Downloaded from KitabYurdu org SƏhra çİÇƏYİ
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
verən çanaq orqanları və sidik sistemi infeksiyalan daxildir. Hər il iki milyon balaca qızın eynilə mənim kimi bu prosesi yaşadığını təsəvvür edəndə ürəyim parça-parça olur. Həm də anlayıram ki, bu zülm hər gün davam etdikcə öz sağlamlığına yenidən qovuşa bilməyən mənim kimi acıqlı qadınlar ordusu yetişdirilir. Təəssüf ki, azalmaq əvəzinə, sünnət olunan qızların sayı durmadan artır. ABŞ-a və Avropaya köçmüş afrikalılar bu qəddar ənənəni özləri ilə birlikdə aparırlar. Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Təşkilatı Nyu-Yorkda yaşayan iyirmi yeddi min qadının bu proseduradan keçdiyini və ya keçəcəyini hesablayıb. Bunu nəzərə alaraq ABŞ-ın bir çox ştatında qadın sünnəti qanunla qadağan edilib. Qanunverici komissiyanın üzvləri risk altında olan uşaqları qorumaq üçün başqa, daha sərt bir qanuna ehtiyac hiss edir, çünki ailələr qızlarını sünnət etdirməyi özlərinin “dini hüquqları” olduğunu iddia edir. Çox vaxt Qərbdə yaşayan Afrika toplumlan qaraçı qadın kimi sünnət edən qadınları Afrikadan Amerikaya gətirmək üçün pul yığırlar. O qadın da bir neçə qızı birdəfəyə sünnət edir. Bu mümkün olmadıqda ailələr təşəbbüsü öz əllərinə alır; Nyu- Yorkda bir ata qızının çığırtısını heç kim eşidə bilməsin deyə musiqi mərkəzinin səsini axıradək qaldırmış, steyk bıçağı ilə qızının cinsi orqanlarını kəsmişdi... BMT-nin Xüsusi Səfir olmaq təklifini çox böyük bir fəxrlə qəbul etdim və onların bu mübarizəsinə qoşuldum. BMT-nin Əhali Fondunun icraçı direktoru, həkim Nafis Sadik kimi bir qadınla işləmək mənim üçün çox böyük bir şərəf olacaqdı. O, 1994-cü ildə Qahirədə keçirilən Əhali və İnkişaf üzrə downloaded from KitabYurdu.org 265 Beynəlxalq Konfransda FGM məsələsini qaldıraraq onun əleyhinə mübarizə aparan ilk qadınlardan biridir. Tezliklə Afrikaya səfər edib orada öz başıma gələnləri danışaraq BMT-nin bu missiyasına dəstək olacaqdım. 4 min ildən artıqdır Afrikada qadın sünnəti ənənəsi yaşayır. Bəziləri hesab edirlər ki, bunu Quran tələb edir. Lakin bu, doğru deyil, nə Quran, nə də İncil Allaha xoş getsin deyə qadınları kəsməyi buyurmur. Bu, sadəcə olaraq, cahil və xudbin kişilərin istəyi ilə önə çəkilir və tələb edilir. Bunu etməklə kişilər qadınların cinsi istəklərinə sahibliyi öz əllərinə aldıqlarına əmin olurlar. Məhz bu cahil kişilər sünnət olunmuş qadınlar tələb edirlər. Sünnət olunmayan qız isə murdar, şəhvətli və əxlaqsız hesab edilir. Mənim boya-başa çatdığım köçəri toplumunda ərsiz qadına yer yoxdur, buna görə də analar qızları üçün bu “yaxşı imkan”ı yaratmaq üçün sünnət etdirməyi - Qərbdə ailələrin qızlarını yaxşı məktəbdə oxutdurduqları kimi - özlərinə borc bilirlər. Hər il milyonlarla qızın sünnət olunmağının