Downloaded from KitabYurdu org SƏhra çİÇƏYİ
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
qarşıladığımız quraq Somali iqlimində su və yem axtarmalı olurduq. Evimiz otlardan hörülmüş bir alaçıqdan ibarət idi və çadır kimi daşma bilirdi. Biz ağaclardan çərçivə hazırlayır, anamın otlardan hördüyü həsirləri əyilmiş çubuqların üstünə örtməklə günbəzi təxminən altı futı diametrində olan alaçıq qururduq. Köç vaxtı çatanda alaçığımızı sökür, lap az olan əşyalarımızla bərabər ağacları və həsirləri də toplayıb dəvələrə yükləyirdik. Körpələr və balaca uşaqlar inanılmaz dərəcədə dözümlü olan dəvələrin belində gedir, qalanlarımızsa heyvanları növbəti düşərgəmizə sürə-sürə aparırdıq. Su və otlaq sahəsi tapanda çadırımızı yenidən qururduq. Alaçıq bizi günəşdən qorumaq və təzə süd saxlamaq üçün yerlə, körpələri isə sığmacaqla təmin edirdi. Qalanlarımızsa gecələr açıq havada həsirlərin üstündə bir-birimizə qısılıb yatırdıq. Günəş qürub etdikdən sonra səhra soyuq olurdu, bütün uşaqlara çatacaq qədər yorğanımız yox idi, paltarımız da az olduğundan isti qala bilmək üçün bir-birimizə qısılıb yatırdıq. Atam isə keşikçimiz və ailəmizin müdafiəçisi kimi bir tərəfimizdə yatırdı. Dan yeri söküləndə biz də günəşlə bərabər oyanırdıq. Birinci gördüyümüz iş mal-qara saxladığımız ağıllara gedib heyvanları sağmaq olurdu. Heyvanların gecələr sürüdən ayrı düşüb itməməsi üçün hər dəfə məskən saldığımız yerdə ağacdan ağıl qururduq. Balalar südün hamısını içib qurtarmasınlar deyə onları analarından ayrı ağılda saxlayırdıq. Mənim əsas vəzifələrimdən biri buzovlara da süd saxlamaqla inəkləri sağmaq idi. Sağıb qurtardıqdan sonra əmsinlər deyə buzovları analarının yanma buraxırdıq. downloaded from KitabYurdu.org 19 Sonra tərkibində daha çox C vitamini olduğu üçün başqa heyvanların südündən daha qidalı olan dəvə südü ilə səhər yeməyi yeyirdik. Bizim yerlərdə məhsul yetişdirmək üçün lazımi qədər su olmadığından nə tərəvəzimiz, nə də çörəyimiz var idi. Bəzən biz bitki köklərini axtaran böyük və vəhşi Afrika - donuzlarını təqib edirdik. Onlar yeməli kökləri iyləyib tapır, onları dırnaqları və burunları ilə qazıb iştahayla yeyirdilər. Biz də onların tapdıqları bu bitkiləri toplayıb evə gətirir, yeməyimizə əlavə edirdik. Biz heyvanların, sadəcə, ət üçün kəsilməsini israfçılıq hesab edir, yalnız fövqəladə hallarda, yaxud toy kimi xüsusi mərasimlərdə bunu etməli olurduq. Heyvanlar adi günlərdə kəsilib yeyilmək üçün çox qiymətli idi, onları südünə görə və ehtiyacımız olan başqa şeylərlə dəyişdirmək üçün saxlayırdıq. Çox vaxt səhər və axşam yeganə yeməyimiz dəvə südü olurdu. Bəzən süd hamımıza çatacaq qədər olmadığından əvvəl uşaqlara verir, sonra özümüz içirdik. Anam heç vaxt hamı yeyib qurtarmamış dilinə bir tikə də vurmazdı. Yəqin ki, anam da yeyirdi, amma onu nə vaxtsa yeyən gördüyümü xatırlamıram. Axşama heç nə yeməsəydik, bu, bizimçün böyük bir şey deyildi və narahat olmağa əsas yox idi. Şikayətlənməyə və ya ağlamağa da lüzum yox idi. Körpə uşaqlar ağlaya bilərdilər, amma böyüklər qaydaları bilirdilər, ona görə də, sadəcə, gedib yatırdıq. Biz deyib-gülməyə, sakit və təmkinli olmağa çalışırdıq, fikirləşirdik ki, Allah qoysa, sabah bir yol tapanq. “İnşallah” bizim fəlsəfəmiz idi. Bilirdik ki, həyatımız tamamilə təbiət qüvvələrindən asılıdır və bu qüvvələri Allah idarə edir, bizlər yox... Bizimçün ən böyük ziyafət - dünyanın başqa yerlərində downloaded from KitabYurdu.org insanlar bayramı qeyd etdikləri kimi - atam evə bir kisə düyü alanda olurdu. Onda anamın hördüyü səbətdə çalxaladığımız inək südündən alınan yağdan da istifadə edirdik. Təsadüfi hallarda keçini Somalinin daha yağışlı yerlərində becərilən qarğıdalı ilə dəyişdirərdik. Bu qarğıdalını əzərək südə qatıb sıyıq bişirir, yaxud da ocağın üstündə tavada çırtladırdıq. Yaxınlıqda başqa ailələr də var idisə, nəyimiz olsa, onlara da verirdik. Bizlərdən birinin ərzağı var idisə - xurma və ya kök, yaxud da yemək üçün heyvan kəsibsə, onu bişirir və yeməyi aramızda bölürdük. Hamımız böyük bir icmanın hissələri olsaq da, çox vaxt bir-birimizdən ayrı yaşayırdıq. Adətən, icmamızdan olan bir neçə ailə birlikdə köç edir, tapdığımız nemətləri paylaşırdıq. Həm də ki, soyuducu olmadığından ət, eləcə də xarab olası digər qidalar vaxtında yeyilməli idi. Hər səhər yeməkdən sonra heyvanları ağıldan çıxartmaq lazım idi. Altı yaşımda ikən altmış-yetmiş qoyun və keçidən ibarət sürünü səhraya otarmağa aparmaq mənim öhdəmə düşürdü. Uzun dəyənəyimi götürür və tək-tənha, sürümə mahnı oxuya-oxuya səhraya üz tuturdum. Heyvanlardan biri sürüdən ayrı düşərdisə, onu dəyənəyimlə geri qaytarırdım. Ağıldan çıxmaq yemək vaxtının çatdığına işarə olduğundan onlar çölə can atırdılar. Su və yaxşı otlaq sahəsi tapmaq üçün səhər tezdən yola düşmək vacib idi. Hər gün başqa çobanları qabaqlayıb su - axtarmalı olurdum. Yoxsa onlann heyvanlarından sonra su, demək olar, qalmırdı. Onsuz da hava qızdıqca yer elə quru olurdu ki, bütün suyu özünə çəkirdi. Həmişə çalışırdım ki, heyvanlar içə bildikləri qədər çox içsinlər, çünki növbəti su hövzəsi tapmaq bir həftə çəkə bilərdi. Bəlkə də lap üç - kim bilir? Quraqlıq vaxtı bəzən bütün heyvanların göz önündəcə downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|