Ekspluatatsiyasi instituti transport vositalari kafedrasi transport vositalarining elektr
Starter elektrodvigatelining elektromexanik tavsifnomasi
Yüklə 0,56 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Salt ishlash rejimi;
- Starter validagi quvvatning maksimal qiymatidagi nominal rejim;
| 4.4. Starter elektrodvigatelining elektromexanik tavsifnomasi
Starter elektrodvigatelining elektromexanik tavsifnomasi deb, uning asosiy parametrlarining (kuchlanish U s , aylanish chastotasi n , burovchi moment M s , quvvat P s ) iste’mol toki I s ga bog‘liqligiga aytiladi. Elektromexanik tavsifnoma starter ish rejimining o‘ziga xos tomonlari bilan belgilanadi: a) iste’mol toki quvvati cheklangan akkumulatorlar batareyasidan olinganligi tufayli starter qisqichlaridagi kuchlanish doimiy qiymatga ega bo‘lmaydi va yuklama ortishi bilan ma’lum chegaragacha kamayadi; b) starter qisqa vaqt davomida (10-15 s) ishlaganligi uchun uning quvvati elektrodvigatel chulg‘amlarining qizib ketish xavfi bilan cheklanmaydi va tavsifnomasidagi maksimal qiymat bilan belgilanadi; c) starter to‘la tormozlanish (yoki qisqa tutashish) va salt yurish rejimlarida ishlashga mo‘ljallangan va uning qismlari bu chegaraviy rejimlarda yuzaga keladigan yuklamalarga chidamli qilib hisoblangan va yasalgan. Odatda, starterlarda ketma-ket uyg‘otish tizimiga ega bo‘lgan elektrodvigatellar ishlatiladi, ba’zi hollarda elektrodvigatelning aylanishlar chastotasini chegaralash maqsadida aralash uyg‘otish tizimi ham qo‘llaniladi. Elektrotexnika kursidan ma’lumki, ketma-ket uyg‘otish tizimiga ega bo‘lgan o‘zgarmas tok elektrodvigatelining yakor validagi elektromagnit burovchi moment quyidagi ifoda yordamida aniqlanadi: F I c F I a N p M s t s elm
2
Bu yerda p - juft qutblar soni; N - yakor chulg‘amlaridagi o‘tkazgichlar soni; a - yakor chulg‘amidagi paralel tarmoqli juftlar soni; I s - yakor chulg‘amidagi tok; F - elektrodvigateldagi havo tirqishi va yakordan o‘tuvchi asosiy magnit oqimi; c t = rN/2a - elektrodvigatelning faqat konstruktiv tuzilishiga bog‘liq bo‘lgan koeffitsient. Starterning burovchi momenti - M s , elektrodvigatel yakor validagi elektromagnit burovchi momenti M elm dan podshipnik va cho‘tkalardagi mexanik isroflar qiymati M mex ga kam bo‘ladi, ya’ni M s = M elm
mex = c t I s F - M mex . (4.3) Mexanik isroflar qiymatini taqriban ravishda o‘zgarmas deb qabul qilinsa, starterning burovchi momenti elektrodvigatelning konstruktiv parametr-lariga, undagi asosiy uyg‘otish magnit oqimiga va yakor chulg‘amidagi tok qiymatlariga bog‘liqligi ravshan bo‘ladi. YAkorning aylanishlar chastotasi n ni yakor chulg‘amlarida induktsiyalanadigan teskari EYUK ni aniqlash formulasidan topsa bo‘ladi: F n c F n a N p E e ya
60
Demak, F c E n e ya (4.5)
46
