DərslġK / TƏLƏBƏLƏR ÜÇÜn n. Qreqorġ menkyu
Yüklə 6,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Praktikum Müxtəlif mövsümlərdə renta üzərində nəzarət
Економиксин принсипляри
129
ġəkil 6.2 (a,b)
Nəticədə, benzinin qiymətinin tənzimlənməsi ləğv olundu. Qanun- vericilər anladılar ki, amerikalıların benzindoldurma məntəqələrində saatlarla növbədə dayanmalarına görə şəxsi məsuliyyət daşıyırlar. Əgər bu gun xam neftin qiyməti dəyişərsə, tələb və təklifin tarazlaşmasına uyğun olaraq, benzinin qiyməti dəyişəcəkdir.
Qiymətin yüksək həddinin təyin olunmasında ən çox yayılmış nümunə renta üzərində nəzarətdir. Bir çox Amerika şəhərlərində yerli inzibati orqanlar ev sahiblərin kirayənişinlərdən almasına hüquq verən rentanın ən yüksək həddini təyin edirlər. Belə siyasətin məqsədi əhalinin kasıb təbəqəsinə kömək edərək, onu mənzil ilə təmin etməkdir. İqtisadçılar renta üzərində nəzarəti tənqid edərək təsdiq edirlər ki, bu, sosial yardımın ən səmərəsiz metodlarından biridir. Tədqiqatçıların birinin söylədiyi kimi, renta üzərində nəzarət bombardmandan sonra şəhərin dağıdılmasının ən effektiv üsuludur. Renta üzərində nəzarətin nəticəsi əhali üçün çox da aydın deyil. Belə ki, o ―uzun müddəti əhatə edir‖. Qısamüddətli dövrdə ev sahibləri qazanc əldə etmək üsün, müəyyən sayda mənzillərini kirayəyə verirlər. Bazar şəraiti dəyişdikdə. onlar tez bir zamanda təklifi artırmaq və ya azaltmaq imkanına malik deyillər.Bundan başqa, qısa müddətli dövrün arenda haqqının dəyişməsi zamanı şəhərdə mənzilə ehtiyacı olan insanların sayı yəqin ki, sabit olacaq.
Н. Грегори Менкйу
130 Belə ki, kirayənişinlərə müqavilələrdə düzəlişlər etmək üçün vaxt lazım olacaq. Beləliklə, mənzilə olan qısamüddətli tələb və təklif nisbətən qeyri-elastikdir. Şəkil 6.3-dəki qrafikdə mənzil bazarında renta üzərində nəzarətin qısa- müddətli təsiri göstərilir. Hər hansı bir yüksək qiymət həddi təyin olunduqda, renta üzərində nəzarət defisitin yaranmasına səbəb olur. Qısamüddətli dövrdə tələb və təklif elastik olmadığına görə, ilk dövrlərdəki rentanın nəzarət olunması ilə yaranan çatışmazlıq cuzidir. Qısamüddətli dövrdə renta üzərində nəzarətin əsas nəticəsi – daşınmaz əmlak sahiblərinin gəlirinin azalmasıdır. (a)
(b)
Tяlяb
Defisit Tяklif Renta Rentanыn nяzarяt olunan sяviyyяsi Mяnzillяrin miqdarы 0 Tяlяb
Defisit
Tяklif Renta
Rentanыn nяzarяt olunan sяviyyяsi Mяnzillяrin miqdarы 0
Економиксин принсипляри
131
ġəkil 6.3 (a,b)
Lakin uzunmüddətli dövrdə vəziyyət dəyişir. Belə ki, zaman keçdikcə alı- cıların və satıcıların reaksiyaları daha qabarıq şəkildə ifadə olunur. Təklifə görə sahibkarlar gəlirin azalmasına cavab olaraq, yeni mənzillərin tikintisinə qoyulan investisiyaları azaldırlar, mövcud mənzillərin də vəziyyəti müəyyən müddətdən sonra pisləşir. Tələbə görə ödənişlərin azalması insanlarda özlərinə mənzil axtarmağa həvəs yaradır (onlar valideynləri ilə yaşamaq, mənzili yol- daşları ilə bölüşdürmək istəmirlər) və köçkünlərin axınını stimullaşdırırlar. Buradan belə aydın olur ki, uzunmüddətli dövrdə mənzilə olan tələb və təklif daha elastikdir. Uzunmüddətli dövrdə mənzil bazarında vəziyyətin qrafiki (b) şəkil 6.3-də göstərilib. Renta üzərində nəzarət onun ölçüsünü tarazlaşdırıcı qiymətdən də aşağı salır, təklif olunan mənzillərə olan təklif əhəmiyyətli dərəcədə azalır, onlara olan tələb isə hiss olunacaq dərəcədə artır. Nəticədə, kəskin mənzil çatışmazlığı yaranır. Alınan renta üzərində nəzarəti həyata keçirən şəhərlərdə mənzil sahibləri mənzillərin paylanmasında müxtəlif mexanizmlərdən istifadə edirlər. Bəzi sa- hibkarlar növbədə duranların siyahısını tuturlar. Digərləri uşağı olmayan kirayənişinlərə üstünlük verirlər. Dərisinin rənginə görə də ayrı seçkiliyə yol verilir. Bəzən mənzilləri evlərin müdirləri əlavə haqq/ rüşvət verənlər arasında paylayırlar. Bu zaman verilən rüşvət mənzilin ümumi dəyərini onun real qiyməti səviyyəsinə qaldırır. Gəlin, ―Ekonomiksin 10 əsasları‖ndan birini yada salaq (fəsil1): İnsan stimullara reaksiya verir. Müasir bazarlarda sahibkarlar binanı səliqəli saxlayır, onların təhlükəsizliyini təmin edirlər, belə ki, daha çox ehtiyac duyulan mənzillər üçün yüksək qiymət müəyyən etmək olar. Əksinə, renta üzərində Yüklə 6,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|