1. Aşağıdaki metni ve görselleri inceleyiniz.
2. Metinden hareketle kaç tür varlık olduğunu belirtiniz.
3. Verilen görsellerin hangi tür varlıklara örnek olabileceğini düşünerek görsellerin altında
bulunan boşluklara yazınız.
4. Metne göre varlık felsefesi nedir?
5. Metni dikkate alarak metnin sonundaki alana gerçek ve düşünsel varlıklara örnekler yazınız.
Uygulayalım-1
1
2
2
4
4
5
6
7
8
9
3
Günlük yaşamda algılarımızla kavradığımız
nesnelerin var olduğu kabul
edilir. Örneğin; şu ağaç vardır, şu masa vardır, şu araba vardır gibi. Dışımızdaki
bu tek tek nesneler birbirinden ayrı ve bilincimizden bağımsız olarak vardır. Biz
onları algılasak da algılamasak da onlar vardır.
Gerçek var olan alanında biriciklik, teklik söz konusudur, olup biten hep bir
kereliktir, tekrarlanmaz. Örneğin; doğa olayı olarak yağmur, hep aynı yasaya göre
aynı yasalılığa uyarak yağıyor olsa bile her yağmur bir öncekinden farklıdır. Bu
anlamda biriciklik taşır. Gerçek var olanlar dünyası bir değişme ve oluş dünyasıdır.
Bu türden var olanlara
denir.
Bir de insan zihnine bağımlı olan yani onun ürünü olan varlıklar söz
konusudur. Bunlar belirli bir zamanda ve yerde değildirler. Oluş hâlinde olmadığı
için meydana gelmez, değişmez, hep kendi kendisiyle aynıdır. Örneğin;
geometrinin şekilleri, sayılar, zihnin yarattığı varlıklar değerler gibi. Bunlara ise
(
adı verilir. Doğal yaşamda varlığın ne olduğuna ait bir
soru sormayız. Bu soruyu bilim alanlarında çalışan bilim adamları da sormazlar.
Gündelik bilgi ve ilgilerimizin dışına çıkarak
”sorusuyla karşı
karşıya kaldığımız bu alan varlığın ne olduğunu soran ve bu soruya cevap vermeye
çalışan
. Varlık felsefesi, varlığın ilk nedenleri ve ilk ilkelerini
konu edinir. Varlık felsefesi genel anlamda varlığın anlamını, özünü, var olanın
yapısını, türlerini, biçimlerini, ilkelerini inceleyen bir felsefe disiplinidir.
Varlıkla ilgili her tür konu ve soruyu kendine problem yapan varlık felsefesi,
felsefenin önemli disiplinlerinden biridir. Kısaca söylemek gerekirse varlıkla ilgili
her şey varlık felsefesinin konusunu teşkil eder.
gerçek var olan
ideal var olan düşünsel)
“Varlık nedir?
varlık felsefesidir
1. Varlık Felsefesi
Gerçek Varlıklar
Düşünsel Varlıklar
55
Düşünelim Sorgulayım-1
56
Aşağıda verilmiş olan felsefenin varlığa bakışı ile ilgili metni okuyarak soruları tartışınız.
Felsefe ortaya çıktığı andan itibaren varlığı bir konu olarak araştırmaya başlamıştır. Bu anlamda varlık
felsefesi ilk felsefe disiplinleri arasında yeralır. Varlıkla ilgili tartışmalar ilk çağlardan günümüze kadar
süregelmiştir. Felsefe, varlığa eleştirel bir tavırla yaklaşır. Felsefenin varlık hakkında sorduğu ilk soru şudur
Felsefe varlığı bir yönü ile değil genel olarak ele alır.
Filozoflar, varlığı madde cinsinden bir şey olarak tanımlayabildiği gibi, idea, yani düşünsel bir şey olarak da
tanımlayabilirler. Varlığı statik (durağan) bir açıdan değerlendirebildikleri gibi, oluş ya da değişme açısından da
ele alabilir.
Bilimin kabul ettiği nesnelerin varlığı problemi, felsefenin de araştırma alanına girer. Örneğin görerek
algıladığımız bir ağacın, bakış açımıza göre değişen bir görünüşü olduğu hâlde biz bütün bu değişmeler içinde
ağacı hep aynı ağaç varlığı olarak kabul ederiz. O hâlde Bu ağacın varlığı nedir? sorusunu daha da genişletip
Varlık nedir? şeklinde sorabiliriz. Varlık ile ilgili soruyu soran ve varlığı açıklamak isteyen felsefeye
ya
da
adı verilir. “Deneysel bir gerçekliğe sahip ve duyularımızla algıladığımız şu ağaç vardır.”
dediğimizde, duyularımızla algıladığımız bu ağaç gibi dünyada sayısız ağacın var olduğunu düşünürüz. Bunların
her biri farklı bir ağaçtır fakat önceki algıladığımız ağacın birebir kendisi değildir. Her ağaç bir ağaç özünü içerir
ve bu öz ile bir ağaç olur. O hâlde “Öz nedir?” Bu soruya deneysel olarak cevap verilemez. Deneysel olarak cevap
ancak bilim sahasında olur. Çünkü bu öz duyularla algılanamaz. Öz, düşünceyle ilgili olduğundan ancak onunla
kavranabilir. Metafizik bu özleri araştıran bir alandır.
Gerçekten bir şey var mıdır? Var ise bu şeyin özü nedir?
metafizik
ontoloji
Felsefe varlığa hangi tavırla yaklaşır?
Felsefenin varlık hakkında sorduğu sorular nelerdir? Tahtaya alt alta gelecek şekilde yazınız.
Felsefe varlığı hangi yönlerden ele alır?Açıklayınız.
Aşağıdakilerden hangisi varlık felsefesinin bir sorusu olamaz? Niçin?
Var olan şeyin özü nedir?
Gerçekten bir şey var mıdır?
Bilginin kaynağı nedir?
1.
2.
3.
4.
l
l
l
1. Aşağıdaki tanım ve kavram şemalarını inceleyiniz.
2. Aşağıdaki metinden hareketle tanım
kavram şemalarında boş bırakılan alanları şemaların
altında verilen metinden hareketle uygun kavramalarla doldurunuz.
3. Leibniz'in a
“Töz ve Evren” metnini okuyarak
düşüncelerine katılıp
katılmadığınızı gerekçesiyle boş bırakılan alana yazınız.
4. Bazı öğrencilerden yazdıklarını okumaları istenir.
ve
şağıdaki
Leibniz'in
Uygulayalım-2
Felsefe varlığı bir yönüyle değil …………….
olarak ele alır.
Aristoteles'in yazılarını düzenleyen öğrencileri, fizikle
ilgili yazılardan sonra gelenlere ………
…………….. adını vermişlerdi.
Varlığı, var olanları bir bütün olarak ele alıp
inceleyen felsefe konusuna ……………….(varlık
bilim) denilir.
Ontoloji ise Yunanca bir kavramdır. Bu kavramı
felsefede ilk kullanan ……………...................
Tanım Şeması
2. Felsefe Açısından Varlık
3. Metafizik Ontoloji
