Əl-muraciat (MƏktublar) İmamət vilayət xilafəT

1. O, Peyğəmbərin zövcələrinin ən yaxşısı deyildi. 197

2. Onların ən yaxşısı “Xədicə”idi. 197

3. Ayişənin hədisinə etirazın qısa şərhi. 197

“Ş” 198

YETMİŞ ÜÇÜNCÜ MƏKTUB 199

13 Səfər 1330 199

Ayişənin hədisindən imtinanın səbəbinin təfsilatı. 199

“S” 199

YETMİŞ DÖRDÜNCÜ MƏKTUB 200

15 Səfər 1330 200

1. Ayişənin hədisindən imtinanın səbəblərinin təfsili. 200

2. Ağıl “vəsayət”ə hökm edir. 200

3. “Peyğəmbərin (s) onun (Ayişənin) yanında ölmüşdür” – iddiasına qarşı sənəd vardır. 200

“Ş” 203

YETMİŞ BEŞİNCİ MƏKTUB 204

17 Səfər 1330 204

1. Ümmül-mömininə atifə (daxili hisslər) hakim deyildir. 204

2. “Hüsn və əqli qəbahət”ə yer yoxdur. 204

3. Ümmül-mömininin dediklərinin ziddiyyəti haqqında. 204

“S” 204

YETMİŞ ALTINCI MƏKTUB 205

19 Səfər 1330 205

1. O, atifə və hissə qapılırdı. 205

2. “Hüsn və əqli qəbahət”in sübutu. 205

3. Səhih xəbərlər Ümmül-mömininin dediklərinə ziddir. 205

4. Ümmü-Sələmənin hədisi Ayişənin hədisindən irəlidir. 205

“Ş” 208

YETMİŞ YEDDİNCİ MƏKTUB 209

20 Səfər 1330 209

Nə üçün Ümmü-Sələmənin hədisi (zidd olan surətdə) üstündür? 209

“S” 209

YETMİŞ SƏKKİZİNCİ MƏKTUB 210

22 Səfər 1330 210

Ümmü-Sələmənin hədisinin deyilənlərdən başqa əsas üstünlüyünün səbəbləri. 210

“Ş” 211

YETMİŞ DOQQUZUNCU MƏKTUB 212

23 Səfər 1330 212

İcma “Siddiq”in xilafətini qəbul edir. 212

“S” 212

HƏŞTADINCI MƏKTUB 213

28 Səfər 1330 213

İcma kamil olmamışdır. 213

“Ş” 215

HƏŞTAD BİRİNCİ MƏKTUB 216

28 Səfər 1330 216

Artıq icma ixtilafdan sonra baş tutdu. 216

“S” 216

HƏŞTAD İKİNCİ MƏKTUB 217

30 Səfər 1330 217

Nə icma baş tutdu, nə də çəkişmə aradan qalxdı. 217

“Ş” 220

HƏŞTAD ÜÇÜNCÜ MƏKTUB 221

2 Rəbiəl-Əvvəl, 1330 221

“Nəss”in müqabilində səhabənin ondan imtinası necə mümkündür? 221

“S” 221

HƏŞTAD DÖRDÜNCÜ MƏKTUB 222

5 Rəbiəl-Əvvəl, 1330 222

1. “Nəss”in sübutu və onların əməlini düzgünlüyə yozmağı birlikdə cəmləşdirmək. 222

