Down sendromlu çocuklarda motor geliŞİMİ ve müdahalesi
Yüklə 119 Kb. Pdf görüntüsü
|
3 1.3. Hedefler tedavi metotları hakkında yeterli yazılı kaynak yoktur. Neticede, müdahale ve en uygun tedavi metotları konusundaki sonuçlar halen açık değildir. Genel açıklama makaleleri (Henderson, 1985; Gibson&Harris, 1988; Block, 1991) motor problemler ve müdahalenin etkileri konusunda yaygın yayınlar olduğunu göstermiştir. Ancak, mevcut araştırma malzemesinin tutarsız olduğu anlaşılmaktadır. Yazarlar mevcut bilginin sentezinin oluşturulmasını, aynı zamanda bu sentezin araştırma ve günlük hayata uygulanmasını tavsiye etmektedirler. İlgili motor gelişimi problemlerinin yapısı karşısında, DS’lu çocuğun tedavi ve rehberliği, pediatrik fizyoterapinin alanı içerisinde yer alabilir. Bu durumda pediatrik fizyoterapistlerin, terapi tedavisinin sorumluluğunu üstlenmeleri gerekir. Ancak bugüne kadar fizyoterapi, bilimsel araştırma geleneğine sahip olmamıştır. Bazı yıllarda, bu alan içerisindeki araştırmalar tıbbi sistem içerisinde esas olarak yer aldılar (Ekkelboom, 1995). Günümüze kadar neredeyse hiçbir fizyoterapist DS’lu çocukların motor gelişiminde stimülasyonun etkisini konu eden bir araştırmada yer almadı. Bu durumun; araştırmanın fizyoterapi alanındaki etkilerini nesnelleştirmek konusunda yeterli derecede spesifik olmamasına katkıda bulunmuş olması muhtemeldir. Bu araştırmanın amacı, DS’lu çocukların motor gelişiminde sistematik ve uygun bir fizyoterapi rehberliği sağlamak için bilimsel temelli bir metoda girişe katkıda bulunmaktır. Böyle bir metodun temel bileşenleri, bir tedavi sistemi ve motor yeterliliği kaydedecek bir araçtır. Her ikisi de bulunan belli motor problemlere uygun olarak hazırlanmalıdır. Bireysel farklılıklara dayanarak, en uygun uygulamayı sağlamak için, tedavi her çocuk için bireysel olarak sağlanmalıdır. Tedavi, çocuğun doğasına, ebeveyn-çocuk ilişkisine ve aile durumuna göre uygulanmalıdır. Bir çocuğun motor yeterliliği belli fizyoterapi tedavisi hedeflerine kolaylıkla çevrilebilen sonuçlar üretebilecek nesnellikte, ölçülebilir olmalıdır. Uygun bir müdahaleyi mümkün kılabilmek için, ölçüm metodunun motor davranıştaki küçük değişiklikleri kaydedebiliyor olması gerekir. Pediatrik terapistlerin hem kayıt hem de tedavi metodunu günlük tedavilerinde kullanabiliyor olmaları gerekir. 4 1.4. Araştırma soruları İlk olarak, DS’lu bir çocuğun motor profilini incelemek önemlidir. Hareket paternlerinin kendilerini açıkça gösterebileceği şekilde ve motor davranışın fonksiyonel olacağı kapsamda bir muayene yapılmalıdır. Motor yeterlilik uygun olmalı ve çocuğun gelişimini desteklemelidir. Çocuğun hareket ederken tecrübe ettiği engeller ve bu kısıtlamaların meydana getirdiği hareketin şekli incelenmelidir. İlk araştırma sorusu, DS’lu küçük çocuğun motor becerilerinin gelişmesi ve bu gelişme sırasında ortaya çıkan kısıtlamalar üzerinde odaklanır. Belli motor problemlerine bağlı olarak, DS’lu çocuklar müdahalenin etkisi üzerine yapılmış araştırmalarda sıklıkla yer almışlardır. İkinci araştırma sorusu, daha önce yapılmış müdahale araştırmalarına, uygulanan tedavi metotlarına ve neticesindeki sonuçlara odaklanır. Hangi müdahale konseptinin, ölçüm aracının ve araştırma modelinin uygulandığı ve tedavi metotunun hangi teorik konsept üzerine kurulduğu incelenir. Her bir evrede motor davranış, kazanılmış motor davranışın ve önceki evrelerde edinilmiş tecrübelerin temelleri üzerinde oluşmaktadır (Gallahue&Ozmun, 1998). Davranış gelişiminin sonraki evreleri için bir temel oluşturmaktadır. Bu gelişimi yönetmek amacıyla, bu çocukların motor becerilerinin gelişiminin neden bu şekilde seyrettiğini anlamak çok önemlidir. Öncelikle, iyi oluşturulmuş