Dini torelantliq indd
Yüklə 0,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
152 gözəl otaqlarını hazırlayırdılar. Orada xalçalar döşəyirdilər ki, qonaqlar burada öz müsəlman qaydaları ilə ibadətlərini etsinlər.”(133,s.37) Dini liderlərin bu çıxışlarından göründüyü kimi, Azər- baycan tarixən qonşu xalqlarla və başqa dinə mənsub olan insanlarla dostluq münasibətlərində və sülh şəraitində yaşa- mış, heç bir dini ayrı-seçkiliyə yol verməmişdir. Azərbaycanda qonaq olan Rusiya Federasiyası Dağıstan Respublikasının sabiq Prezidenti Muxu Əliyev də Azərbayca- nın yüksək tolerantlıq mədəniyyətinə malik bir ölkə olduğu- nu vurğulayaraq bu ənənənin davam etdirilməsində prezi- dent İ.Əliyevin və Şeyxülislam A. Paşazadənin rolunu xüsusi qeyd edərək demişdir: “Hörmətli İlham Heydər oğlu, əsasən, Sizin və Şeyxülislamın səyləri sayəsində Azərbaycan bu gün dünyaya sivilizasiyalararası, konfessiyalararası razılığın, tolerantlığın ictimai həyatın adı vəziyyətinə çevrildiyi ölkə kimi qəbul olunur. Hesab edirik ki, Bakı İslam Konfransı Təş- kilatı tərə indən haqlı olaraq 2009-cu ilin İslam mədəniyyəti paytaxtı elan olunmuşdur və bu işdə Sizin xidmətləriniz bö- yükdür.”(134,s.41) Azərbaycanda dini tolerantlıq mədəniyyətinin yüksək olduğunu H.Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSES- KO-nun xoşməramlı sə iri Mehriban xanım Əliyeva da bey- nəlxalq tədbirlərdə yüksək tribunalardan həmişə xarici ölkə nümayəndələrinin diqqətinə çatdırmışdır. Məsələn, 10 iyun 2008-ci il tarixində “Mədəniyyətlərarası dialoqda qadınların rolunun genişləndirilməsi” mövzusunda Bakıda keçirilən beynəlxalq Forumda çıxış edən Mehriban xanım Əliyeva Azərbaycan xalqının tarixən ta qədimdən dini tolerantlıq mədəniyyətinə malik olan bir xalq olduğunu vurğulayaraq demişdir: “Azərbaycan Böyük İpək Yolu üzərində yerləşən ölkə kimi tarix boyu yüksək tolerantlıq mühitini yaratmışdır. Bu, həm mədəniyyətimizdə, həm də cəmiyyətimizdə dərin 153 iz qoymuşdur. Indi də bizim cəmiyyətdə belə bir tolerantlıq ab-havası hökm sürür. Bakı unikal şəhərdir. Artıq uzun müd- dətdir ki, burada müsəlman məscidi və atəşpərəst məbədi, katolok kilsəsi və sinaqoq, pravoslav məbədi və kirxa yanaşı mövcuddur. Onların coğra i yaxınlığı faktı belə, yüksək tole- rantlıq şəraitində birgə fəaliyyətin mümkünlüyünü nümayiş etdirir və hər bir dinin əsas dəyərlərinin ümumbəşəri dəyər- lərlə üst-üstə düşdüyünü təsdiq edir.”(135) Azərbaycanda dini tolerantlığın yüksək səviyyədə olma- sı respublikamıza gələn müxtəlif peşə adamlarının diqqətini cəlb edir. Məsələn, 2011-ci ilin iyul ayında Avropa Şurası Par- lament Assambleyasındakı Avropa Xalq Partiyası qrupunun nümayəndə heyəti respublikamızda səfərdə olmuşdur. Nü- mayəndə heyətinin üzvləri iyul ayının 21-də Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində olmuş və burada “Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyətinin inkişafına töhfə verə biləcək dinləra- rası dialoq