9
da olsun unutmamıĢ, onların maddi, mədəni, sosial Ģəraitlərinin yaxĢılaĢdırılması,
həmin insanların içərisindəki Azərbaycan ruhunun yaĢaması, mübarizə aparması və
qalib gəlməsi üçün aĢkar və gizli Ģəkildə, o dövrün imkanları daxilində əlindən
gələni etmiĢdir.
Məhz cənab Heydər Əliyevin təĢəbbüsü və siyasi iradəsi ilə yetmiĢinci
illərin əvvəllərindən Dağıstanda, Gürcüstanda və Ermənistanda tez-tez Azərbaycan
mədəniyyəti və incəsənəti günləri keçirilməyə baĢladı.
Bu proqram çərçivəsində respublikanın tanınmıĢ elm, mədəniyyət, incəsənət
xadimləri "vətənin qıraqda qalan yerləri"ndə yaĢayan soydaĢlarımızla görüĢür,
onların mənəvi tələbatlarının ödənilməsinə yardımçı olurdular. Bu mənada
Zəngəzur da istisna deyildi. Bakıdan, Ağdamdan, Füzulidən, Naxçıvandan
Zəngəzura tez-tez teatr, konsert qrupları gəlir, kənd-kənd gəzərək, konsertlər,
tamaĢalar verirdilər. Azərbaycanda istehsal olunmuĢ kinofilmlərin Zəngəzurun
azərbaycanlı kəndlərinə gətirilməsi ötən əsrin 70-80-cı illərində adi hala
çevrilmiĢdi.
Bütün Zəngəzur camaatı bilirdi ki, onlara Azərbaycan tərəfindən göstərilən
bu qayğı və diqqət bilavasitə möhtərəm Heydər Əliyevin qayğısı və diqqətidir.
Bütün Zəngəzur camaatı bilirdi ki, Azərbaycan Respublikasının KP MK-nın birinci
katibi Heydər Əliyev həm də Ermənistan SSR-də yaĢayan azərbaycanlıların
dayağıdır, arxasıdır.
Zəngəzur azərbaycanlıları cənab Heydər Əliyevin diqqət və qayğısını
həmiĢə yüksək qiymətləndirir, həmiĢə bu böyük insanın müqəddəs adı ilə öyünür,
qürrələnir, ondan qürur duyurdular.
Cənab Heydər Əliyevin birbaĢa göstəriĢi ilə 1974-cü ildə Zəngəzuru Bakı
ilə birləĢdirən Sisyan-Bakı avtobus xətti açıldı. Sisyan rayonu ilə Bakı Ģəhəri
arasında gündəlik avtobus marĢrutunun açılması Sisyan və Gorus
azərbaycanlılarının həyatında inqilaba bərabər bir hadisə idi. Çünki o vaxta qədər
Qafan və Meğri azərbaycanlıları Bakı və Azərbaycanın bir sıra digər rayonları ilə
Qafan - Bakı və Culfa-Bakı dəmiryolu vasitəsilə birbaĢa əlaqə saxlaya bilirdilərsə,
Sisyan və Gorus azərbaycanlılarının belə bir imkanı yox idi.
Cənab Heydər Əliyev SSRĠ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini, Siyasi
Büronun üzvü olarkən də Zəngəzuru unutmamıĢ, bu bölgənin geosiyasi
əhəmiyyətini, gələcəkdə Azərbaycanın həyatında mühüm rol oynaya biləcəyini
nəzərə alaraq Bakı ilə Naxçıvanı (gələcəkdə isə Türkiyəni) birləĢdirəcək
transregional avtomobil magistralının çəkilməsi barədə SSRĠ Nazirlər Sovetinin
qərarının verilməsinə nail oldu. Təəssüflər olsun ki, SSRĠ-nin dağılması bu böyük
strateji əhəmiyyətli qərarın icrasını yarımçıq qoydu.
Zamanın qısa bir kəsiyində dövr Əliyevlər ailəsinə dönük çıxdı. Bu
dönüklük həm də bütövlükdə Azərbaycan xalqına, Azərbaycan məmləkətinə olan
qısqanc, düĢmənçilik münasibətinin ifadəsi idi. Azərbaycan xalqının qüdrətli oğlu
Heydər Əliyev respublikaya rəhbərlik etdiyi 14 il ərzində ölkəni o vaxtkı SSRĠ-nin
10
ən varlı, ən qabaqcıl, ən inkiĢaf etmiĢ respublikalarından birinə çevirmiĢ, SSRĠ
kimi fövqəldövlətin rəhbərliyində təmsil olunduğu illərdə isə dünyada böyük siyasi
xadim kimi tanınmıĢdı. Belə bir liderin varlığı Azərbaycan xalqının düĢmənlərini,
ilk növbədə isə erməni millətçilərini rahat buraxmırdı.
