Ekspertizasi dərsliK
Yüklə 3,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4.1.5 . Saxtalaşdırma
- 4.1.6 . Müxtəlif ölkə l ə rd ə buraxılan l
366 Cədvəl 4.9 Məmulatın təminatlı saxlanma müddəti Məmulatın növləri Doldurulma günündən saxlanma müddəti, ay Tünd likorlar, kremlər 8 Desert likorlar, nalivkalar, punşlar, acı cövhərlər, acı zəif alkoqollular, balzamlar 6 Konyak və portveyn istifadəsi ilə acı cövhərlər 4 Şirin cövhərlər, kəmşirin zəif alkoqollular, aperitivlər, emulsiyalı likorlar, kokteyllər, spirtləşdirilmiş şirədə nalivkalar, yüksək miqdarda aşı və rəng maddələrinə malik inqredientlər əsasında acı cövhərlər (qara, qırmızı bibər və b. ilə çörək suxarlisinin spirtdə cövhəri)
3 Desert içkilər 2
. Saxtalaşdırma Likor-araq məmulatlarının saxtalaşdırılmasının ümumi vasitə və üsulları araq və konyaklar üçün də səciyyəvidir. Qida spirtinin bir qədər yaxud tamamilə texniki spirtlə əvəz olunması, spirtin su ilə duruldulması sintetik rəngləyicilərin, ətirləşdiricilərin tətbiqi, resepturada olan natural komponentlərin surroqatlar və likor- nalivka məmulatlarının orqanoleptik xüsusiyyətləri və qida dəyərini imitasiya edən digər əvəzedicilərlə dəyişdirilməsi, saxtalaşdırmanın fərdi vasitə və üsullarına aiddir. Istehlakçıları sağlamlıq və həyatı üçün təhlükəli olan saxtalaşdırılmış məhsullardan qorumaq məqsədilə ilk növbədə qəti dövlət qərarları qəbul olunmalı, nəzarət ciddiləşdirilməlidir. Məmulatın keyfiyyətsizliyinin müəyyən olunması ilə bağlı məlumatlar hər bir istehlakçı üçün əlçatan olmalıdır. Saxtalaşdırma əlamətlərini oqranoleptik, fiziki yaxud fiziki- kimyəvi analiz metodları ilə aşkar etmək olar. Sadə və əlçatan orqaoleptik metod xüsusilə də az miqdarda
367 toksiki maddəlr olduqda yüksək dəqiqliyi ilə fərqlənmir. İstehlakçı içki aldıqda belə qiymət vermək iqtidarında olmur, çünki metodun özü yüksək peşəkarlıq tələb edir. Saxtalaşdırmanın yüksək dəqiqliklə təyin edilməsi və zərərli qarışıqların aşkar edilməsi müasir analiz metodlarından istifadə edilməklə mümkün olur. Bunlara maye xromatoqrafiya, xromato- kütlə-spektrometriya, kompyuter sistemi ilə məlumat bankı ilə təchiz olunmaqla və s. aiddir. Lakin bu metodların real istifadəsi yalnız ixtisasdırılmış laboratoriyalarda uyğun avadanlıqlar və yüksək ixtisaslı heyətin mövcudluğu ilə mümkündür. İstehlakçılara məhsulun xarici görünüşünə görə keyfiyyətinin təyin olunması ilə bağlı bəzi tövsiyələr vermək olar. Alkoqollu içkini satın almazdan əvvəl onun həqiqiliyinə əmin olmaq məq- sədilə satıcıdan uyğunluq sertifikatı yaxud onun surəti tələb edilə bilər. Sertifikat uyğun idarə tərəfindən təsdiq olunmalıdır. Sənəddə içki haqqında verilən məlumatla (adı, hazırlayan zavod, partiyanın buraxılma tarixi və s.) etiket, əks etiket və butulkanın tıxacındakı markalanma tam uyğun olmalıdır. Bundan başqa qalpaq və etiketə diqqət yetirmək lazımdır. Bunlara dair məlumat- lar tamamilə uyğun gəlməlidir. Qalpaq özü “vint altında” fırlanmamalı, hətta belə olduğu halda belə butulkadakı məhsulda axma olmamalıdır. Əgər axıdarsa belə məhsul hazırlayıcı-zavodda çıxdaş hesab edilir. Etiketə daxili hissədən baxıldıqda bir neçə bərabər yapışqan zolağı, yaxud başdan-başa nazik səliqəli qat nəzərə çarpır ki, bu da istehsalat şəraitində maşınla yapışqanlanmanı göstərir. Əgər əllə yapışdırılarsa, yayma bərabər səviyyədə olmur, axıntılı olur. Bu isə primitiv hazırlanma üçün səciyyəvidir. Bundan başqa etiket, əks etiket və boyunbağı əyri yapışdırıl- mamalı təmiz olmalı, onlarda olan məlumatlar normativ sənədlərin tələblərinə uyğun olmalıdır. Likor-araq məmulatlarının saxtalaşdırılmasının aşkar edil- 368 məsinin bir sıra sadə kimyəvi metodları vardır. Çox vaxt cövhər- lərdə natural xammalı (meyvələr, giləmeyvələr, köklər, otlar) sintetik rəngləyicilər, qliserin və sair ilə dəyişməklə saxtalaşdı- rırlar. Sintetik rəngləyicilər məhsula istənilən qələvi məhlulu əlavə edilməklə müəyyən olunur (ammonyak, soda içkinin həcmini artıran miqdarda). Mühitin pH-nın kəskin dəyişməsi təbii rəngləyi- cilərin rənginin dəyişməsinə səbəb olur: qırmızılar-çirkli-göy, bənövşəyilər-qırmızı və qonur rəng alır. Əgər likor-araq məmulatları sarı, narıncı yaxud yaşıl rəngə malik olarsa, o halda qələvi əlavə edildikdən sonra onları qız- dırmaq lazım gəlir. Nəticədə təbii rəngləyici maddələr – karotin, karatinoidlər və xlorofil parçalanır, içkinin sarı və narıncı rəngi itərək yaşıl-qonur yaxud tünd-yaşıl rəngə çevrilir. Sintetik rənglə- yicilərin rəngi isə bu şəraitdə dəyişmir.
. Müxtəlif ölkə l ə rd ə buraxılan l ikor-araq m əmulatları
daha məşhur likorları “Benedektin” və “Şartrez”-dir. Onlardan birincisi Le-Mausa sahillərində - Fekame şəhərində yerləşən müqəddəs Benedikt monastırının adı ilə bağlıdır. Likor ilk dəfə burada monarx Dom Bernarda Vintsellinin resepti əsasında hazırlanmış və hələ XVI əsrdə “Benedikt eliksir”i adlandırılmışdır. Macarıstanda “Brendikt”ə oxşar “xubertus” likoru istehsal olunmuşdur. “Şartrez” likoru isə 1605-ci ildə Şartre monastırında hazırlanmış və onun resepti ciddi şəkildə gizli saxlanılmışdır. Buna oxşar likor Ruminiyada “Bonitak” adı ilə buraxılır. “Kyursko” likoru da çox məşhurdur. Öz adını məlum adanın adından götürmüşdür. Digər ölkələrdə “Kyuraso” likoru az şəkər və spirtlikdə buraxılır. Polşada giləmeyvə likoru “Rotafiya” məş- hur olub, qaragilə, böyürtkən, moruq, albalı, itburnu şirələrindən Yüklə 3,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|