mövhumat və cahillikdən başqa heç bir səbəbi yoxdur. Və bu vəhşi ənənənin qarşısını almaq üçün onun ağrı, əziyyət və ölüm kimi fəsadlarından daha tutarlı bir dəlil ola bilməz. BMT-nin səfiri kimi işləmək heç vaxt fikirləşməyə belə cəsarət etmədiyim bir arzumun həyata keçməsi idi. Səhrada yaşayarkən həmişə özümü ailəmdən və digər köçərilərdən fərqli hesab etsəm də, nə vaxtsa dünyanın problemlərini həll edən təşkilatda çalışan səfir olacağım ağlıma da gəlməzdi. BMT beynəlxalq səviyyədə rahatlıq və təhlükəsizlik verməklə, analar ailədə nə edirlərsə, onu edir. Əvvəllər dostlarım mənə downloaded from KitabYurdu.org Mama deyə müraciət edərdilər, bəlkə də bu, BMT-dəki gələcək roluma bir eyham idi. Ana kimi hər kəsin qayğısına qalmaq istəyirdim deyə onlar mənə sataşırdılar. Dostlarımın əksəriyyəti Afrikada bir fanatik tərəfindən öldürüləcəyimdən narahat olduqlarını deyirlər. Nə olur-olsun, bir çox fundamentalistin dini inanc hesab etdiyi bu cinayətin əleyhinə danışa bildikcə danışacağam. Əminəm ki, bu çox təhlükəli işdir və qorxduğumu etiraf edirəm, illah da indi. Artıq qayğısını çəkməli olduğum bir övladım var. Lakin inancım deyir ki, iradəli olmalıyam, çünki Allahın mənə bu taleyi seçməsinin bir səbəbi var idi. Bu, İlahinin mənə tapşırığı, mənimsə missiyamdır. İnanıram ki, mən dünyaya gəlməzdən çox əvvəl Allah öləcəyim günü də seçib və taleyimi dəyişmək mənim əlimdə deyil. 20 Female Genital Mutilation. Bundan sonra FGM olaraq istifadə ediləcək. 21 İnfibulation (ing.) - Xarici və daxili cinsiyyət dodaqlarının eyni zamanda klitorun tamamilə kəsilib götürülməsi. Bu üçüncü növ qadın sünnəti hesab edilir. 22 Neyroma - Sinir toxumalarının şişləri ı8. VƏTƏN QAYĞILARI Qadın sünnətini tənqid etdiyim üçün bəzi insanlar fikirləşirlər ki, mən öz mədəniyyətimizə dəyər vermirəm. Lakin bu, tamamilə yalnış fikirdir. Hər gün Afrikadan olduğum üçün Allaha şükür edirəm. Hər gün! Somalidən olmağımla, somalili olmağımla fəxr edirəm. Başqa millətlər bunu Afrika tərzində fikirləşmək hesab edə bilərlər - çünki bu, heç nə ilə fəxr etmək deməkdir. Bəlkə də bunu özündənrazılıq adlandıracaqsınız. Sünnət hadisəsindən başqa, boya-başa çatdığım heç nəyi downloaded from KitabYurdu.org 267 dəyişmək istəməzdim. Nyu-Yorkda yaşayan hər kəs ailə dəyərlərindən danışsa da, bunu çox cüzi şəkildə hiss etmişəm. Bizim kimi mahnı oxuyaraq, gülərək, əl çalaraq, mehriban yola gedən ailələrə heç rast gəlməmişəm. Burada insanlar bir- birilərindən təcrid olunublar, bir topluma aid olmaq anlayışı yoxdur. Afrikada böyüməyin başqa bir üstünlüyü saf təbiətin, təmiz həyatın bir parçası olmaqdır. Təbiəti çox yaxşı anlayırdım, çünki ondan özümü müdafiə etmirdim və bu, həqiqi həyat idi, televiziyada gördüyüm bəzi insanların yaşadığı süni, dəyişdirilmiş həyat