Dokument został opracowany

Aktywne i pasywne formy ograniczania bezrobocia

Urzędy pracy wyposażone zostały w narzędzia służące łagodzeniu negatywnych skutków bezrobocia. Najogólniej można je podzielić na aktywne i pasywne.

I. Pasywne formy łagodzenia skutków bezrobocia

* rejestracja bezrobotnych

* ustalanie uprawnień zasiłkowych

* wypłata zasiłków dla bezrobotnych

II. Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu

Aktualnie ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu rozróżnia następujące formy przeciwdziałania bezrobociu, określane mianem aktywnych form:

a/ finansowane głównie ze środków rzeczowych PUP, tj.:

* pośrednictwo pracy

* klub pracy

* informacja i poradnictwo zawodowe

* kontrola legalności zatrudnienia
b/ dofinansowywane ze środków Funduszu Pracy, tj.:

* prace interwencyjne

* roboty publiczne

* zwrot składki ubezpieczenia ZUS z tytułu zatrudnionego bezrobotnego

* pożyczki na tworzenie miejsc pracy w zakładach pracy

* pożyczki dla bezrobotnych na podjęcie działalności gospodarczej

* szkolenia i przekwalifikowania

* działania w ramach modelu usług na rzecz łagodzenia skutków zwolnień grupowych

* programy specjalne

* subsydiowanie zatrudnienia absolwentów

* staże absolwentów u pracodawców

* stypendia dla absolwentów kontynuujących naukę

* prace społecznie użyteczne

Programy rozpoczęte w 2000 roku

Biorąc pod uwagę limit środków Funduszu Pracy przyznany na realizację subsydiownych form przeciwdziałania bezrobociu – w kwocie 987 411 zł oraz środki z tytuły spłaty rat pożyczek – w kwocie 169 182 zł, planuje się w 2001 r. realizację następujących zadań:

Tabela nr 16 Planowana realizacja zadań ze środków Funduszu Pracy w roku 2000.

wyszczególnienie	kwota przewidziana do wydatkowania	liczba osób objętych programem
		ogółem	w tym kontynuacja z 1999 r.
Prace interwencyjne	317 319,52	112	12
Roboty publiczne	53 502,14	18	0
Aktywizacja absolwentów	382 000,00	175	85
Szkolenia	73 091,70	72	1
Pożyczki	114 002,00 + spłaty rat	18	0
Program specjalny	47 495,64	20	20

 przewidywane spłaty rat pożyczek wraz z odsetkami pomniejszone o możliwe umorzenia pożyczek wyniosą ok. 169 182zł. (wg stanu na dzień 30.04.2000r.)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Planu marketingowego Powiatowego Urzędu Pracy

w Rawie Mazowieckiej w zakresie programów rynku pracy na 2000 r.”.

Środki Funduszu Pracy na realizację aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu

w znacznej mierze przeznaczane będą na aktywizację zawodową absolwentów szkół, aby ułatwić im start zawodowy poprzez staże lub umowy absolwenckie. Ponadto angażowane będą w formy przynoszące dużą efektywność.

Gwałtowny wzrost liczby bezrobotnych nastąpił w listopadzie 2000 r. W związku ze zwolnieniami grupowymi w Rawskich Zakładach Mięsnych „RAWA” S.A., w Powiatowym Urzędzie Pracy, jako bezrobotne, zarejestrowano około 550 osób. Łącznie w październiku

i listopadzie 2000 r. w ramach zwolnień grupowych straciło pracę ponad 800 pracowników.

Pociągnęło to za sobą likwidację innych jednostek świadczących usługi na rzecz tego zakładu, np.: „VETERINARIUS” czy „RAW - TRANS”.

Zwolnienia pracowników w Rawskich Zakładach Mięsnych spowodują w perspektywie spadek siły nabywczej miejscowej ludności, co może odbić się niekorzystnie na sytuacji ekonomicznej wielu małych zakładów z sektora handlu i usług.

Pomimo tego, bezrobocie w powiecie rawskim należy do najniższych w województwie łódzkim, co obrazuje poniższa tabela.