2. İmamın öz hüququnu qaytarmaqdan əl çəkməsinin səbəbi. 222

“Ş” 224

HƏŞTAD BEŞİNCİ MƏKTUB 225

7 Rəbiəl-Əvvəl, 1330 225

“Nəss”ə boyun əymədikləri halların tələbi. 225

“S” 225

HƏŞTAD ALTINCI MƏKTUB 226

8 Rəbiəl-Əvvəl, 1330 226

1.Cümə axşamının müsibəti. 226

2. Peyğəmbərin (s) onlara əmr etdikdən sonra (bu işdən) əl götürmələrinin səbəbi. 226

“Ş” 229

HƏŞTAD YEDDİNCİ MƏKTUB 230

9 Rəbiəl-Əvvəl, 1330 230

Həqiqətdən üzr və bəhanə ilə sapınma. 230

“S” 231

HƏŞTAD SƏKKİZİNCİ MƏKTUB 232

11 Rəbiül-Əvvəl 1330 232

Belə “üzrxahlıq” qəbul deyildir. 232

“Ş” 234

HƏŞTAD DOQQUZUNCU MƏKTUB 235

14 Rəbiül-Əvvəl 1330 235

1. Bu üzrxahlığın səhv olmasına etiraf. 235

2. Başqa halların da istənilməsi. 235

“S” 235

DOĞSANINCI MƏKTUB 236

17 Rəbiül-Əvvəl 1330 236

Üsəmənin səriyyəsi (başçılığı altında döyüş). 236

“Ş” 238

DOĞSAN BİRİNCİ MƏKTUB 239

19 Rəbiül-Əvvəl 1330 239

1. Üsamənin səriyyəsində baş verən hadisələrin yozumu. 239

2. Bu ordudan boyun qaçıranların lənətlənməsi barədə bir hədisin mövcud olmaması. 239

“S” 240

DOĞSAN İKİNCİ MƏKTUB 241

22 Rəbiül-Əvvəl 1330 241

1. Onların bəhanələri söylədiklərimizlə zidd deyildir. 241

2. Şəhristanidən nəql etdiyimiz mətləb, müsnəd (sənədli) hədisdə gəlmişdir. 241

“Ş” 242

DOĞSAN ÜÇÜNCÜ MƏKTUB 243

23 Rəbiül-Əvvəl 1330 243

Başqa halların da istənilməsi. 243

“S” 243

DOĞSAN DÖRDÜNCÜ MƏKTUB 244

25 Rəbiül-Əvvəl 1330 244

“Mariqilər”in öldürülməsinə dair Peyğəmbərin (s) fərmanı. 244

“Ş” 245

DOĞSAN BEŞİNCİ MƏKTUB 246

26 Rəbiül-Əvvəl 1330 246

“Mariqi”nin öldürülməsinin yozumu. 246

“S” 246

DOĞSAN ALTINCI MƏKTUB 247

29 Rəbiül-Əvvəl 1330 247

Bu yozuma cavab. 247

“Ş” 247

DOĞSAN YEDDİNCİ MƏKTUB 248

30 Rəbiül-Əvvəl 1330 248

Bütün halların istənilməsi. 248

“S” 248

DOĞSAN SƏKKİZİNCİ MƏKTUB 249

3 Rəbiüs-Sani 1330 249

1. Hallardan bir hissəsi. 249

2. Başqa hallara işarə. 249

“Ş” 249

DOĞSAN DOQQUZUNCU MƏKTUB 250

5 Rəbiüs-Sani 1330 250

1. Onlar bütün (saydığınız) hallarda ümumun məsləhətini üstün bilmişlər. 250

2. Başqa halların istənilməsi. 250

“S” 250

YÜZÜNCÜ MƏKTUB 251

8 Rəbiüs-Sani 1330 251

1. Bəhsin ətrafından xaric olma. 251

2. Xahişin yerinə yetirilməsi. 251

“Ş” 252

YÜZ BİRİNCİ MƏKTUB 253

10 Rəbiüs-Sani 1330 253

Nə üçün İmam (Əli) “səqifə” günü xilafət və “vəsayət” “nəss”inə istinad etmədi? 253