müdahale metotunun seçiminin yapılabilmesi için, problemlerin meydana geldiği postüral ve hareket paternlerinin ne şekilde oluştuğunun iç yüzünü kavramak gerekir. Geçerli bir tedavi önergesine varabilmek için, araştırmacının belirtilen motor problemlerin teorik bir sisteme uyup uymadığını kontrol etmesi gerekir. Bu yüzden, üçüncü araştırma sorusu, belirli bir motor gelişimin seyri konusunda kavrayış sağlayan DS’lu çocukların motor davranışlarını yorumlayan teorik bir sistemin tanımına odaklanır. DS’lu bir çocuğun motor yeterliğinin seviyesi ve böyle bir şeyin gelişimi, geçerli ve güvenilir bir anlayışla kayıt edilmelidir. Bir taraftan bu, tedavi hedeflerinin bir motor tedavi bağlamında oluşturulması için imkan sağlar. Öte taraftan, bir tedavi metodu, müdahale araştırmasının sistemi içindeki uygunluğu açısından incelenebilir. Literatür, DS’lu çocukların gelişiminin engelsiz çocuklarınkinden farklı olduğuna işaret eder (Dyer ve diğerleri, 1990). Bu yüzden araştırmacılar, engelsiz çocuklar üzerinde standardize edilmiş her zamanki ölçüm araçlarının, müdahalenin 5 DS’lu çocukların motor gelişimi üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılabilirliği konusunda sorular sormaktadırlar (Harris,1980; Sharav&Shlomo, 1986). Temel motor becerilerin geliştiği dönemde oluşan temel, ilerideki motor gelişim için saklanır (Gallahue&Ozmun, 1998). Gelişime yönelik motor müdahale esas olarak bu dönemde yer alır. Bu yüzden, bir ölçüm aracının bu dönemde motor davranışın gelişimini değerlendirebiliyor olması ve bu gelişimdeki kısıtlamalara bir anlayış sağlıyor olması gerekir. Bu sebeple dördüncü araştırma sorusu, DS’lu bir çocuğun temel motor becerilerinin gelişimini güvenilir ve geçerli bir anlayışla kaydedebilecek bir ölçüm metodunun tanımı üzerinde odaklanır. Aracın, DS’lu çocukların belli motor problemlerini yorumlayacak teorik bir sistem üzerine kurulması gerekir. Motor beceriler bir çocuğun hayatının ilk yıllarında geliştiği için, bu aracın bebek ya da küçük yaştaki zihinsel engelli çocuklara uygulanabilecek özellikte olması gerekir. Aracın hassas (Harris, 1981a; 1981b) ve bir çocuğun motor yeterliliğindeki ufak değişkenleri kaydedebilecek özellikte olması önemlidir. DS’lu çocukların motor gelişimlerinin süreci inanılmaz derecede çeşitlidir. Aracın, bu motor gelişimin bireysel seyrine ışık tutabilecek, çocuğun fonksiyonel becerilerini ve tedavinin bunlar üzerindeki etkilerini değerlendirebilecek özellikte olması gerekir (Ketelaar, Vermeer&Helders, 1998). Sonuç olarak beşinci araştırma sorusu, DS’lu küçük çocukların probleme özel motor tedavi metodunun tanımlanması üzerine odaklanır. Bu metodun bir bileşeni ise bir terapötik sistemdir. Eğer böyle bir terapötik sistem mevcut değilse, o zaman, tanımlanmış teorik sistemle bağlantılı olarak ölçüm aracı ile birlikte bunun oluşturulması gerekir. DS’lu çocukların motor problemleri çok çeşitli formlarda karşımıza çıktığından bir terapötik sistemin, çeşitli seviyelerdeki zihinsel ve motor yeterliliğe sahip çocuklara uygulanabilecek yapıda olması gerekir. Odaklanmış ve metodik bir anlayış içerisinde çalışabilmek için, tedavi hedeflerinin tanımlanmış ölçüm aracı ile idare edilebiliyor olması gerekir. Test bazında bir tedavi için bireye özgü belli hedeflerin formüle edilebiliyor olması gerekir. Bu metot, pediatrik fizyoterapistin uygulamasının, günlük parçası olmalıdır. Ebeveynler, düzeltmeyi çocuklarıyla kurdukları etkileşimin gerekli bir parçası olarak uyguladıklarında, motor davranışın gelişiminin stimülasyonunun daha geniş bir bakış açısı sunması muhtemeldir. Ancak ebeveynler esas olarak anneler-babalardır ve bir terapist rolü üzerlerine yapışmamalıdır. Yüklə 119 Kb. Dostları ilə paylaş:
|