Dərslik kimi tövsiyyə edilir. B a k I 1 6

 
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
 
 
 
 ___________________________ 94 ____________________________ 
Struktur  təhlilinin  əsas  vəzifəsi  təşkilatın  fəaliyyətini 
əvvəlcə  məntiqi  səviyyədə  təsvir  etməkdən  ibarətdir.  Bu, 
informasiya  sistemləri  layihəsində  ediləcək  dəyişiklikləri 
kompakt (yığcam) halda görməyə imkan verir. Bundan sonra 
proseslərin  fiziki  (Hərçənd  ki,  bunlar  paralel  də  icra  edilə 
biləndir) təsviri həyata keçirilir.  
CASE  (Computer Aided Software Enginering)  -vasitələr. 
Təşkilatın  fəaliyyətinin  təsviri  üçün  təqdim  edilən  modellərlə 
yanaşı,  başqa  yanaşmalar  da  mövcuddur.  Sistemin  tam  və 
ziddiyyətsiz  modellərini  yaratmağa  imkan  verən  proqram-
texnoloji vasitələrin  yeni  sinfi olan 
CASE-vasitələr  bu 
qəbildəndir.  
Müasir 
CASE-vasitələr  modelləri  təsvir  etməklə  yanaşı, 
kompüterləşdirilmiş  informasiya  sistemlərini bütün ömürboyu 
dəstəkləməyə yönəldilmişdir.  
 Hal-hazırda 
CASE-vasitələr  yüksək  səviyyədə  inkişaf 
etmişdir.  Bu  vasitələrin  bir  çoxu  obyekt  yönümlü 
proqramlaşdırma 
və 
“müştəri-server” 
strukturu 
ilə 
əlaqələndirilmişdir. 
Bəzi 
CASE-vasitələr 
analitik 
instrumentariyaya,  hesabat  tərtibi  vasitələrinə,  ekranlara  və 
diaqrmlara malikdir. 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
 
 
 
 ___________________________ 95 ____________________________ 
MÜƏSSİSƏLƏRİN MÜŞTƏRİLƏRLƏ 
QARŞILIQLI ƏLAQƏLƏRİ SİSTEMİNİN 
QURULUŞU VƏ YARADILMASI 
PRİNSİPLƏRİ 
 
SƏRRAST MARKETİNQİN XÜSUSİYYƏTLƏRİ VƏ 
MÜASİR “MÜŞTƏRİYÖNÜMLÜ” SİSTEMLƏRİN İŞLƏNİB 
HAZI
RLANMASINDA ONDAN İSTİFADƏ EDİLMƏSİ 
İMKANLARININ TƏDQİQİ 
 
Marketinq-menecment,  geniş  mənada,  firmanın  bütün 
digər  struktur  bölmələri  ilə  inteqrasiya  olunan  mürəkkəb 
funksional quruluşa malikdir (şəkil 14).  
Şəkil  14-dən  göründüyü  kimi,  marketinq-menecment 
funksiyaları müştərilər və onların ehtiyaçları barədə bilik almaq 
zərurəti  ilə,  müəyyən  seqmentlərdə  bazar  situasiyalarını 
izləməklə, istehsalı istehlakçının tələb etdiyi məhsul istehsalına 
yönəltməklə,  marketinq  fəaliyyətinin  planlaşdırılması  və  idarə 
edilməsi  strategiyasını  korrektə  etməklə,  buraxılan  məhsulun 
keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması və yeni məhsul istehsalına keçil-
məsi  ilə,  mal  və  xidmətlərin  bazarda  yeridilişi  ilə,  reklam  və 
marketinq kompaniyalarının  təşkili  ilə,  tərəfdaşlarla  və 
müştərilərlə qarşılıqlı fəaliyyət göstərilməsi ilə bağlıdır. 
M.Porterin  rəqabət  modelinə  əsasən  (şəkil  15)  biznes 
aşağıdakı əsas strategiyalardan istifadə edir: 
1.
 
Kütləvi marketinq; 
2.
 
Diferensial (dərəcələrə ayrılmış) marketinq; 
3.
 
Təmərküzləşdirilmiş sərrast marketinq. 
 
 

---

 
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
 
 
 
 ___________________________ 96 ____________________________ 
 
 
 
Şəkil 14. Marketinq-menecmentin funksional quruluşu 
 
Kütləvi marketinqdə rəqabət üstünlüyü rəqiblərə nisbətən 
daha  az  xərclər  hesabına  əldə  edilir.  Bu  strategiyanı  rəhbər 
tutan  firma  geniş  bazara  və  böyük  həcmli  eynicins  məhsul 
buraxılışına  ümid  edir.  Bu  halda  fərz  edilir  ki,  istehlakçılar  hər 
hansı  məhsula  üstünlük  verməkdə  çətinlik  çəkərək,  ümumi 
üstünlüyə, məsələn qiymətin ucuzluğuna tabe olurlar.  

---

 
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
 
 
 
 ___________________________ 97 ____________________________ 
Diferensial  (dərəcələrə  ayrılmış)  marketinqdə  rəqabət 
üstünlüyü  bir  növ  əmtəənin  yarımnövlərə  və  modellərə 
ayrılması  hesabına  əldə  edilir.  Çünki  bu,  istehlakçıların 
üstünlükvermə  imkanlarını  genişləndirir.  Belə  ki,  birini 
keyfiyyət, digərini görkəm, başqasını material, bir başqasını isə 
texniki xarakteristikalar özünə cəlb edir.
 
Bu  halda  firma  bazarın  çoxseqmentliliyinə  və  müxtəlif 
seqmentlərdə aşkar edilən üstünlükvermə kriterisi üzrə malların 
ixtisaslaşdırılmasına bel bağlayır. 
 
 
 
Şəkil 15.  M. Porterin rəqabət modeli 
 
Təmərküzləşdirilmiş 
sərrast 
marketinqdə 
rəqabət 
üstünlüyü fokuslaşdırma hesabına əldə edilir (şəkil 16). 
 

---

 
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
 
 
 
 ___________________________ 98 ____________________________ 
 
 
Şəkil 16. Marketinq strategiyaları və üstünlük qazanmaq 
metodları 
 
Burada, adətən, bazarın bir seqmentində istehlakçıya orta 
qiymətdən  xeyli  yüksək  qiymətə  nadir  mal  təklif  edilir.  Ümid 
edilən  əsas  motiv  məhsulun  yüksək  şöhrətidir.  Çünki  bu, 
istehlakçını uzun müddət istehsalçının təsir dairəsində saxlayır.  
Marketinq strategiyasının  yuxarıda  göstərilən  modelləri 
belə  bir  fərziyyəyə  əsaslanır  ki:  firma  bazardakı  mövqeyini  iki 
amildən istifadə etməklə: ya xərcləri azaltmaqla, ya da məhsul 
üzrə  ixtisaslaşmaqla  idarə  edir.  Bu  modellərdə  kompleks 
xidmətlər təklifi və istehlakçılarla qarşılıqlı münasibətlərin idarə 
edilməsi yolu ilə bazara təsir etmək imkanları nəzərə alınmır.  
Bizim  fikrimizcə,  müasir  xidmət  iqtisadiyyatı  meyllərini və 
içtehlakçılarla qarşılıqlı münasibətləri nəzərə alan təsnifat daha 
faydalıdır (cədvəl 3). 
 
 

---