“S” 253

YÜZ İKİNCİ MƏKTUB 254

11 Rəbiüs-Sani 1330 254

1. “Səqifə” günü İmamın öz haqqını müdafiə etməsinə maneçilik. 254

2. Maneçiliyin olmasına baxmayaraq İmamın və dostlarının həmin “nəss”ləri yada salmaları. 254

“Ş” 255

YÜZ ÜÇÜNCÜ MƏKTUB 256

12 Rəbiüs-Sani 1330 256

İmamın və dostlarının dəlil gətirmələri barədə bəhs. 256

“S” 256

YÜZ DÖRDÜNCÜ MƏKTUB 257

15 Rəbiüs-Sani 1330 257

1. İmamın (ə) dəlil gətirməsi hallarından bəzisi. 257

2. Həzrət Zəhranın (ə.h) dəlil gətirməsi. 257

“Ş” 260

YÜZ BEŞİNCİ MƏKTUB 261

16 Rəbiüs-Sani 1330 261

Bəhsin yekunlaşdırılması tələbi. 261

“S” 261

YÜZ ALTINCI MƏKTUB 262

18 Rəbiüs-Sani 1330 262

1. İbn Abbasın dəlili. 262

2. Həsən (ə) və Hüseynin (ə) dəlilləri. 262

3. Səhabədən olan şiə böyüklərinin dəlilləri. 262

4. Onların Peyğəmbərin (s) vəsiyyətindən dəlil gətirmələrinə işarə. 262

“Ş” 264

YÜZ YEDDİNCİ MƏKTUB 265

19 Rəbiüs-Sani 1330 265

Vəsiyyəti harda və nə zaman xatırlamışlar? 265

“S” 265

YÜZ SƏKKİZİNCİ MƏKTUB 266

22 Rəbiüs-Sani 1330 266

Sübutun vəsiyyət ilə gətirilməsi. 266

“Ş” 273

YÜZ DOQQUZUNCU MƏKTUB 274

23 Rəbiüs-Sani 1330 274

Şiənin həm üsulda, həm də füruda Əhli-beytə tabe olmağına irad tutanlara cavab istəmək. 274

“S” 274

YÜZ ONUNCU MƏKTUB 275

29 Rəbiüs-Sani 1330 275

1. Əhli-beyt imamları tərəfindən şiə məzhəbi “mütəvatir” surətdə təsdiq olunmuşdur. 275

2. Səhabənin zamanından bəri elmlərin yaranması və inkişafında şiənin qabaqcıllığı. 275

3. Tabein və onlardan sonrakı zamanlarda şiə yazıçıları. 275

“Ş” 283

YÜZ ON BİRİNCİ MƏKTUB 284

1 Cəmadiül-Əvvəl 1330 284

Həqiqətinn təsdiqi. 284

“S” 284

YÜZ ON İKİNCİ MƏKTUB 285

2 Cəmadiül-Əvvəl 1330 285

Hidayət bu yolun nəticəsidir. 285

“Ş” 285

1 On iki məsumdan əlavə başqa yerlərdə “imam” sözü rəhbər, başçı, böyük mənasında işlənilir.

1 «نَحْنُ بِما عِنْدَنا وَاَنْتَ بِما عِندَكَ راضٍ وَالرَّأيُ مُخْتَلِفُ»

2 Yalnız mübahisəyə başlamaq üçün icazə istəməmiş, həqiqətdə mübahisənin mövzusunu da müəyyənləşdirmişdir. Bu isə onun mübahisədəki ədəb-ərkana riayət etməsini göstərir. Məktubdakı iki simvolik imza da gizli deyil, belə ki “S” onun sünni “Səlim” adına, “Ş” isə mənim şiə “Şərəfüddin” ləqəbimə işarədir.

1 İbn Xəlkan “Vəfəyatül-Əyan” kitabında yazır ki, “Malik üç il ana bətnində nütfə halında qalmışdır.”

İbn Qüteybədə “Maarif” kitabının 170-ci səh.-də “əshabi-rəy”i (fikir sahibləri) sayanda, Maliki də onlardan hesab etmiş, habelə neçə adamın adını da çəkərək öz gümanına əsasən, analarının hamiləlik müddəti adi müddətdən çox olduğunu göstərmişdir. Bunu “Maarif”in 198-ci səhifəsində qeyd etmişdir.

1 Sübhi Saleh, “Nəhcül-bəlağə”, 87-ci xütbə.

2 97-ci xütbə.

3 239-cu kəlam.

1 94-cü xütbə.

2 154-cü xütbə.

3 147-ci xütbə.

4 105-ci xütbə.

5 4-cü xütbə.

6 109-cu xütbə.

7 144-cü xütbə.

8 190-cı xütbənin axırı.

9 Bu sözü çoxları nəql edib, o cümlədən İbn Həcər “Səvaiq” kitabının 142-ci səhifəsində “İmamların xüsusiyyətləri” babının sonunda nəql etmiş və bir sıra cəfəngiyat da söyləmişdir.

2 İbn Həcər “Peyğəmbərin vəsiyyətləri” babının sonunda onların haqqında “Əs-səvaiq” kitabının 137-ci səhifəsində nəql etmişdir.

3 “Tövbə”, 119-cu ayə.

4 “Ali-İmran”, 105-ci ayə.

5 Bu sözlər İbn Həcərin “Əs-səvaiq” kitabının 11-ci babının 90-cı səhifəsində (Ali-İmran, ayə 103), yəni 1-ci fəsilin 5-ci ayəsində söylənmişdir.