Tabela nr 17 Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia w województwie łódzkim

ogółem w 2000 r.

województwo powiat	liczba bezrobotnych	stopa bezrobocia
woj. łódzkie - ogółem	201 540	15,2
łódzki	53 551	14,6
łódzki wschodni	6 492	15,2
pabianicki	8 962	16,1
zgierski	14 485	21,5
piotrkowski	11 235	14,1 13,1
bełchatowski	10 499	15,9
opoczyński	8 237	16,7
pajęczański	5 160	15,6
radomszczański	12 064	18,8
tomaszowski	13 084	21,4
sieradzki	8 775	13,0
wieluński	5 681	12,2
zduńskowolski	4 513	13,2
poddębicki	3 209	12,0
łaski	3 770	14,5
wieruszowski	3 039	12,5
skierniewicki	3 671	10,5 6,7
łowicki	5 267	11,7
rawski	3 663	11,0^*
kutnowski	11 140	19,2
łęczycki	5 043	16,0

^* Dane GUS na koniec października 2000 r.
W przypadku Piotrkowa Trubunalskiego i Skierniewic stopę bezrobocia podano w kolejności dla powiatu grodzkiego i ziemskiego.

Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Łodzi – informacja sygnalna nt. rynku pracy na terenie

województwa łódzkiego, grudzień 2000 r.

Stopa bezrobocia w kraju wynosi 14,1. Zarówno pod względem liczby bezrobotnych, jak i stopy bezrobocia powiat rawski zajmuje jedno z ostatnich miejsce w województwie. Według danych szacunkowych przewiduje się, że stopa bezrobocia za listopad 2000 r. wyniesie dla powiatu rawskiego około 13,5%.

Na tle ościennych powiatów bezrobocie w powiecie rawskim przedstawia się następująco:

Tabela nr 18 Bezrobocie w powiecie rawskim na tle powiatów ościennych.

Powiat	Liczba bezrobotnych (stan na 30 XI 2000 r.)	Stopa bezrobocia (stan na 31 X 2000 r.)
skierniewicki	3 671	10,5 – powiat ziemski 6,7 – powiat grodzki
łódzki wschodni	6 492	15,2
rawski	3 663	11,0
tomaszowski	13 084	21,4
grójecki	3 841	7,0
żyrardowski	3 728	12,7

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych z powiatowych urzędów pracy.
Pomimo, że spośród w/w powiatów na terenie powiatu rawskiego liczba bezrobotnych jest najniższa, to stopa bezrobocia jest wyższa niż w powiecie skierniewickim i grójeckim.

7. R O L N I C T W O
Analizy stanu rozwoju rolnictwa w powiecie rawskim dokonano na podstawie danych z roku 1996.
7.1 Gleby
Powiat rawski charakteryzuje się niezbyt korzystnymi warunkami do produkcji rolnej. Ogólna powierzchnia powiatu wynosi 64.592,00 ha, z czego użytki rolne zajmują powierzchnię 53.377,00 ha, co stanowi 82,63 %, w tym grunty orne zajmują 49.065,00 ha (91,92%), łąki 2078 ha (3,89%), pastwiska 2234 ha (4,19%).

Najwięcej użytków rolnych w stosunku do powierzchni ogólnej znajduje się w gminach: Sadkowice – 90,02 %, Regnów – 88,45 %, miasto i gmina Biała Rawska – 84,22 %, Cielądz – 79,05 %, gm. Rawa Mazowiecka – 77,91 %, m. Rawa Mazowiecka – 61,83% (patrz aneks tabela nr 13)

Wskaźniki te klasyfikują powiat rawski na poziomie wyższym niż średnia województwa łódzkiego (udział użytków rolnych w stosunku do powierzchni wynosi 69,5 %).

Na terenie powiatu rawskiego gleby klasy I nie występują. Gleby bonitacji klasy II-IV stanowią 55,89 % użytków rolnych. Udział gleb klasy II-IV w gminach przedstawia się to następująco:

Sadkowice – 84,76 %

m. i gm. Biała Rawska – 72,24 %

Regnów – 57,10 %

m. Rawa Mazowiecka – 36,87 %

Cielądz – 32,40 %

gm. Rawa Mazowiecka – 27,38 %

Pozostałe, to gleby klas V-VI z (patrz aneks tabela nr 14)

Z zestawienia wynika, że najlepsze gleby występują w gminach: Sadkowice, m. i gm. Biała Rawska i Regnów. Na terenie gminy Biała Rawska przeważają kompleksy rolniczej przydatności: żytnie b. dobre i pszenno-żytnie b. dobre wytworzone na piaskach gliniastych mocnych oraz kompleksy pszenne dobre.