YAkor aylanishlar chastotasining ortishi bilan uning chulg‘amlarida qiymati oshib boradigan teskari EYUK - E ya induktsiyalanadi va u akkumulatop kuchlanishiga qarshilik ko‘rsatib, yakor chulg‘amidagi va unga ketma-ket ulangan uyg‘otish chulg‘amidagi tok kuchini kamaytiradi. Natijada, uyg‘otish magnit oqimi F kamayib, yakorning aylanish chastotasi yo‘l qo‘yib bo‘lmaydigan katta qiymatgacha ortib ketishi mumkin. Bu - podshipniklarni, cho‘tka va kollektorni me’yoridan ortiq yeyilishga olib keladi. Bundan tashqari, markazdan qochma kuch ta’sirida yakor o‘zagidagi o‘tkazgichlar va kollektor plastinalari sochilib ketishi ham mumkin. Salt holda ishlaganda elektrodvigatel yakorining aylanishlar chastotasini cheklash maqsadida, ba’zi starterlarda [St.221, 29.3708 (Rossiya)] uyg‘otish chulg‘amlarini aralash ulash sxemasi qo‘llaniladi, ya’ni uyg‘otish g‘altaklarining bir qismi parallel, ikkinchi qismi ketma-ket ulanadi. Bunday ulanish sxemasida yakorning teskari EYUK uyg‘otish chulg‘amining parallel ulangan g‘altaklaridagi tokka qarshilik ko‘rsata olmaydi, uyg‘otish magnit oqimi F ning qiymati yetarli darajada katta bo‘ladi va bu, yakorning aylanish chastotasini cheklaydi. Starterning elektromexanik tavsifnomasi 4.8-rasmda keltirilgan. elektrodvigatelning iste’mol toki ortishi bilan uyg‘otish magnit oqimi F ham magnitlanish egri chizig‘i bo‘ylab ortib boradi. YUklama qiymati kam bo‘lganda magnit oqimining o‘sishi tokning ortishiga proporsional bo‘ladi, yuklama qiymati ortishi bilan po‘latning magnit to‘yinishi natijasida tavsifnomaning bu qismida magnit oqimi juda ham sekin o‘sadi va amalda uni doimiy deb hisoblasa bo‘ladi. Starter validagi burovchi moment M s , yuklama tok past bo‘lganda parabola bo‘ylab, yuklama ortishi bilan tok qiymatiga proporsional holda ortadi va o‘zining eng katta qiymatiga starter to‘la tormozlangan rejimda, ya’ni qisqa tutashuv tokida erishadi. Starterning salt ishlash rejimiga to‘g‘ri keladigan tok qiymatida, ya’ni I = I 0 bo‘lganda burovchi moment M s ning qiymati nolga teng bo‘ladi, yakor aylanishlar chastotasi n s esa maksimal qiymatga erishadi. Starterga yuklama berishning boshlang‘ich qismida yakorning aylanishlar chastotasi taxminan giperbola bo‘yicha kamayadi, yuklama qiymati I > 0,5 I qt dan ortganda, aylanish chastotasining tavsifnomasi deyarli to‘g‘ri chiziq ko‘rinishiga o‘tadi va nihoyat I = I qt bo‘lganda, ya’ni to‘la tormozlanish rejimida n s = 0 bo‘ladi. Starter validagi mexanik quvvat P s elektrdvigatelining elektromagnit quvvat P elm dan mexanik, magnitli isroflar qiymaticha kam bo‘ladi: P s = P elm - P mex - P mag , Bunda P mex - podshipnik va cho‘tkalardagi ishqalanishga isrof bo‘lgan quvvat; P mag - yakorning po‘lat o‘zagini qayta magnitlash va undagi uyurma toklarga isrof bo‘lgan quvvat. Starterlarning elektromexanik tavsifnomasida quyidagi rejimlar alohida ahamiyatga ega: - Salt ishlash rejimi; Bu rejimda yakorning aylanish chastotasi eng katta qiymatga ( n s = n max ) ega bo‘ladi, burovchi moment qiymati nolga ( M s = 0 ), tok qiymati salt ishlash tokiga ( I s = I 0 ) teng bo‘ladi; - Starter validagi quvvatning maksimal qiymatidagi nominal rejim; Aynan shu rejimda starterning nominal parametrlari belgilanadi: quvvati P Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|