6 Eyni bir hədis bir çox mötəbər ravilərdən (rəvayətçilər) nəql olunduqda ona mütəvatir hədis deyilir.

1 Məntiq elmində bir qaydadır. Burada “S” deyir ki, imamların haqlılığını sübut etmək üçün elə onların öz sözlərinə əsaslanırsınız, halbuki onların sözlərinə sübut kimi əsaslanmaq, onların doğruluğunu kənar dəlillə sübut etdikdən sonra ola bilər və sizin bu işiniz “dövr”dür. (mütərcim)

1 Bu rəvayəti Tirmizi və Nisai Cabirdən nəql ediblər. Müttəqi Hindi də bu hədisi “Kənzül-Ümmal” kitabının birinci cildinin “Əl-İtisamu bil-kitabi vəs-sunnə” babının 44-cü səh.-də bu iki nəfərdən nəql etmişdir.

2 Tirmizi bu hədisi Zeyd ibn Ərqəmdən nəql edir. Bu, “Kənzül-Ümmal” kitabının birinci cildinin 44-cü səhifəsindəki 874-cü hədisdir.

3 Bu hədisi Əhməd Hənbəl, Zeyd ibn Sabitdən iki doğru silsilə ilə nəql edib. Birinci vasitə “Müstənəd”in 5-ci cildinin 172-ci səh-də və ikincisi 189-cu səh-dədir. Təbərani “Kəbir” kitabında onu Zeyd ibn Sabitdən nəql etmişdir ki, həmin hədis “Kənzül-Ümmal”ın birinci cildinin 44-cü səhifəsindəki 873-cü hədisdir.

1 Hakim “Müstədrək”in üçüncü cildinin 148-ci səhifəsində onu nəql edərək demişdir: “Bu hədis sənəd nöqteyi-nəzərindən “Şeyxeyn”in (Buxari və Müslim) şərtinə əsasən doğrudur. Amma özləri onu xatırlamamışlar və Zəhəbi “Təlxisi-Müstədrək” kitabında onu yazmış və etiraf etmişdir ki, “Şeyxeyn”in xəbər və hədisin məqbulluğunda lazım bildikləri şərtə görə bu hədis doğrudur.

2 İmam Əhməd Hənbəlbu hədisi Əbu Səid Xidridən iki vasitə ilə nəql edib, birincisini “Müsnəd”in 17-ci və ikincisini 26-cı səhifəsinin sonunda söyləmişdir və yenə İbn Əbu Şeybə və Əbu Yəla və İbn Səd, Əbu Səiddən onu nəql etmişlər ki, bu həmin “Kənzül-Ümmal”ın birinci cildinin 47-ci səhifəsindəki 945-ci hədisdir.

3 Bu hədisi Hakim “Müstədrək”in üçünci hissəsinin 109-cu səhifəsində Zeyd ibn Ərqəmdən məruf şəkildə nəql etmişdir. Bu hədis “Şeyxeyn”in hədisin məqbulluğunda lazım bildikləri şərtlərə əsasən doğru hədisdir. Lakin hədis geniş olduğuna görə onu nəql etməmişlər. Yenə Hakim onu başqa yolla Zeyd ibn Ərqəmdən “Müstədrək”in üçüncü cildinin 533-cü səh.-də söyləmiş və bu hədisin doğru olduğunu demişdir. Lakin Buxari və Müslim bu haqda bir şey yazmayıblar. Dedik ki, Zəhəbi onu “Müstədrək”in xülasəsində yazmış və bu sənədin doğru olduğunu demişdir.

4 Bu hədisi Təbərani, “Nəbhani”nin “Ərbəin əl-Ərbəin” kitabında olduğu kimi nəql etmiş və habelə Süyutinin “Ehyaül-məyyit” kitabında yazılmışdır. Aydındır ki, Peyğəmbərin həmin günkü xütbəsi iki cümlə olmayıb. Çünki iki cümlə üçün “خطبنا” (bizə xütbə oxudu) təbir edilməzdi. Bu yalnız bir siyasət idi ki, hədis söyləyənlərin dilini bağladı və yazıçıların qələmini yazmaqdan məhrum etdi. Bizə isə o (söylənilməmiş söz dəryasından) bir qətrə və o toxumdan bir dənə də kifayətdir.