Zamanın tərəzisi əyilir, Ģər Mixail Qorbaçov adlı bir Ģeytanın timsalında
göyərib qalxırdı. Ġstedadı, savadı, nüfuzu, idarəetmə qabiliyyəti və bir çox digər
keyfiyyətləri ilə Heydər Əliyevdən çox-çox geridə qalan Mixail Qorbaçov ona
həsəd aparır, qısqanclıq edirdi. Məhz bu qısqanclıq səbəbindən, onun yanında
durarkən, danıĢarkən cılız görünməyin qorxusundan Sov. ĠKP-nın o vaxtkı BaĢ
Katibi Mixail Qorbaçov Heydər Əliyevi SSRĠ-nin rəhbərliyindən kənarlaĢdırmaq
üçün bəhanə axtarır. Lakin heç bir əsaslı dəlil-sübut tapa bilmir... (40, 13).
1987-ci ildə Heydər Əliyev SSRĠ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini
vəzifəsindən və Sov ĠKP MK üzvlüyündən istefa verdikdən sonra həm Moskvada,
həm də Bakıda Əliyevlər ailəsinə qarĢı son dərəcə ədalətsiz və çirkin bir
kampaniya baĢlanmıĢdı. Sanki bu qüdrətli nəslin Azərbaycan xalqı üçün etdiyi
yaxĢılıqların qisasını alırdılar. Ən ağrılısı isə bu idi ki, baltanın böyüyünü
"özümüzünkülər" götürmüĢdülər. Akademik Həsən Əliyev 19 il rəhbərlik etdiyi
instituta daha "gərək olmadı", akademikin oğlu, görkəmli memar Rasim Əliyev,
qardaĢları akademik Cəlal Əliyev, professor Aqil Əliyev heç bir səbəb
göstərilmədən vəzifələrindən çıxarıldılar.
Öz ömrünü-gününü, istedadını, bacarığını, elmini doğma xalqına sərf etmiĢ
bir nəslə qarĢı misli görünməmiĢ mənəvi terror baĢlandı, bu terror Əbdürrəhman
Vəzirovun rəhbərliyi dövründə xüsusilə gücləndi.
Lakin cənab Əliyevin müdrikcəsinə dediyi kimi, tarix hər Ģeyi öz yerinə
qoydu, Heydər Əliyevi yenidən siyasət olimpinin zirvəsinə qaldıran zaman, Mixail
Qorbaçov və Əbdürrəhman Vəzirov kimi diletantları layiq olduqları yerə - siyasət
tarixinin zibilliyinə tulladı.
Cənab Heydər Əliyev bütün ömrü boyu Azərbaycan xalqına sədaqətlə, sidq-
ürəklə xidmət etmiĢ, özünün dediyi kimi, həyatını bağıĢladığı xalqının xoĢbəxtliyi
yolunda Ģam kimi yanmıĢ, bu xalqın ən ağrılı-acılı günlərində, ən ağır
dəqiqələrində də dəfələrlə həyatını təhlükə altında qoyaraq öz xalqı ilə birlikdə
olmuĢ, öz xalqına həyan durmuĢdur.
1990-cı ilin 20 yanvar gecəsində Azərbaycan xalqının vicdanı ləkəli, əli
qanlı cəlladı Mixail Qorbaçov xalqın iradəsini, azadlıq əzmini qırmaq məqsədilə,
özünün Bakıdakı quyruq bulayanları Əbdürrəhman Vəzirovların və Ayaz
Mütəllibovların daxili dəstəyi ilə Bakıya - dinc, əliyalın əhalinin üzərinə qoĢun
yeritdi, qətliam törətdi, "Qanlı 20 Yanvar Bakı faciəsi" kimi tarixə düĢən bir
cinayətə imza atdı. Xalq sarsıldı, xalq matəmə batdı, xalq dövlətə, kommunist
partiyasına, rəhbərə, hərəkat liderlərinə az-çox olan inamını bir dəfəlik itirdi.
Ə. Vəzirov və A. Mütəllibov Moskvaya Qorbaçovun yanına, xalqı qırğına
vermiĢ Rəhim Qazıyev və Nemət Pənahlı Ġrana qaçdılar. AXC sədri Ə. Elçibəy
Dostları ilə paylaş: |