171
Əgər bir əsər kitabı bitirdiyin anda bitirsə, demək
ki, ölümə məhkumdur. Əsərin maraqlı obrazı şair
Əhmədin dili ilə desək: “
Yaxşı ki, varsan deyəcək-
dim, onda fərqinə vardım – çoxdan yox imişsən”.
Bəli, bir bədii əsərin yaşama hüququ qazanması o za-
man olur ki, o əsər oxucunun ruhunu oxşasın, ürəyin-
dən keçənləri orda görsün və ya görmək istədiklərini
orda tapsın. Bu baxımdan, Müşfiq XANın “Qatil üçün
nekroloq” əsəri mənim üçün bu dediklərimə cavab
verən bir əsər oldu. Əsər bir ideya daşımırsa, cəmiy-
yətə bir mesaj vermirsə, mövzu aktual deyilsə,
o sadə-
cə zəif bir qığılcımı xatırladır, demək. Müşfiq XANın
bundan əvvəl yazdığı
“Sonuncu hədiyyə
” və “Ün-
vansız sevgi
” kimi romanları klassik xəfiyyə üslu-
bunda və daha çox şou xarakterli əsərlər olduğunu
hiss etdirirdi. Bu əsər isə nəinki Müşfiq XAN yaradı-
cılığında, o cümlədən də Azərbaycan detektiv janrın-
da bir partlayışdır.
Yanlış xatırlamıramsa, ədəbiyya-
tımızda silsilə qətllər törədən qatilə həsr edilmiş elə
bir əsər yoxdur, qatilin kimliyini öncədən oxucuya
bəlli edib, onun hüquq-mühafizə orqanları ilə oyu-
nunu təsvir edən tərsinə detektiv janrında əsər yazıl-
sın. Ola
bilsin ki, Azərbaycan detektiv janrının əsas
sütunu Çingiz Abdullayevin bu tip əsəri olsun, lakin
özündə böyük bir ideya daşıyan və cəmiyyətə “eybə-
cərliklər eybəcərlikdən törəyir” mesajını verməyə ça-
lışan bir əsərin məhz detektiv janrında yazılmasına
inanmıram. Azərbaycan detektiv məktəbi daha çox
Konan Doylun klassik detektiv metodunda yazılmış-
dır. Həsən Seyidbəylinin, Çingiz Abdullayevin, Elxan
Elatlının özünəməxsusluqları ədəbiyyatımıza yeni