9
Səhifə 99-100. Jan Melyenin Volter, Russo, Monteskyö, Didro səviyyəsində
təqdim edilməsi məqsədəuyğun deyil. Jan Melye sağlığında geniş şəkildə
tanınmamış, onun əsəri yalnız ölümündən sonra, Fransa burjua inqilabı zamanı tapılıb
yayılmışdır.
Səhifə 102-106.
Paraqraf qarışıq işlənmiş, əvvəlində motivasiya və tədqiqat
sualı
verilməmişdir.
Səbəb-nəticə
əlaqələrinə
xüsusi
diqqət
ayrılması
məqsədəuyğundur.
Səhifə 104-105. Jirondistlərin kimliyi haqqında məlumat verildiyi halda,
yakobinçilərin kimliyi haqqında məlumat verilməmişdir.
Səhifə 105. 2-ci abzasda verilmiş kralın həbsi Paris kommunası və Yakobin
klubunun birgə həyata keçirdikləri üsyanın nəticəsində olmuşdur və bunun
Qanunverici Məclisə aidiyyəti olmamışdır.
Səhifə 106. Fransa da daxil olmaqla, bir çox ölkələrin tarixşünaslığında Fransa
burjua inqilabının 1799-cu ildə
2
başa çatdığı yazıldığı halda, onun 1789-1794-cü illər
çərçivəsinə aid edilməsi məqsədəuyğun deyil. Bu səbəbdən axırıncı yarımbaşlıqda
inqilab qurtarmamış onun əhəmiyyətini vermək məqsədəuyğun deyil.
Səhifə 107. Paraqrafda
motivasiya və tədqiqat sualı verilməmişdir. Mətndə
Şomet və Eberə yer ayrılması, onların şəkillərinin verilməsi dərsliyi yükləyir.
Səhifə 108. Baböfün (
“Fransua Noel”) adının çəkilməsinə ehtiyac yoxdur. Bu,
şagird üçün faydası olmayan əlavə yükdür.
Səhifə 109. 2 və 3-cü abzaslarda səbəb-nəticə əlaqələri pozulub. Əvvəlcə hərbi
uğurların nəticələri, sonra isə hərbi uğurlar haqqında məlumat verilir.
Səhifə 112. Motivasiyanın axırıncı cümləsindən belə nəticə çıxır ki, Rusiyada
mütləqiyyət rejiminin yaranması I Pyotrun hakimiyyətə gəlişi ilə əlaqədar olub.
Prikaz sistemi “XVII əsrin ikinci yarısında” deyil, artıq “XV” əsrdə
yaranmışdı.
Səhifə 123. 1-ci abzasda
“Rus coğrafiyaçıları Kuril adalarını, Alyaska
yarımadasını kəşf etdilər” cümləsində fikir yanlışlığı var. Tarixən Yaponiyaya aid
olmuş Kuril adalarını rus coğrafiyaçıları kəşf etməyib. “Kuril adalarını” ifadəsinin
“Kamçatkanı” kimi yazılması məqsədəuyğundur.
Səhifə 126. 6 internet resursu göstərilmişdir ki, onlardan üçünün
3
dərsliklə heç
bir əlaqəsi yoxdur. Bu resursların MMV-də göstərilməsi kifayətdir.
2
http://www.britannica.com/event/French-Revolution/The-Directory-and-revolutionary-expansion
3
3.
http://www.urokiistorii.ru
; 4.
http://www.uroki.net
; 5.
http://teachers.net/lessonplans/subjects/history
10
Dərslik komplektinin Azərbaycan və rus dillərində olan variantları arasında bəzi
uyğunsuzluqlar vardır. Altından xətt çəkilmiş səhifə nömrələnmələri dərsliyin rus
dilində olan variantına aiddir.
Səhifə 8. 2-ci abzasın sonuncu cümləsində
“поменялись” sözünün əvəzinə
“изменились” sözünün verilməsi məqsədəuyğundur.
Səhifə 9. Şəklin altındakı
“T
anınmış alman rəssamı Hans Holbeynin
“Səfirlər” əsərində Azərbaycan xalçası da təsvir olunmuşdur” yazısının
“На
картине известного немецкого художника Ганса Гольбейна был также
изображен азербайджанский ковер” kimi deyil, “
На картине известного
немецкого художника Ганса Гольбейна “Послы” был также изображен
азербайджанский ковер” kimi tərcümə edilməsi məqsədəuyğundur.
Səhifə 12. 3-cü abzasda
“Гандахар” sözünün “
Кандагар” kimi verilməsi
məqsədəuyğundur.
Səhifə 18. 2-ci abzasda
“В 1796 году Ага Мухаммед хан Гаджар, проведя
церемонию коронования, воссел на царский трон” cümləsində
“царский”
sözünün “шахский” sözü ilə əvəzlənməsi məqsədəuyğundur.
Səhifə 21. 3-cü abzasda
“Хейдарабад” adının “
Хайдарабад” kimi verilməsi
məqsədəuyğundur.
Səhifə 25. Motivasiyanın sonuncu cümləsində “… какая династия в это
время находилась у власти в Китае” deyil, “… какие династии в это время
находились у власти в Китае” verilməsi məqsədəuyğundur.
1-ci abzasda “период власти” ifadəsinin “период правления” kimi verilməsi
məqsədəuyğundur.
Səhifə 37. 1-ci abzasda “уличные представления” ifadəsinin “площадные
представления” kimi verilməsi məqsədəuyğundur.
Səhifə 39. Dərsliyin Azərbaycan dilində olan variantında verilmiş “XVI əsrin
sonlarından başlayan durğunluq getdikcə geriləməyə çevrildi” cümləsinin
“Застой, начавшийся с конца XVI века, постепенно принял форму упадка –
регресса” kimi tərcümə edilməsi dəqiq deyil. Tərcümədə həm “XVI” ifadəsi
buraxılmış, həm də 8-ci sinif şagirdlərinin əksəriyyəti tərəfindən çətin anlaşılan
“регресс” sözü istifadə edilmişdir. Müvafiq sözü “
отставание” ilə də ifadə etmək
olardı. Cümlənin “Застой, начавшийся с конца XVI века, постепенно
превратился в отставание”
kimi tərcümə edilməsi məqsədəuyğundur.