deyildi. Lap başlanğıcdan məndə yaşama instinkti var idi, ağrı və sevinc hisslərini eyni zamanda mənimsəmişdim. Öyrənmişdim ki, xoşbəxtlik nəyəsə sahib olmaq hissi deyil, çünki mənim heç vaxt heç nəyim olmamışdı, amma çox xoşbəxt idim. Həyatımın ən qiymətli dövrü ailəmlə birlikdə olduğum vaxtlar idi. Yeməyimizi yedikdən sonra ocağın başına yığılaraq söhbət etdiyimiz, ən kiçik şeylərə belə gülüşdüyümüz o axşamlan, yağış başlayanda təbiətin yenidən doğulmasım qeyd etdiyimiz o günləri tez-tez xatırlayıram. Somalidə yaşayarkən biz həyatımızdakı ən kiçik şeylərə də dəyər verirdik. Yağışın yağmasını qeyd edirdik, çünki bu, suyumuzun olacağı, həyatın yenidən canlanacağı demək idi. Nyu-Yorkda suya görə kim narahat olur? Mətbəxdə gedib başqa bir iş görərkən qoy o özü üçün axsın. Ehtiyacın olanda kranı açırsan, su gəlir. Nəyinsə olmayanda onun əsl dəyərini bilirsən və bizim heç nəyimiz olmadığından hər şeyə çox önəm verirdik, dəyərləndirirdik. Ailəm hər gün yemək tapmaq üçün mübarizə apanrdı. Bir kisə düyü ala bilməyimiz bizimçün önəmli bir hadisə idi. downloaded from KitabYurdu.org Amerikadakı ərzaq çoxluğu və növləri üçüncü dünya ölkələrindən gələn millətlər üçün heyrətləndirici görünür. Amma amerikalıların çoxu köklükdən əziyyət çəkdikləri üçün yeməkdən imtina edir. Dünyanın bir tərəfində insanlar aclıqdan, başqa bir tərəfində isə toxluqdan əziyyət çəkirlər, arıqlamaq üçün pul xərcləyirlər... Televizorda bu mövzuda reklamlara baxanda deyirəm: “Arıqlamaq istəyirsinizsə, Afrikaya gedin! Başqalarına kömək etməklə çəkinizi azaltmağa necə baxırsınız? Özünüzü həm də gümrah və fərqli hiss edəcəksiniz. Sizə söz verirəm ki, geri qayıdanda nə qədər şey öyrəndiyinizi görəcəksiniz. Zehniniz evdən çıxarkən olduğundan daha açıq olacaq”. Bu gün də kiçik şeylərin qədrini bilirəm. Hər gün möhtəşəm evləri, bəzən bir neçə evi, maşınları, qayıqları, daş- qaşları olan neçə adamla rastlaşıram. Sanki növbəti dəfə aldıqları əşya, nəhayət ki, onlara xoşbəxtlik və rahatlıq nəsib edəcək. Amma məni xoşbəxt etmək üçün brilyant qaşlı üzüyə ehtiyacım yoxdur. Mənə deyirlər ki, indi istədiyin hər bir şeyi almağa imkanın çatır deyə belə demək sənə asan gəlir. Lakin mən, doğrudan da, heç nə istəmirəm. Həyatda həyatın özündən başqa daha dəyərli olan yeganə nemət sağlamlıqdır. Lakin insanlar bütün mənasız şeylər üçün narahatlıq keçirərək öz qiymətli sağlamlıqlarını korlayırlar - “Oh, bax yenə işıq pulu gəldi, qaz pulu da gəldi, xərclər getdikcə artır... onların hamısını necə ödəyəcəyəm?” ABŞ dünyanın ən varlı ölkəsidir, lakin yenə də bu ölkənin vətəndaşları özlərini kasıb hesab edirlər! Hər kəs puldan çox vaxt çatışmazlığından şikayətlənir. Heç kimin heç nəyə vaxtı çatmır. Vaxt yoxdur. “Yolumdan çəkil, downloaded from KitabYurdu.org 269 tələsirəm!” Küçələr