Dris qruplarına r
Yüklə 0,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
Səhifə 50 Müəllimlərin tədris qruplarına rəhbərlik. Fasilitatorun təlimat kitabçası
Başlıq 4.9. Münaqişələrin və destruktiv davranışın idarə edilməsi Hər hansı bir işgüzar qrupun görüşündə münaqişələrin və destruktiv əməllərin yeri ola bilər. Onların qarşısının alınması və ya idarə edilməsi məqsədilə fasilitator həm konstruktiv, həm də destruktiv əməlləri yaxşı bilməlidir. Fasilitator diqqətlə bu əməlləri müşahidə etməli və müvafiq reaksiya göstərməlidir. İlk növbədə, özü iştirakçılara konstruktiv və müsbət davranış nümunəsi göstərməlidir.
Konstruktiv davranış aşağıdakıları nəzərdə tutur:
Əməkdaşlıq: qrup üzvləri hörmətlə və maraqla həmkarlarının fikirlərinə qulaq asırlar. Onların tərəfini saxlamağa və imkan daxilində bu fikirlərlə paylaşmağa hazırdırlar;
Təhrik etmək : qrupun üzvləri öz münasibətləri ilə qrupun fədakarlığının artırılmasına dəstək verirlər;
Həmahənglilik: iştirakçılar qrupun birliyinə dəstək verirlər (məsələn: mürəkkəb vəziyyətlərdə yumorun istifadəsi);
Risk:
iştirakçılar hazırdırlar ki, qrupun maraqlarını qorumaq üçün müəyyən şəxsi məsələləri risk altına qoysunlar;
Yenidən nəzər keçirməა: Qrupun işinin səmərəliliyini təmin etmək məqsədilə üzvlər görüşün gündəliyini, cədvəlini, müzakirə olunası məsələləri, qərarların qəbul edilməsi prinsiplərini və prosedurları, məlumatın istifadəsi və sairəni tənqidi və konstruktiv qiymətləndirirlər.
Dominantlıq: iştirakçı çalışır ki, görüş vaxtının çox hissəsini öz məqsədləri və fikirləri üçün istifadə etsin; qrupun iş prosesinə özü nəzarət etsin;
Tələsdirmək: iştirakçı qrupa bir məsələ üzərində müzakirə bitənə qədər növbəti məsələnin müzakirəsinə keçməyi məsləhət görür; başqalarını dinləməkdən və qrupda işdən bezir;
Özünü təcrid etmə: iştirakçı görüşdə iştirak etmir;
Etinasızlıq: iştirakçı həmkarlarına və onların tövsiyələrinə etinasız yanaşır. Ədəbsiz zarafatlarla və ifadələrlə qrupun başqa üzvlərini təhqir edir;
Əsas mövzudan kənara çıxma: iştirakçı başqa məsələlərlə məşğuldur və qrupun üzvlərini görüşün mövzusundan fərqli diskussiyaya cəlb etməyə çalışır;
Bloklama: söylənilən ideyaları və tövsiyələri pisləməklə və tənqid etməklə qrupun işinə mane olur.
Destruktiv davranışların qarşısının alınması fasilitator tərəfindən vaxtında və səmərəli intervensiyanı tələb edir. İntervensiya həm verbal, eləcə də qeyri-verbal əməli nəzərdə tuta bilər.
Fasilitator tərəfindən hər hansı bir növdə intervensiyanın məqsədi qrupun işinin səmərəliliyinin saxlanılması və onun üzvləri üçün özünü ifadə edilməsi və bərabər hüquqlu iştirakın təminatı ola bilər. Münaqişəli vəziyyətlərin idarə edilməsinin dəqiq resepti yoxdur. Aşağıda yanaşmalar və strategiyalar verilmişdir, onların lazımi vaxtda və kontekstdə istifadəsi fasilitatorlara qrupda konstruktiv və əməkdaşlıq mühitinin yaradılmasında və qorunub saxlanılmasında yardım edəcəkdir.