Na terenie gminy Regnów w miejscowościach Regnów Nowy i Annosław przeważają następujące kompleksy przydatności rolniczej: pszenny dobry, żytni bardzo dobry i żytni dobry. Pozostałe tereny posiadają gleby o zdecydowanie niższej klasie bonitacji,
z dominującym kompleksem żytnim słabym.

Na terenie gminy Rawa Mazowiecka występują kompleksy rolniczej przydatności: żytni (95,5%), niewielki udział kompleksów pszennych (0,8 %) i kompleksy zbożowo-pastewne (3,7 %).

7.2 Struktura gospodarstw
W roku 1996 w powiecie rawskim było 7437 gospodarstw rolnych, z tego gospodarstwa w przedziałach 1-5 ha stanowiły 45,7 %, 5-10 ha 37,0 %, powyżej 10 ha – 17,3 %. W poszczególnych gminach przeważały gospodarstwa o powierzchni w przedziale 1-5 ha. Najwięcej gospodarstw w tym przedziale było na terenie miasta Rawa Mazowiecka, tj. 81,8 %, w przedziale 5-10 ha 15,6 %, powyżej 10 ha tylko 2,6 %.

Najwięcej gospodarstw w przedziale powyżej 10 ha jest na terenie gminy Regnów – 30,5 %. (patrz aneks tabela nr 15)

Obserwuje się w przedziale lat 1996-1999 znaczny wzrost liczby gospodarstw. Na terenie powiatu na koniec 1999 r. było 10 787 gospodarstw, czyli odnotowano wzrost o 45 %
w stosunku do 1996 roku.

W ostatnich latach obserwuje się niewielkie zwiększenie ilości gospodarstw powyżej 10 ha oraz wzrost ilości gospodarstw w przedziale 1-5 ha. W gminie Rawa Mazowiecka w latach 1997-1999 nastąpił kilkunastoprocentowy wzrost ilości gospodarstw we wszystkich grupach obszarowych.

W mieście i gminie Biała Rawska w tym samym okresie nastąpił nieznaczny – kilkuprocentowy spadek ilości gospodarstw w grupach obszarowych 1-5 ha, 5-10 ha, a wzrost ilości gospodarstw powyżej 10 ha, natomiast w gminie Regnów nie zaobserwowano żadnych zmian w strukturze gospodarstw rolnych. W gminie Sadkowice w roku 1999 w stosunku do 1996 r. nastąpił wzrost gospodarstw w grupach obszarowych 1-5 ha, 5-10 ha, a niewielki spadek ilości gospodarstw powyżej 10 ha. (patrz aneks tabela nr 16)

Analiza została dokonana na przykładzie gmin Rawa Mazowiecka, Biała Rawska, Regnów

i Sadkowice, dla których uzyskano dane statystyczne. Dla gmin pozostałych, tj. Cielądz
i miasta Rawa Mazowiecka nie udało się uzyskać powyższych informacji. Można jednak domniemywać, że trendy w analizowanych gminach są reprezentatywne dla całego powiatu.

Średnia powierzchnia gospodarstw na obszarze dzisiejszego powiatu w 1996 r. wynosiła 6,5 ha. Wskaźnik powyżej tej średniej miały gminy: Sadkowice, Regnów i Cielądz 8,8-7,5 ha, gm. Rawa Mazowiecka – 6,5 ha, m. i gm. Biała Rawska 6 ha.

Według danych z 1996 r. w powiecie rawskim 9619 osób utrzymywało się wyłącznie lub głównie z pracy we własnym gospodarstwie, z tego dla 5768 osób praca we własnym gospodarstwie była jedynym źródłem utrzymania, co stanowiło 60% ogółu użytkowników gospodarstw rolnych, dla około 21 % dodatkowym źródłem utrzymania była praca najemna. (patrz aneks tabela nr 17). Natomiast brak jest danych z lat 1997-1999.

W powiecie rawskim o stanie gospodarki rolnej decyduje sektor użytkowników prywatnych. W rękach prywatnych znajduje się ponad 90% gruntów (prawie całość to użytki rolne). Na ten sektor własności składają się własności gruntowe osób fizycznych zorganizowane w indywidualne gospodarstwa rolne. Niewielki udział w strukturze własności mają właściciele nieruchomości o powierzchni użytków rolnych mniejszych od 1 ha. Tylko

w mieście Rawa Mazowiecka stanowią one około 50% w stosunku do ogólnej liczby gospodarstw.

