Ekspertizasi dərsliK
Yüklə 3,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Su-spirt qarışığının injeksiya üsulu ilə axında hazırlan- ması.
- Su spirt qarışığının və arağın süzülməsi
- Süzgəcdən keçirmə
- Su-spirt qarışığının işlənməsi
- Sortlaşmanın fəal kömürlə işlənmə üsulları
382 və paylayıcıdan keçərək axım tipli iki mərhələli həlqəvi qarış- dırıcıya daxil olur. Axımların belə nisbəti kupajın tündlüyünün 0,5-1,5 h.% yüksək alınmasını təmin edir. Kupaj qarışdırıcıdan çıxışda əlavə olaraq nasosla qarışdırılır. Tündlüyün nominaldan yüksəkliyi sonrakı mərhələdə avtomat cihazlarla nəzarət olunmaqla vurulan su ilə tənzimlənir. Köməkçi xammal məhlullarının vurulması xüsusi merniklər vasitəsilə dozalaşdırılır. Hazırlanan kupajı qabaqcadan süzülmək və fəal kömürlə təmizləmək üçün yönəldirlər. Su-spirt qarışığının injeksiya üsulu ilə axında hazırlan- ması. Poltava likor-araq zovodunun təcrübəsi əsasında araq hazır- lanma üsuludur. Texniki həll və xidməti baxımından daha sadədir. Kupaj hazırlanmasını intensivləşdirmək məqsədilə injektor adlanan cihazdan istifadə olunur. Qurğunun işinin əsasında injeksiya prinsipi durur.
da həmişə az miqdarda zərif dispres asılqan hissəcikləri olur. Bu asılqanlar suyun spirt ilə qarışdırılması zamanı əmələ gələn qalıq codluqda mineral duzlardır. Qarışığın fəal kömürlə işlənməsi zamanı kömür tədricən parçalanır, kolloid ölçülərdə əmələ gələn xırda hissəciklər məhlula keçir. Başlanğıc kupajda olan asılqan hissəciklər kömürün məsamələrini tutur və onun fəallığını azaldır. Bu yolla işlənən su-spirt qarışığı (araq) isə tamamilə şəffaf olmalıdır. Süzülmə iki dəfə-kömürlə işlənmədən əvvəl və sonra aparılır. Süzgəcdən keçirmə - mayenin məsaməli təbəqədən keçiri- lərək, bərk hissəciklərin onun üzərində saxlanılması və süzün- tünün keçirilməsidir. Kupajın və arağın süzülməsi fasiləli və fasiləsiz işləyən qumlu süzgəclərdə aparılır. Süzücü material kimi müxtəlif səviyyələrdə dənəvərləşdirilmiş kvars qumundan, təsadüfi hallarda isə (arağın süzülməsində) yüksək məsaməli keramik təbəqələrdən istifadə olunur.
383 Zavoda daxil olan kvars qumu dənələrinin iriliyinə görə sort- laşdırılır, su ilə yuyulur və 2-3%-li xlorid turşusu məhlulu ilə işlənir. Qumun dənələrinin yaratdığı süzücü kanalların ölçüləri asıl- qan hissəciklərin əsas kütləsinin ölçülərindən kiçikdir. Odur ki, sonuncu qum təbəqəsinin səthində toplanaraq, çöküntünün zərif məsaməli təbəqəsini yaratmış olur. Süzülmənin başlanğıcında hə- min təbəqə yaranmadığından süzgəcdən xırda çöküntü hissəcikləri də keçir və ilk süzüntü bulanıq alınır. Sonra süzücü materialda asılqan hissəciklərin təbəqəsi formalaşır və ondan süzülən su-spirt məhlulu tam şəffaflığa qədər durulur. Süzcəgdən qumu su-spirt məhlulunun və arağın əks axımını yaratmaqla təmizləmək mümkündür. Bəzi zavodlarda süzgəcdən keçirmək üçün əsasında məsaməli keramik təbəqələr olan, diametri 175 mm və qalınlığı 20 mm təbəqələrdən istifadə olunur. Təbəqələr şamot (75%) və bentonit (25%) qarışığının 1300 0 C temperaturda yandırılmasından (bişiril- məsindən) alınır. Məsamələrin diametri 40 mm-dir. Süzgəcin məhsuldarlığı saatda 30 dal-a yaxındır. Süzgəcləri tez-tez (ən azı həftədə 1 dəfə) təmizləmək üçün dayandırırlar. Ona görə də onları paralel yerləşdirirlər. Təbəqələri 15-20 dəqiqə müddətində su ilə yumaqla bərpa edirlər. Sonra axar suda korpusu yuyurlar. Bu halda suyun təzyiqi 0,1 Mpa-dan az olmamalıdır. 