372
Visenka, Vişneviy, Zolotistiy, letniş desert, povnik və s. adda
desert içkilər buraxılır.
“Vesna”-nın tündlüyü 12h%, şəkərliyi 8 q∕100sm
3
, tuşuluğu
0,4 q∕100sm
3
, “Vişenka”da isə tündlük 14h%, şəkər 18 q∕100sm
3
,
turşuluq 0,5 q∕100sm
3
olmaqla hazırlandıqları xammala görə bir-
birindən fərqlənirlər.
Aperitivlər. Aperitivlər iştah yaradan spirtli içkilərdir. Belə
içkilərin diapazonu geniş olub, buraya vermut, araq, konyak, cin,
viski və b. içkilər aid ola bilər. Spirtə malik olmayan bəzi içkilər
də aperativ funksiyası yerinə yetirə bilər.
Fransa, İtaliya, Belçika, Polşa və bir sıra digər ölkələrdə acı
nastoykaları aperitiv adlandırırlar (“Qorkiy pikan, Qollanskiy
qorkiy və s.).
MDB məkanında aperitivlər likor-nalivka məmulatlarının bir
qrupu olub, onların tərkibinə müxtəlif otların cövhərləri (acı dada
malik olanlar) daxil olur. Belə bitkilərə yovşan, darçın mayaotu və
s. aid olub, onlar həzm prosesini fəallaşdırırlar.
Aperitivlərin tərkibinə şəkər şərbəti və içkiyə lazım olan
turşuluğu yaratmaq üçün limon turşusu daxil olur.
Bu tip içkilərə Aqnes, Aroniya, Baltiyokaya, İrtış, Klaret və b.
göstərmək olar.
Aqnes 25 h.% spirtliyə, 20 q∕100sm
3
şəkərliyə, 0,2 q∕100sm
3
turşuluğa, Anoniya 22 h.% spirtliyə, 16 q∕100sm
3
şəkərliyə, 0,75
q∕100sm
3
turşuluğa malik olmaqla, hazırlandıqları xammala görə
fərqlənirlər.
Balzamlar. Balzamlar digər qrup içkilərdən tərkibinə daha
geniş yığımda bitki xammalının daxil olması ilə fərqlənir.
Onlardan bir çoxu qədimdən məlumdur. Məsələn, “Ruskiy çerniy”
balzamı hələ XVIII əsrin ortalarından hazırlanırdı.
Balzamların kupajı otlar, köklər, tumurcuq, qoz və digər
xammal qarışığının saxlanmasından alınan balzam cövhərləri
əsasında hazırlanır. Balzam cövhərlərindən başqa spirtləşdirilmiş
şirələr, morslar, efir yağları, bal, şəkər şərbəti, koler, essenslər əlvə
olunur. Bir çox məşhur balzamların resepturuna görə peman
373
balzam yağı daxildir. Təbii bioloji fəal maddələrin olduqca geniş
yığımı bu içkilərin bir sıra xəstəliklərin profilaktika və
müalicəsində tətbiqinə imkan verməklə, onlara tonuslaşdırıcı
xüsusiyyət bəxş edir. Balzamlardan kokteyllər və qarışıq içkilərin
ətirləşdiriciləri kimi geniş istifadə edilir.
Balzamların bizə məlum olan xarici bitter tipli içkilərdir
(bitter-acı sözündəndir). Məsələn, “Angostura Bitter”, “Reyxuas
Bitter”, “Abbote Bitter”, “Fernet-Branka Bitter”, “Underburq
Bitter”, “Oranj Bitter”.
Kokteyllər. Kokteyllər spirtli və spirtsiz olmaqla qruplaşdırı-
lır. Onlar isə öz növbəsində komponentlərin yığımından və hazır-
lanma xüsusiyyətlərindən asılı olaraq müxtəlif qruplara bölünür:
kokteyllər, punşlar, kremlər, fliplər, fizlər, sandi, eq-noq, ays-
krimlər, koblerlər, şərbətlər, culeplər, bonlər və s. QOST-a görə
alkoqollu kokteyllər - tündlüyü, 20-40 h.%, şəkərin kütlə payı 0-
24 q∕100sm
3
arasında dəyişən likor-araq məmulatlarıdır.
Kokteyllər yarımfabrikatlar və inqredientlərin qarışdırılma-
sından alınır: koyak, rom, likor, araq, üzüm şərabı, şirə, qaymaq,
süd və s. giləmeyvə, meyvə, bal, ədviyyə, digər inqredientlər əlavə
edilməklə alınır.
Kokteyllər tünd və desert ola bilir. Hər kokteylə öz qarniri –
özünə məxsus dad kompozisiyaları və bəzəkləri olan material
vurulur.
Ərik kokteyli almaq üçün qədəhdə 20 sm
3
ərik likoru, 20 sm
3
ağ desert şərab, 30sm
3
süfrə şərabı, bir çay qaşığı Myatniy likoru
qarışdırılır (Qarnir №7).
Mujskoy kokteyl- 60 sm
3
araq və 20 sm
3
ağ vermutun
qarışdırılmasından alınır (Qarnir №1).
Kobler. Desert kokteyllərin geniş yayılmış içki qrupu olub, adı
tərcümədə “davam edən qurtum” deməkdir. Istənilən kobler üçün
vacib komponent əzilmiş qida buzu olub, qədəhin üçdə bir hissəsi
yaxud yarısına qədər doldurulur. Başqa komponentlər kimi desert
şərab, likör, şampan və digər içkilərlə qarışdırılan təbii şirə, şərbət
və meyvələr istifadə oluna bilər. Kobler hündür şəffaf qədəhlərdə
374
samanla birlikdə verilir. Əgər meyvə olarsa qədəhə uzun qollu
qaşıq yaxud çəngəl qoyulur.
4.1.7.
Şərab içkilə
ri
Şərab içkiləri – alkoqollu içkilər qrupu olub likor-araq
məmulatları siyahısına daxil deyildir. Bununla yanaşı həmin
içkilər əhali arasında şöhrət qazanmaqla onların istehsalının
təşkilində çoxlu likor-araq müəssisələri fəaliyyət göstərir.
Rusiya standartına görə (QOSTR 51159-98) şərab içkisi adı
altında o alkoqollu içkilər anlaşılır ki, onlar üzüm və meyvə şərab
materialından rektifikasiya olunmuş etil spirti, konyak, üzüm,
meyvə spirtləri, şərab konsentrantları, su, şəkər tozu, palıd ekstrak-
tı, qida dad-ətirli əlavəsi, rəngləyicilər və digər komponentlər
vurulmaqla alınır (şəkil 4.3).
İçkidə şərab yaxud şərab materialının payı ən azı 30% təşkil
etməlidir.
Ümumi texniki şərtlərlə yanaşı hər içki adı üçün texnoloji
təhmat və reseptura işlənib hazırlanmalıdır ki, burada da müəyyən
olunur:
Komponentlərin tərkib və nisbəti;
Rəng, dad və ətir;
Etil spirtinin həcmdə payı, şəkərlərin kütlə payı, titrləşən
turşuluq.
Orqanoleptik göstəricilərinə görə - şəffaf, çöküntüsüz,
kənar qarışıqsız, rəng, dad və ətri texnoloji təlimatlara uyğun;
Fiziki-kimyəvi göstəricilərinə görə cədvələ uyğun (cədvəl
4.10).
Dostları ilə paylaş: |