Na terenie powiatu rawskiego znajduje się 8 dużych indywidualnych gospodarstw rolnych

o powierzchni powyżej kilkudziesięciu hektarów i 3 gospodarstwa o powierzchni powyżej 100 ha, które nie są własnością osób fizycznych (ZDJZ Rossocha – 372 ha, RSP Mała Wieś - 123,9 ha, Gospodarstwo Pomocnicze przy ZSR w Rawie Mazowieckiej - 135,9846 ha).
7.3 Produkcja roślinna
Na terenie powiatu przeważa uprawa zbóż i ziemniaków. Według danych z 1996 r. powierzchnia uprawy zbóż wynosiła 23322 ha, co stanowiło 44 % powierzchni użytków rolnych, ziemniaki uprawiano na powierzchni 7790 ha, co stanowiło około 15 % powierzchni użytków rolnych.

Około 50 % powierzchni użytków rolnych zajmuje uprawa zbóż w gminach: Rawa Mazowiecka, Cielądz, Regnów. Natomiast w gminie Biała Rawska, Sadkowice uprawa zbóż stanowi około 35 % powierzchni użytków rolnych.

Największą powierzchnię uprawy ziemniaków w stosunku do powierzchni użytków rolnych obserwuje się w gm. Regnów 19 %, najmniej w gm. Rawa Mazowiecka 11%. (patrz aneks tabela nr 18)

Uprawa warzyw zajmowała w 1996 r. w powiecie powierzchnię 845 ha, co stanowiło 1,6 % powierzchni użytków rolnych. W poszczególnych gminach uprawa warzyw przedstawiała się następująco: gm. Cielądz – 2%, m. i gm. Biała Rawska i gm. Sadkowice – 1,7 %, gm. Regnów - 0,73 %, gm. Rawa Mazowiecka – 0,62 %.

Obecnie nie zauważa się znacznych zmian w strukturze upraw w stosunku do roku 1996.

Powierzchnia sadów w powiecie zajmowała 7643 ha, co stanowiło 14,3 % powierzchni użytków rolnych (w województwie łódzkim sady stanowiły 1,9 % powierzchni użytków rolnych). Największa powierzchnia sadów w stosunku do powierzchni użytków rolnych znajdowała się w gminie Biała Rawska – 4500 ha, co stanowiło 25,7 % powierzchni użytków rolnych i gminie Sadkowice – 2588 ha, co stanowiło 23,7 % użytków rolnych. W gminie Rawa Mazowiecka powierzchnia sadów zajmowała 263 ha, co stanowiło 2 % użytków rolnych, w gminie Regnów 165 ha, co stanowiło 4 % użytków rolnych i w gminie Cielądz 20 ha, co stanowiło 0,3% użytków rolnych.

Na terenie powiatu znajdują się 44 punkty skupu owoców i 33 punkty skupu warzyw. Najwięcej jest ich na terenie m. i gm. Biała Rawska (22 punkty skupu owoców i warzyw), nieco mniej – po 10 – na terenie gm. Sadkowice; w gminie Regnów 6 punktów skupu owoców, w gminie Cielądz 2 punkty skupu owoców i 1 warzyw, 3 punkty skupu owoców na terenie miasta Rawa Mazowiecka i 1 na terenie gmina Rawa Mazowiecka.

Ogółem na terenie powiatu znajduje się 16 przetwórni (7 – owoców, 9 – warzyw), zlokalizowanych następująco: w gminie Sadkowice – 3, w mieście Rawa Mazowiecka – 4,

w gminie Regnów – 2, po jednej na terenie miasta i gminy Biała Rawska oraz gminie Cielądz.

Na terenie powiatu istnieje 698 przechowalni i chłodni owoców i warzyw, z tego 412 na terenie m. i gm. Białej Rawskiej, 148 w gm. Sadkowice, 8 w gm. Rawa Mazowiecka, 5 w gm. Regnów i 1 w gm. Cielądz.

Na terenie powiatu znajduje się 6 gorzelni, 7 młynów, 10 piekarni. (patrz aneks tabela nr 19)

7.4 Produkcja zwierzęca
Według danych z 1996 r. najwięcej bydła w przeliczeniu na 100 ha UR było
w gminach: Cielądz – 32 szt. na 100 ha UR, Regnów 31,5 szt. na 100 ha UR, Rawa Mazowiecka 30 szt. na 100 ha UR , przy średniej dla powiatu wynoszącej 28,41 szt. na 100 ha UR oraz średniej dla województwa łódzkiego wynoszącej 43,60 szt. na 100 ha UR.