5 İbn Həcərin “Əs-səvaiqül-Mühriqə” kitabının ikinci fəslinin sonu, 9-cu babın 75-ci səh.-də qırxıncı hədisdən sonra gələn fəslə müraciət edin.

1 İbn Həcərin “Əs-səvaiqül-Mühriqə” kitabının 11-ci babının birinci fəslinin 89-cu səhifəsinin sonuna (“Saffat”, 24-cü ayənin təfsiri) müraciət edin.

2 “Fussilət”, ayə 42

3 “Əs-səvaiq” kitabının 135-ci səhifəsində “Peyğəmbərin vəsiyyətləri” babına müraciət edin və sonra ondan soruşun ki, nə üçün Əbül-Həsən Əşərini üsuli-dində və “dörd məzhəb fəqihləri”ni fürui-dində Əhli-beytdən üstün tutursan? Nə üçün İmran ibn Həttan və Xəvaricdən onun kimilərini hədisdə onlardan (imamlar) üstün tutursan? Nə üçün Məqatili ibn Süleymanı (Allahın cisim olmasına inanan “murciə”lərdəndir) imamlardan üstün tutursan? Nə üçün “əxlaq”, “süluk” və ruhi dərmanlar elmində Məruf və onun kimiləri üstün bilirsən? Nə üçün Peyğəmbərin xilafət və vəkaləti üçün “Tövbə” surəsinin yeganə elan edəni olan qardaşını və vəlisini başqalarından aşağıda hesab edirsən? Nə üçün “əbnai-Vəzəğ”i xilafətdə Peyğəmbərin övladlarından qabaq bilirsən? Əhli-beytdən üz döndərən, bütün yüksək məqam və dini vəzifələrdə düşmənlərlə həmfikir olanın, “səqəleyn” və onun kimi doğru hədislərin qarşısında hansı üzrü vardır? Necə deyə bilər ki, mən Əhli-beytdən möhkəm yapışmışam və nicat gəmisinə minmişəm və Hittə qapısından daxil olmuşam?!

4 Hakim “Müstədrək” kitabında 3-cü cildinin 151-ci səhifəsində Əbuzərdən nəql etmişdir.

5 Təbərani “Övsət” kitabında bu hədisi Əbu Səiddən nəql etmiş və bu, Nəbhaninin “Əl-ərbəin” kitabının 216-cı səhifəsindəki (25-ci hədisin izahında gələn) 18-ci hədisdir.

1 Hakim “Müstədrək” kitabının 3-cü cildinin 149-cu səh.də bu hədisi Abbasdan nəql etmiş və demişdir ki, hədis sənəd cəhətdən yaxşıdır, lakin Buxari və Müslim onu xatırlamamışlar.

2 “Əs-səvaiq”, 11-ci bab, səh. 91, 7-ci ayənin təfsiri.

3 Kitabın sonunda 143-cü səh.-də Peyğəmbərin (s) vəfatından sonra Əhli-beytin ağır vəziyyətindən bəhs edən babın sonuna müraciət edin. Biz İbn Həcərdən soruşuruq: Əhli-beyt alimlərinin belə məqamı olan bir halda, bəs siz hara gedirsiniz?

4 “Əs-səvaiq”, 11-ci bab, 7-ci ayənin təfsiri, səh. 91

1 Bu hədisin sözləri eynilə “Kənzül-Ümmal”ın 6-cı cildinin 217-ci səh.-nin sonunda 3819-cu hədisdə deyilib və “Müntəxəbil-Kənz” kitabında da yazılıb. “Müsnədi-Əhməd”in 5-ci cildinin haşiyəsinin 94-cü səh.-də də vardır, bu fərqlə ki, «وَ رَزَقُوا فَهْمي وَ عِلْمي» – cümləsində «وَ عِلْمي» – sözü yazılmamışdır və bu tarixi səhvdir.

Və Hafiz Əbu Nəim özünün “Hilyə” kitabında və İbn Əbil-Hədid Misirdə çap olunmuş “Nəhcül-Bəlağənin şərhi”nin ikinci cildində 450-ci səh.də Əhməd ibn Hənbəldən “Müsnəd”in 449-cu səh.də və Mənaqibi Əli ibn Əbu Talibdən onun kimisini nəql etmişdir.