20 dəqiqədən sonra təbəqələr 5%-li xlorid turşusunda 10-15 dəqiqə saxlanır. Sonra təbəqələr yenidən yerinə yerləşdirilir, 10 dəqiqə axar suda yuyulur, quruducu şkafda 105-110 0 C tempe- aturda 2 saat qurudulur və mufel peçində 500-600 0 C temperaturda 30 dəqiqə saxlanır. Təbəqələr peçlə birgə soyudulur (otaq tempe- raturuna qədər). Hər təbəqə 10-15 dəfə bərpa oluna bilər. Sonra onlarda çatlar əmələ gəlir və onlar istifadəyə yararsız olurlar. Keramik süzgəclər arağı, qum süzgəclərinə nisbətən pis duruldur. Belə ki, təbəqələrin məsamələri qeyri-bərabər ölçülərdə olduğundan, zərif dispres asılqan hissəciklərin ondan keçməsi mümkün olur.
384 Süzülmüş araq hazır məhsul çəninə keçirilir. Burada onu qarışdırır və tündlüyünü yoxlayırlar. Əgər tündlük standarta uyğun gəlməzsə onu nizamlayır və çəni yenidən qarışdırırlar. Arağı bu çəndən dolurmaya göndərirlər.
məlum olduğu kimi su ilə spirtin qarışdırılmasından alınır və istehsalın aralıq məhsuludur. Yalnız fəal kömürlə işləndikdən sonra, o, araq üçün səciyyəvi olan dad və ətir qazanmış olur. Sortlaşmanın fəal kömürlə işlənmə üsulları. Likor-araq zavodlarında uzun müddət müxtəlif sadələşdirilmiş fasiləli işlənmə üsullarından istifadə edilirdi ki, bu halda kömür su-spirt qarışığı ilə qarışdırılırdı. Proses ya təzyiq çənində qarışdırılmaqla və ya təzyiq çəninə qoyulmuş fəal kömürlü patrondan (şamdan) məhlulu keçirməklə aparılırdı. Bu metodların əsas çatışmazlığı prosesin fasiləliyi, aşağı məhsuldarlığı, kömürdən istifadənin cüzi səmərəliliyi, kömürün ayrılması və bərpası ilə bağlı əməliyyatın ağır zəhmətli olmasıdır. Hazırda sortlaşmanın kömürlə işlənməsi fasiləsiz iki üsulla həyata keçirilir: dinamik və kömürün asılqan təbəqəsində. Dinamik üsulda qarışıq ardıcıl birləşdirilmiş bir, iki yaxud üç kömür kolonkasından buraxılır. Müxtəlif xırdalanma dərəcəli fəal kömür yüksəkliyi 4,2 m və diametri 0,7 m olan kalonkanın daxilinə doldurulur və ondan keçməklə aşağıdan yuxarıya su-spirt məhlulu buraxılır. Sortlaşmanın fəal kömürlə işlənməsi üçün qurğu iki qum- forfiltrdən, bir-biri ilə ardıcıllıqla birləşmiş bir, iki, yaxud üç kömür kolonkasından və bundan sonra arağı sonuncu dəfə süzən iki keramik süzgəcdən ibarətdir. Su-spirt qarışığının təmizlənməsi aşağıdakı qaydada gedir. Qarışıq təzyiq çənindən özbaşına axımla ilkin süzülməyə (qum- forfiltr) daxil olur. Bu işdə məqsəd su ilə və təzyiq bakından mexaniki şəkidə su-spirt qarışığına düşən kənar qarışıqlarla kömürün çirklənməsinin qarışısını almaqdır. For süzgəci keçən qarışıq kömür kolonkasına qalxır. Sonra isə sonuncu süzülmə üçün Yüklə 3,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|