Stan krów na 100 ha UR wyniósł w gminach: Cielądz - 17,10 szt., Rawa Mazowiecka - 17,30 szt., Regnów 16,60 - szt., przy średniej dla województwa łódzkiego - 22,99 szt. Stawia to powiat rawski na 20 miejscu w województwie łódzkim.

Stan trzody chlewnej w przeliczeniu na 100 ha UR wykazuje, że najwięcej było w gminach Regnów 158,00 szt., Cielądz 107,30 szt., Rawa Mazowiecka 106,3 szt., przy średniej dla powiatu 84,3 szt., średniej dla województwa łódzkiego 89,31 szt. Stan loch w przeliczeniu na 100 ha UR wyniósł: gmina Rawa Mazowiecka 21,5 szt., Regnów 14,1 szt., Cielądz 9,2 szt., przy średniej powiatu 10,8 szt., średniej dla województwa łódzkiego 8,10 szt. Daje to 10 miejsce w województwie łódzkim.

Z powyższego wynika, że produkcja zwierzęca była znacząca dla całości produkcji rolnej

w gminach: Rawa Mazowiecka, Cielądz i Regnów (ponad 100 szt. i ponad 30 szt. bydła
w przeliczeniu na 100 ha UR). Natomiast w gminach Biała Rawska i Sadkowice dominowała produkcja sadownicza. (patrz aneks tabela nr 20 i 21). Taka tendencja utrzymuje się nadal.

7.5 Skup i przetwórstwo
Na terenie powiatu znajduje się:

* 9 punktów skupu mleka (najwięcej: 4 na terenie m. i gm. Biała Rawska)

* 10 punktów skupu zwierząt (najwięcej na terenie miasta Rawa Mazowiecka – 4 oraz Białej Rawskiej - 2, w pozostałych gminach po jednym)

* 10 ubojni zwierząt (na terenie gm. Biała Rawska 4, m. Rawa Mazowiecka 5, gm. Rawa Mazowiecka 1)

* 7 zakładów masarskich (z tego 4 na terenie miasta Rawa Mazowiecka, 2 – w gm. Rawa Mazowiecka, 1 – w gm. Biała Rawska)

* 12 ferm drobiarskich (8 – w m. Rawa Mazowiecka, 3 – w gm. Cielądz, 1 – w m. i gm. Biała Rawska)

* 11 gospodarstw rybackich (7 – w gm. Cielądz, po 2 w gm. Rawa Mazowiecka i gm. Biała Rawska)

(patrz aneks tabela nr 22)

7.6 Melioracje w powiecie rawskim

Ogólna powierzchnia gruntów zmeliorowanych wynosi 8190 ha, w tym drenowanych 6845 ha. W skład ogólnej powierzchni gruntów zmeliorowanych wchodzą grunty orne

w ilości 6743 ha, w tym drenowane 6594 ha oraz użytki zielone w ilości 1447 ha, w tym drenowane 251 ha.

Uszeregowanie gmin rosnąco według powierzchni zmeliorowanych gruntów przedstawia się następująco:

m. i gm. Biała Rawska - 3796 ha, w tym drenowane – 3543ha

gm. Sadkowice – 2324 ha, w tym drenowane – 2080 ha

m. + gm. Rawa Maz. – 1051 ha, w tym drenowane – 676 ha

gm. Cielądz – 643 ha, w tym drenowane – 292 ha

gm. Regnów – 376 ha, w tym drenowane – 254 ha.

Powierzchnia gruntów zmeliorowanych na terenie powiatu rawskiego stanowi 12,7 % ogólnej powierzchni gruntów powiatu, w tym w poszczególnych gminach:

m. i gm. Biała Rawska – 5,9 %

gm. Sadkowice – 3,6 %

m. + gm. Rawa Maz. – 1,6 %

gm. Cielądz – 1,0 %

gm. Regnów – 0,6 %
Powierzchnia gruntów zmeliorowanych w stosunku do powierzchni poszczególnych gmin:

m. i gm. Biała Rawska – 18,2 %

gm. Sadkowice – 19,2 %

m.+ gm. Rawa Maz. – 5,9 %

gm. Cielądz – 6,9 %

gm. Regnów – 8,3 %

Długość rowów melioracji szczegółowych wynosi 242,9 km, w tym poszczególnych gminach:

m. i gm. Biała Rawska – 79,3 km

m.+ gm. Rawa Maz. – 68,9 km

gm. Cielądz – 43,3 km

gm. Sadkowice – 38,5 km

gm. Regnów – 12,9 km.