2 Bu “Kənzul-Ümmal”ın 6-cı cildinin 155-ci səh.-dəki 2578-ci hədisdir ki, “Müntəxəbi-Kənzül-Ümmal” kitabında Əhmədin “Müsnəd” kitabının 5-ci cildinin haşiyəsinin sonuncu sətrində də nəql edilmişdir və İbn Həcər Əsqəlani onu ixtisarla Ziyad ibn Mütrəfin tərcüməsində “Əl-İsabə” kitabının 1-ci cildinin xatırlatmış və əlavə etmişdir ki, onun sənədində Yəhya ibn Yəla Müharibi vardır ki, zəif və sözü qəbul olunmaz bir şəxsdir. Lakin, İbn Həcərin bu sözləri təəccüb doğurur. Çünki Yəhya ibn Yəla Müharibi alimlər tərəfindən etimad qazanmış şəxsdir, belə ki, Buxari öz “Səhih”ində “Ümreyi-Hüdeybiyyə” rəvayətlərində və Müslim öz “Səhih”ində “hüdud” babında ondan hədis nəql etmişlər. Buxarinin fikrincə atasından və Müslimin fikrincə Qeylan ibn Camedən rəvayət eşitmişdir və Zəhəbi “Mizan” kitabında onun etimadlı olduğunu yəqin bilir və Qeysərani deyir ki, o, Buxari və Müslimin diqqət mərkəzindədir və həm də başqaları ondan dəlil gətirmişlər.

3 Bu hədisi Hakim “Müstədrək” kitabının 3-cü cildinin 128-ci səh.-nin sonunda nəql etmiş və demişdir ki, sənəd nöqteyi-nəzərindən doğru hədisdir. Lakin Buxari və Müslim onu nəql etməmişlər və Təbərani “Kəbir” kitabında və Əbu Nəim “Fəzailus-Səhabə” kitabında onu yazmışdır və bu hədis “Kənzul-“Ümmal” kitabında 6-cı cildin, 155-ci səhifədəki 2577-ci hədisdir. “Müntəxəbül-Kənz” kitabında da yazılıb və “Müsnəd”in 5-ci cildinin 32-ci səhifəsinin haşiyəsinə müraciət edin.

1 Təbərani “Kəbir” kitabında və İbn Əsakir öz tarixində bu hədisi nəql etmişlər. Bu hədis “Kənzül-Ümmal”ın kitabı hədislərindən 2571-ci hədisdir ki, 6-cı cilddə 154-cü səhifənin sonunda zikr olunmuşdur.

2 Təbərani “Kəbir” kitabında bu hədisi “Məhəmməd ibn Əbu Übeydə ibn Məhəmməd ibn Əmmar ibn Yasirdən, o da atasından və əcdadı Əmmardan öyrənmiş və nəql etmişdir. Bu hədis “Kənzül-Ümmal”ın hədislərindən 2576-cı hədisdir ki, 6-cı cildin 155-ci səh.-də yazılmışdır.

3 Bu sözü Əbu Şeyx uzun bir hədisdə nəql etmişdir. İbn Həcər “məvəddət” ayəsinin təfsirindəki məqsədlərdən dördüncüsünün sonunda 105-ci səh.-də bəhs etmiş və “Əs-səvaiq” kitabında söyləmişdir. Diqqətlə, oradakı dərin məqsəddən agah ol və o cümlədən, «فَلا تَذهَبينَ بِكُمُ الْاَباطيل» “yersiz və dəyərsiz sözlər sizi inhirafa aparmasın” – sözlərindən qafil olma.

4 Molla öz “Sirə”sində bu hədisi yazıb və İbn Həcər “Əsəvaiq” kitabının 90-cı səh.-də «وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ» ayəsinin (Saffat, 24) təfsirində zikr etmişdir.

5 Təbərani onu “hədisi-səqəleyn”də və İbn Həcər “Əs-səvaiq” kitabının 11-ci babındakı ayələrdən dördüncü –«وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ»– ayənin təfsirində, 89-cu səh.-də zikr etmişdir.

6 Bir qrup hədis söyləyənlər bu hədisi “mərfu” şəkildə Əbuzərdən nəql etmişlər və İmamüs-Səbban “İsafur-rağibin” kitabında Əhli-beytin fəzilətləri haqqında və Şeyx Yusif Nəbhani “Əş-şərəfül-Müəyyəd” kitabının 31-ci səhifəsində və bir sıra başqa etimadlı şəxslər onu xatırlamışlar. Bu isə aşkar şəkildə onların xalqa başçılıq və rəhbərlik etməyini sübut edir və haqqa tərəf getməyin yalnız onların yolu ilə mümkün olduğunu aşkar edir.

