g‘ildirakka ta’sir qilayotgan tormoz momenti yo‘lning reaktiv momenti bilan muvozanatga keltirilishi kerak.
Reaktiv moment g‘ildirakka ta’sir qilayotgan normal yuklama P
b larning ko‘paytmasiga teng. Tishlashish koeffitsienti
b ning kattaligi yo‘lning holati, shina
protektori shakli va uning ichki bosimiga bog‘liq. Shu bilan birga
b ga g‘ildirakni yo‘l yuzasiga nisbatan
sirpanish darajasi ham katta ta’sir ko‘rsatadi. G‘ildirakni sirpanish darajasi o‘lchamsiz koeffitsient Sbilan
baholanadi va u quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:
S
V
V
V
a
a
(
)
;
Bunda, V
a - avtomobil tezligi, V
- g‘ildirakni yo‘l bilan tutashgan nuqtasidagi tezligi.
Sirpanish darajasi S ni 0 dan S
kr.
qiymatgacha oshganda
b xam ma’lum maksimum qiymatigacha ortib
boradi (8.3-rasm). S qiymatini keyingi usishi
b qiymatini kamayishiga olib keladi.
Avtomobilni optimal tormozlash, ya’ni uni maksimal sekinlashishi va minimal tormozlanish
masofasini ta’minlash uchun tormozlanish vaqtidagi g‘ildiraklarni sirpanish darajasi S bo‘ylama tishlashish
koeffitsienti
b ning maksimal qiymatiga mos kelishini ta’minlash zarur. Bu murakkab masalani
antiblokirovkali tormozlash tizimlari hal qiladi.
8.2-rasm. MSIEEBTning tarkibiy sxemasi
91
Avtomobil shoshilinch tarzda tormozlanganda oddiy
tormoz tizimi g‘ildiraklarni blokirovka chegarasigacha
tormozlanishini ta’minlaydi. Antiblokirovkali tormozlash
tizimi