Na gruntach ornych ich długość zajmuje 92,1 km, natomiast na użytkach zielonych 150,8 km.
Powierzchnia gruntów nawadnianych stanowi 130 ha, a w tym:

– nawadnianie gruntów ornych 4 ha (w m. i g. Biała Rawska)

– nawadnianie użytków zielonych 126 ha (g. Cielądz 98 ha + m. i g. Biała Rawska 28 ha).
Na terenie powiatu rawskiego nie przewiduje się do 2006 roku żadnych przedsięwzięć dotyczących melioracji szczegółowych z powodu braku środków finansowych.

Na terenie powiatu potrzeby melioracji szacuje się na 7342 ha, w tym na gruntach ornych 6609 ha i na użytkach zielonych 733 ha. Największe zapotrzebowanie na melioracje występuje w gminach:

gm. Sadkowice – 3409 ha

m. i gm. Biała Rawska – 3263 ha

gm. Rawa Mazowiecka – 670 ha.
W zakresie melioracji podstawowych na terenie gminy Biała Rawska przewiduje się do realizacji w latach 2000-2003 budowę zbiornika na rzece Białce o powierzchni ca 50,0 ha dla celów rekreacyjno-retencyjnych. Ponadto w gminie Regnów, na kanale Ossowice – Regnów, planowana jest budowa dwóch zbiorników do celów rekreacyjno-retencyjnych:

w 2000 r. – o powierzchni 0,60 ha

w latach 2005-2006 – o powierzchni 10,0 ha.
Przedstawiony powyżej stan rolnictwa w powiecie rawskim został z konieczności przeanalizowany w oparciu o dostępne dane, których większość dotyczyła stanu z 1996 r. Autorzy opracowania zdając sobie sprawę z faktu, iż realne procesy zachodzące w rolnictwie w latach 1996-2000 wywarły znaczny wpływ na zmianę stanu rozwoju rolnictwa, scharakteryzują główne problemy i zjawiska w rolnictwie w dalszej części opracowania.


7.7 Główne zjawiska i problemy w rozwoju rolnictwa w latach 1996 – 2000.
Głównym problemem rozwoju rolnictwa w powiecie rawskim są słabe klasy gruntów rolnych. Przeważają bowiem klasy gruntów V-VI nadające się w znacznej części pod zalesienia, z konieczności muszą one jednak być wykorzystywane w rolnictwie. Gleby te są mało urodzajne, podatne na wpływ warunków przyrodniczych – niedobór opadów.

Brak wyposażenia w nawodnienie i deszczownie ogranicza wybór upraw rolnych do kilku podstawowych mało opłacalnych jak:

* ziemniaki

* żyto

* owies

* mieszanka zbożowa

Brak w tym rejonie przetwórstwa rolnego ogranicza możliwości sprzedaży produktów rolnych, co powoduje konieczność ich zbytu po niskich cenach, nieproporcjonalnych do poniesionych nakładów. Rozwój przetwórstwa, w szczególności ziemniaka, umożliwiłby zwiększenie areału tej uprawy, która mogłaby być jedną z bardziej dochodowych w powiecie rawskim.

Brak rozwiniętego przetwórstwa owoców (truskawka, aronia, porzeczka) ogranicza powierzchnię uprawy roślin bardziej pracochłonnych, pozwalających na wykorzystanie zasobów siły roboczej i przynoszących odpowiednie efekty ekonomiczne.

Wieś nie przygotowana jest do odpowiedniej prezentacji wyprodukowanych płodów rolnych. Reklama jest kosztowna, a dla niewielkich partii towaru nieopłacalna. Niskie ceny na płody rolne, a wysokie na środki produkcji ograniczają możliwości doinwestowania rolnictwa. Brak jest wyposażenia w odpowiednie opakowania, sortownie, chłodnie oraz zespoły wspólnego użytkowania maszyn.