ora-bura şütüyən adamlarla doludur, Allah bilir, nəyin dalınca tələsirlər. Hər iki həyatı - sadə və sürətli həyatı yaşadığım üçün məmnunam. Lakin Afrikada boya-başa çatmasaydım, bilmirəm, sadə həyat tərzindən bu qədər həzz ala biləcəkdim, ya yox. Somalidəki uşaqlığım mənim şəxsiyyətimi ömürlük formalaşdınb, bir çox insanlann gözlərini kor edən şöhrət və müvəffəqiyyət kimi əhəmiyyətsiz şeylər məni qəti maraqlandırmır. Məndən tez-tez soruşurlar ki, məşhur olmaq necə hissdir? Mənsə, sadəcə, gülürəm. Məşhur nə deməkdir? Bunun nə demək olduğunu belə bilmirəm. Bildiyim tək şey afrikalı kimi düşünməyimdir və bu, heç zaman dəyişməyəcək. Qərbdə yaşamağın ən böyük üstünlüyü burada sülhün bərqərar olmasıdır və əminəm ki, insanların çoxu bunun necə böyük səadət olduğunu anlamır. Doğrudur, cinayətlər baş verir, lakin bu, müharibə ilə eyni tutula bilməz. Burada sığınacaq tapıb övladımı təhlükəsizlikdə böyüdə bildiyim üçün şükür edirəm, çünki 1991-ci ildə hərbi diktator Siad Barreni hakimiyyətdən salmaq üçün qiyamlar başladıqdan sonra Somali davamlı döyüş meydanına çevrilmişdi. Rəqib tayfalar hakimiyyət uğrunda vuruşmağa başladıqdan bəri neçə insanın öz həyatını itirdiyini heç kim bilmir. İtaliyalı müstəmləkəçilərin tikdiyi ağ binalı gözəl Moqadişu viran edilib. Demək olar ki, hər bir binada yeddi il aramsız davam edən döyüşlərin izləri var, binalar bombalanıb, ya da ən yaxşı halda gülləbaran edilib. Şəhərdə artıq əvvəlki nizamdan əsər-əlamət qalmayıb: nə hakimiyyət, nə polis, nə də məktəblər var. Ailəmin bu müharibədən sağ-salamat qurtula bilməməsi downloaded from KitabYurdu.org məni çox məyus edir. Anama çox oxşayan və onun kimi məzəli olan Voldab dayım Moqadişuda evinin pəncərəsindən baxarkən güllələnərək qətlə yetirilib. Onun yaşadığı bina darmadağın edilib və pəncərədən evə girən güllə dayımın ölümünə səbəb olub. Hətta səhra köçəriləri də bu müharibədən əziyyət çəkirlər. Qardaşım Əli ilə Efiopiyada görüşəndə o yaralanmışdı və ölümün pəncəsindən çətinliklə qurtula bilmişdi. Dəvələri ilə səhradan keçərkən pusquda dayanan quldurlar onu qolundan yaralamışdılar. Əli özünü ölülüyə vuraraq yerə uzanıb, quldurlar isə bütün dəvələri özləri ilə aparıblar. Anamı Efiopiyada görəndə mənə demişdi ki, döyüş meydanında aralıqda qaldığından yaralanıb, sinəsində hələ də bir güllə daşıyır. Bacım onu Səudiyyə Ərəbistamndakı bir xəstəxanaya apanb, lakin əməliyyat təhlükəli, anam isə çox yaşlı olduğu üçün əməliyyatdan sağ çıxma ehtimalının aşağı olduğunu bildiriblər. Amma, bununla belə, anamla görüşəndə o, dəvə kimi güclü görünürdü. O, həmişə olduğu kimi dəmir iradəli Mama idi və güllələnməyi haqqında gülməli zarafatlar edirdi. Ondan soruşanda ki, güllə hələ də sinəndədir, deyirdi, hə, hə, buradadır. Amma onu heç hiss