Müəllimlərin tədris qruplarına rəhbərlik. Fasilitatorun təlimat kitabçası
Səhifə 51
Prevensiya: görüşün və ya iş prosesinin iştirakçıları ilə tanış olun, eləcə də onların tələbatları və maraqları ilə tanış olun. İştirakçılarla birlikdə qaydaları işləyib hazırlayın və qəbul edilən qaydalar haqqında birlikdə razılığa gəlin.
Etinasızlıq: vacibdir ki, fasilitatorun vəziyyəti düzgün qiymətləndirməsi və görüş iştirakçılarının müəyyən hərəkətlərinə həddindən artıq reaksiya göstərməsin. Bəzi hallarda, ayrı-ayrı qəbul edilməyən hərəkətə göz yummaq olar ki, vəziyyətin daha da gərginləşdirilməsinin qarşısının alınması mümkün olsun. Əgər destruktiv davranış təkrarlanarsa və ya müntəzəm xarakter alarsa,reaksiyanı o zaman təkrar etmək olar. Yüngül intervensiya: yüngül intervensiya halında fasilitator çalışır ki, nisbətən müdaxilə etsin və vəziyyətin gərginləşməsinin və münaqişənin eskalasiyasının qarşısını alsın. Bu məqsədlə fasilitator növbəti strategiyalardan istifadə edə bilər:
qrup üzvünün problemlərini və onu narahat edən məsələləri yaxşı başa düşməyə və onun özünü yaxşı hissə etməsinə köməklik göstərməyə çalışın;
qrupa (konkret şəxsiyyətə deyil) davranışı və qrupda iş qaydalarını, görüşün əsas müzakirə olunası məsələsini və s. xatırladın;
iştirakçı ilə fasilə zamanı şəxsən söhbət edin. Xatırladın ki, qrupun konkret məsələsi var və hər bir iştirakçı bu prosesdə öz töhfəsini verməlidir
Güclü intervensiya: qrup çıxılmaz vəziyyətdə olanda və konkret şəxsiyyətlərə görə işin davam etdirilməsi mümkün olmadığı hallarda güclü intervensiya vacib olur. Belə bir halda fasilitator iştirakçılarqrupda iş qaydalarını və konkret məsələ üzərində iş prosedurlarını xatırladır. O, qrup üzvlərinə imkan verir ki, bu məsələlər haqqında öz münasibətlərini ifadə etsinlər. Bundan sonra, onlar, nəzərə alınması və ona hörmət edilməsi hamı üçün məcburi olan yekun qərarı qəbul etməlidirlər. Əgər ayrı-ayrı şəxslər yenə də destruktiv hərəkəti davam etdirirlərsə, o zaman fasilitator onların adlarını ucadan söyləyir və digər iştirakçılarla birlikdə onların davranışlarının korreksiyası və vəziyyətin həlli yolları haqqında müzakirələr aparır.
. Destruktiv davranışın idarə edilməsi: Tövsiyələr
Davranış
Davranışın səbəbi Davranışın idarə ediılməsi: tövsiyələr
Həmkarları ilə söhbət edir ,söhbəti yarımçıq kəsir və yersiz suallar verir .ərhlər edir Aqressiv xarakter,başqalarını qıcıqlqndırmaqdan zövq almaq
Sakitliyi saxlamağa çalışın,çünki, “əyləncəli şou”nun qarşısı alınmalıdır ;
İştirakçının suallarında vəa fikirlərində hər hansı bir mühüm və dəyərli olanı tapmağa çalışın;
Onun hər hansı bir fikri ilə razılaşın və sonra söhbətin mövzusunu dəyişin;
məlumatın söyləndiyi halda, qrup üzvlərinə səhvi düzəltmək imkanını verin. Həddən çox danışır Özünü göstərməyə çalışır
Həmkarları ilə müqayisədə çox səriştəlidir
Onun söhbətində fasiləni gözləyin, sonra təşəkkür edin və çalışın ki,söhbətə başqa şəxsi dəvət edəsiniz və ya müzakirə mövzusunu dəyişin; Yüklə 0,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|