Rozdrobnione rolnictwo uniemożliwia przygotowanie dużych, jednolitych partii towaru. Sprzedaż niewielkich ilości jest czasochłonna i mało ekonomiczna. Tradycjonalizm polskich rolników i nieufność do prowadzenia wspólnych interesów ogranicza tworzenie się nowoczesnych form organizacji producentów rolnych. Istnieje w powiecie rawskim jedna grupa sadownicza i organizuje się jedna grupa producentów żywca wieprzowego.

Niewielki zakres rozwoju form działalności pozarolniczej spowodowany jest brakiem tradycji i doświadczeń w tym zakresie. Uruchomienie i prowadzenie jakiejkolwiek działalności, nawet w niewielkiej skali, wymaga dużych nakładów finansowych i dużej wiedzy również
o tematyce sanitarnej i skarbowej.

W latach 1996-2000 obserwuje się na wsi wzrost świadomości ekonomicznej rolników

i w związku z tym decyzje podejmowane są w oparciu o rachunek ekonomiczny efektywności produkcji. Rolnicy szybko reagują na pojawiające się preferencje rynkowe w kraju, wynikiem czego jest szybki rozwój sadownictwa i warzywnictwa.

Sadownicy korzystając z kredytów preferencyjnych z dofinansowaniem Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa budują przechowalnie i chłodnie owoców, modernizują istniejące budynki na cele przechowalnicze, dokonują zakupu agregatów chłodniczych. Zwiększają areał nasadzeń, wprowadzając nowe intensywne odmiany, stosują nawodnienia sadów i rusztowania celem uzyskania lepszych efektów, stają się bardziej konkurencyjni. Ich owoce są dobrze wybarwione, jednakowej wielkości, dobrze i długo się przechowują.

Warzywnicy zwiększają skalę produkcji oraz uprawę warzyw w szklarniach i tunelach. Uzyskują oni produkcję warzyw krajowych wcześnie wchodzących na rynek. Wprowadzają nowoczesne technologie uprawy, wysiewając nowe dorodne odmiany i stosują nawodnienie.

W produkcji zwierzęcej widoczny jest postęp genetyczny. Uzyskiwane mięso wieprzowe jest mniej otłuszczone, zgodnie z wymaganiami konsumentów, a półtusze wołowe lepiej umięśnione. Rolnicy poprawiają warunki zootechniczne w budynkach inwentarskich

i uzyskują produkty spełniające normy jakościowe.

Dziś nie wystarczy wyprodukować, trzeba jeszcze umieć dobrze towar sprzedać. Wiąże się to z umiejętnością i możliwościami finansowymi rolników.

Rolnicy powiększają w miarę możliwości, często również z udziałem kredytów z ARiMR, areały swoich gospodarstw, ponieważ skala produkcji w znacznym stopniu ma wpływ na dochodowość gospodarstwa. Zauważa się wzrost liczby gospodarstw o powierzchni powyżej średniej wojewódzkiej, to jest powyżej 6,5 ha. Gruntów wyzbywają się osoby mieszkające
w mieście oraz rolnicy starsi nie mający następców. Towarzyszy temu także proces odwrotny, tj. rozdrabnianie gospodarstw. Zjawisko to może jednak być mylące, gdyż wynika w wielu przypadkach z uregulowania stosunków formalno-prawnych i trudno jest jednoznacznie ocenić skalę i konsekwencje tego procesu. Istnieją programy tworzenia alternatywnych miejsc pracy z możliwością korzystania z pożyczek udzielanych przez ARiMR.

Brak jest konkretnych propozycji w tworzeniu pozarolniczych miejsc pracy i przyczynia się to do utrzymywania bezrobocia na wsi.

Infrastruktura obszarów wiejskich nie jest zadawalająca. Większość gospodarstw rolnych korzysta z sieci wodociągowej, ale problemem jest kanalizacja sanitarna i brak dostatecznej ilości oczyszczalni ścieków. Gazyfikacja na wsi nie jest rozwinięta.

8. GOSPODARKA KOMUNALNA I MIESZKANIOWA
8.1 GOSPODARKA KOMUNALNA
Położenie powiatu rawskiego między dwiema największymi aglomeracjami kraju – Warszawą i Łodzią, przy drodze krajowej nr 8 Warszawa - Wrocław powoduje, iż posiada on dogodne warunki do lokalizowania potencjalnych inwestycji z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy Rawa Mazowiecka, miasta Rawa Mazowiecka, miasta i gminy Biała Rawska. Gminy te w swoich planach zagospodarowania przestrzennego, jak i przy gromadzeniu gruntów komunalnych, przejawiają zainteresowanie pozyskaniem
i inwestowaniem na terenach położonych wzdłuż trasy nr 8.