və ya Avropa dəyərlərinə dair” mövzusunda ke- çirilən “Dəyirmi masa”da iştirak etmişlər. “Dəyirmi masa”da müzakirələrə qoşulan nümayəndə heyətinin üzvü - Avropa Xalq Parlament Assambleyasındakı Avropa Xalq Partiyasının sədri Luka Volente Azərbaycanda tolerantlıq ənənəsinin qə- dimliyini və müasirliyini xüsusi vurğulayaraq, onun bu gün bütün dünya, xüsusilə də Avropa üçün örnək ola biləcək sə- viyyəsindən danışaraq qeyd etmişdir ki: “Dinlərarası dialoq bu gün yaxşı düsturdur və onun üzərində müntəzəm işləmək lazımdır. Azərbaycanın bu sahədə əldə etdiyi nailiyyətlərdən öyrənmək lazımdır. Azərbaycan tolerantlığının ən böyük dəyəri isə ondadır ki, o, siyasi qərar deyil, xalqın təbii həyat tərzidir.”(136,s.28) “Dəyirmi masa”dakı çıxışında dini tolerantlıq sahəsində Azərbaycanın başqa müsəlman ölkələrinə nümunə ola bilə- cəyini vurğulayan Luka Volante bu məsələdə ölkəmizi hətta Avropa məkanı ilə müqayisə edərək demişdir: “Tolerantlığın 154 Azərbaycan modeli bizim üçün çox maraqlıdır. Bu model bir çox ölkələrə, o cümlədən müsəlman ümmətinə də örnək ola bilər. Biz Avropada görmək istədiklərimizi Azərbaycanda gö- rürük.”(137,s.31) Müstəqillik dövründə respublikamızda dini tolerantlı- ğın real şəkildə həyata keçirilməsində ölkə rəhbərliyinin, o cümlədən prezident İlham Əliyevin ölkədə tolerantlığın və dini etiqad azadlığının təminatçısı olduğu xüsusi olaraq qeyd edilməlidir. Məlumdur ki, Azərbaycan çox konfessiyalı bir ölkədir və burada tarixən müxtəlif dini və mədəni abi- dələr mövcuddur. Bu dini abidələrdən biri də Oğuz kəndinin Nic kəndində yerləşən və udinlərə məxsus olan Müqəddəs Yelisey (Çotari) kilsəsidir. Qeyd edək ki, alban-udin dini abi- dələrindən olan Müqədds Yelisey kilsəsi 1723-cü ildə tikilib və udinlərin əsas ibadət məbədi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Lakin 1836-cı ildən bu kilsə “Rusiya müqəddəs Sinodu”nun xüsusi qərarı ilə erməni qriqoryan kilsəsinin sərəncamına verilib. Həmin vaxtdan udinlər bu qərara etiraz əlaməti ola- raq kilsəyə getməyiblər və o vaxtdan istifadəsiz qalan kilsə dağılmaq səviyyəsinə düşmüşdür. Lakin ölkə prezidenti İlham Əliyev 2005-ci ildə Nic kən- dində sakinlərlə görüşdükdən sonra Alban tarixi-dini abi- dələrinin bərpa edilməsinə aid göstəriş vermişdir. Məhz prezidentin bu göstərişindən sonra Alban dini-tarixi abi- dələrinin bərpası başlanmış və udinlərin dini mədəni irslə- rinin bərpasına şərait yaradılmışdır. Abadlaşdırılan və bərpa edilən bu cür abidələrdən biri də Qafqazda, eləcə də dünyada ən qədim xristianlıq məbədlərindən sayılan, vaxtilə Şəkinin Kiş kəndində inşa edilən alban kilsə-muzeyidir. Tarixən bi- zim eranın IV-V əsrlərinə aid olan bu kilsənin təmirinə 2000- ci ildə başlanmış, 2003-cü ildə isə bu dini-tarixi abidə əsaslı şəkildə bərpa olunaraq istifadəyə verilmişdir. Eyni zaman- da, Nic kəndində və Oğuz rayonunun digər kəndlərində Al- Yüklə 0,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|