etmirəm, yəqin, çoxdan əritmişəm. Bu tayfa müharibələri sünnət ənənəsi kimi kişilərin xudbinliyindən, qəzəbindən və mənəm-mənəmliyindən qaynaqlanır. Bu cür danışmağa nifrət edirəm, lakin bu, acı həqiqətdir. Hər iki əməlin kökündə onlann əraziyə sahiblik, qadına sahiblik iddiaları durur. Bəlkə də onların xayalarını kəssək, Somali cənnətəbənzər bir məkan olar! Kişilər sakitləşər və bəşəriyyətə qarşı daha həssas yanaşarlar. Testesteronun belə downloaded from KitabYurdu.org 271 davamlı coşqunluğu olmasa, heç bir müharibə, heç bir qətl, heç bir zorlama və oğurluq da olmaz. Əgər onların o gizli yerlərini kəsib təkbaşına buraxsaq, onlar ya qanaxmadan ölər, ya da sağ qalarlar və bəlkə o zaman, nəhayət ki, qadınlara nə etdiklərini anlayarlar. Mənim əsas məramım Afrikadakı qadınlara kömək etməkdir. Onları zəif yox, güclü görmək istəyirəm, çünki FGM onları fiziki və mənəvi cəhətdən çox zəiflədir. Qadınlar Afrikanın bel sütunu olduqlarından ailənin əsas yükü onların üzərinə düşür. Uşaq vaxtı onları amansızca kəsərək ömürlük şikəst etməsələr, necə bacarıqlı ola biləcəklərini təsəvvür etməyə çalışıram. Mənə edilənlərə görə hələ də acıqlı olsam belə, valideynlərimi günahlandırmıram. Anamı və atamı çox sevirəm. Anamın sünnət olunmağıma etiraz etməyə hüququ yox idi, çünki qadın olaraq ona qərar qəbul etmək haqqı verilmir. O, sadəcə, ona edilən şeyi mənə də edirdi, eynilə onun anasına və anasının anasına edildiyi kimi. Atam isə çəkdiyim əziyyətlərə tamamilə etinasız yanaşırdı, çünki bilirdi ki, Somali cəmiyyətində bir ata öz qızını ərə vermək istəyirsə, həmin qız mütləq sünnət olunmalıdır, yoxsa heç bir kişi onunla evlənməz. Valideynlərimin hər ikisi, sadəcə, min illərdir daşlaşmış adət- ənənələrin hökm sürdüyü bir yerdə boya-başa çatmaqla onun qurbanı olub. Bildiyimiz kimi, bu gün xəstəliklərdən və ölümdən peyvənd olunmaqla qoruna bilirik. Qadınlar qızmar günün altında dayanan heyvan deyillər və onlann sədaqəti inam və sevgi ilə qazanılmalıdır, vəhşi ənənələrlə yox. Artıq bu əzablı qədim ənənədən qurtulmağın vaxtı çoxdan çatıb. Mənə elə gəlir ki, Allah insanı mükəmməl bədən quruluşu downloaded from KitabYurdu.org ilə yaradıb. Onun bəndəsi isə bütün gücümü əlimdən alaraq məni şikəst etdi. Qadınlığım əlimdən alındı. Bunları artıq hesab etsəydi, Allah niyə yaradırdı ki? Daim dua edirəm ki, gün gəlsin, heç bir qadın belə ağrı çəkməsin və bu çox keçmişdə qalmış bir ənənə olsun. Desinlər ki, “Eşitmisiniz, qadın sünnəti Somalidə qanunla qadağan edilib?” Bütün dünyadakı qadınlar özlərini təhlükəsiz hiss edənədək, tək Somalidə yox, elə başqa ölkələrdə də... O gün necə xoş bir gün olar! Və mən var gücümlə buna nail olmağa çalışıram. İnşallah, Allahın köməyi ilə o gün tez çatar. SON downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|