Również powiat rawski po przejęciu do zasobów komunalnych gruntów o pow. około 120 hektarów, wchodzących w skład Gospodarstwa Pomocniczego przy Zespole Szkół Rolniczych, zainteresowany jest lokalizacją na tych terenach inwestycji dających nowe miejsca pracy i gwarantujących dalszy rozwój gospodarczy powiatu.

Gminy, jako podmioty powołane do pełnienia zadań publicznych, winny podejmować decyzje o gromadzeniu i wykorzystaniu mienia komunalnego zgodnie z przyjętymi kierunkami rozwoju, wynikającymi z posiadanych możliwości i zgodnie z zapisami wynikającymi
z planów zagospodarowania przestrzennego. Racjonalne gospodarowanie mieniem komunalnym ma dla gmin zasadnicze znaczenie przy zachowaniu ciągłości procesu ich rozwoju gospodarczego. Dlatego też nie może być ono przypadkowe, lecz musi być działaniem o charakterze strategicznym i kompleksowym oraz uwzględniać posiadany przez nie potencjał, taki jak: wysypiska odpadów, oczyszczalnie ścieków, stacje uzdatniania wody, sieć wodociągową i kanalizacyjną.

Władze powiatowe mimo, iż nie mają bezpośredniego wpływu na decyzje dotyczące mienia komunalnego w gminach, powinny prowadzić działania koordynacyjne w zakresie ponadgminnych programów wykorzystania mienia komunalnego i podnoszenia poziomu wiedzy w temacie zarządzania mieniem komunalnym. Dla potrzeb zachowania dalszego rozwoju gospodarczego powiatu rawskiego niezbędne jest skomponowanie, na bazie istniejącego gminnego mienia komunalnego, ofert inwestycyjnych.

Z otrzymanych materiałów wynika, iż miasto Rawa Mazowiecka, gmina Rawa Mazowiecka oraz miasto i gmina Biała Rawska posiadają grunty uzbrojone, mogące stanowić potencjalne oferty sprzedaży. Gminy: Regnów, Sadkowice i Cielądz, będące gminami typowo rolniczymi, ulokowanymi w pewnej odległości od głównych węzłów komunikacyjnych, nie posiadają gruntów komunalnych dających możliwość stworzenia oferty sprzedaży. Tendencja pozyskiwania gruntów komunalnych w gminach Rawa Mazowiecka oraz Sadkowice utrzymuje się na poziomie stałym, a ilość transakcji sprzedaży tego mienia ma tendencje spadkową.

Dla podniesienia atrakcyjności turystycznej gminy, władze gminy Biała Rawska podjęły decyzję o budowie na rzece Białce zbiornika wodnego o powierzchni 50 ha. W roku 1999 gmina nabyła, w drodze umów kupna – sprzedaży, 60 ha gruntów pod tę inwestycję.

Również w gminie Regnów planuje się dokonanie zakupu terenu o powierzchni 10 ha
z przeznaczeniem pod zbiornik małej retencji.

Miasto Rawa Mazowiecka przygotowało ofertę sprzedaży czterech kompleksów gruntów

o łącznej powierzchni 14,32 ha, w pełni uzbrojonych, przeznaczonych w planie zagospodarowania przestrzennego na cele produkcyjno - usługowe. Jest to oferta dla dużych inwestorów, dająca możliwość przyszłej rozbudowy firmy.

Ponadto w północno - zachodniej części miasta znajdują się grunty o powierzchni 28 hektarów, przeznaczone również na cele produkcyjno - usługowe, w mniejszym stopniu uzbrojone.

W kompleksie tym znajduje się 18 ha gruntów stanowiących własność miasta oraz 10 ha gruntów stanowiących własność prywatną, które będą w najbliższym czasie przedmiotem wykupu przez miasto.

Pozyskiwanie gruntów komunalnych na terenie miasta Rawy Mazowieckiej jest stabilne, ale liczba transakcji sprzedaży maleje.

Z uwagi na fakt, iż wskazane przez poszczególne gminy obiekty komunalne w większości obejmują zamieszkane lokale mieszkalne, możliwości ich wykorzystania w realizacji celów strategicznych dla gminy są ograniczone.