7 Təbərani “Övsət”, Süyuti “Ehyaul-Meyyit”, Nəbhani “Ərbəin” və İbn Həcər “Səvaiq” kitabında, həmçinin bir sıra sünni alimləri Əhli-beytə məhəbbət (sevmək) haqqında yazmışlar. Peyğəmbərin (s) «لا يَـنفَعُ عَبداً عَمَلُه إلا بِمَعرفةِ حَقِّنا» “bizim haqqımızı tanımayana əməli xeyir verməz” – cümləsindəki sözlərə diqqət et! Soruş ki, Əhli-beytin haqqı nədir? O hansı haqdır ki, Allah onu işlərin doğru olması üçün şərt bilmişdir? Məgər onların əmrinə təslim və itaətdən başqa bir şeymidir, yaxud onların düz yolu ilə haqqa sarı getməkdən başqa bir məqsədmi güdülür? Hansı haqq nübüvvət və xilafətdən savayı belə bir böyük təsirə malik ola bilər? Təəssüflər olsun, biz elə bir millətin əlində giriftar olmuşuq ki, düşünməzdirlər. انا لله و انا اليه راجعون

1 Qazi Əyaz bu hədisi 1327-ci il Məşhəd şəhərindəki “Astan” çapxanasında buraxılmış “Şəfa” kitabının 2-ci cildinin 40-cı səh.-nin əvvəlində “Əhli-beytə ehtiram və yaxşılıq etmək Peyğəmbərə (s) yaxşılıq və ehtiram deməkdir” fəslində nəql etmişdir.

Aydındır ki, onları tanımaqdan məqsəd şəxsləri tanımaq, onların adlarını, Peyğəmbər övladları olmasını bilmək deyil. Çünki Əbu Cəhl və Əbu Ləhəb də bunları bilirdilər, əksinə, məqsəd budur ki, onlar («اولوالامـر») Peyğəmbərdən (s) sonra ixtiyar sahibidirlər. Bu barədə Peyğəmbər (s) buyurdu ki: “Zamanının imamını tanımadan ölən şəxs cahiliyyət (İslamdan əvvəl zamanda yaşayan) adam kimi ölmüş və onların “məhəbbət və vilayət”dən məqsədo vilayətdir ki, haqq əhli onu imamlar üçün lazım bilirlər. Bu da ki, son dərəcə aydındır.

2 Əgər onlar Allah tərəfindən xüsusi mənsəbə malik olduqlarına görə mütləq itaət olunmağa layiq olmasaydılar, bu qədər onlara məhəbbət bəsləmək tövsiyə olunmazdı.

Bu hədisi Təbərani “mərfu” şəkildə “Ehyaul-Meyyit” kitabında İbn Abbasdan və “Ərbəin” kitabında Nəbhanidən və “cümhur”un bir sıra başqa alimlərindən nəql etmişlər.

3 Təbərani və Hakim onu nəql etmiş, Nəbhaninin “Ərbəin”, Süyutinin “Ehyaul-Meyyit” və başqa kitablarda da yazılmışdır. Bu hədis, bir qədər bundan əvvəl haqqında danışdığımız “bizi tanımadan heç kəsin əməli ona fayda (xeyir) verməz” – hədisinə oxşardır və əgər onlara qarşı olan kin və qəzəb Allah və Peyğəmbərə (s) qarşı olan kin və qəzəb olmasaydı, (hətta daim “rükn” və “məqam” arasında ibadət etsələr də) daha “əməlləri faydasızdır” – demək olmazdı. Onlar (imamlar) Peyğəmbərin naibi və canişini olmasaydılar, bu məqama nail olmazdılar.

Hakim və İbn Həcər öz “Səhih”lərində Nəbhaninin “Ərbəin” və Süyutinin “Ehyaul-Meyyit”ində olduğu kimi, Əbu Səid Xidridən nəql etmişlər ki, Peyğəmbər buyurub: “Allaha and olsun ki, oda daxil olmaq istəyən adamdan başqa heç kəs biz Əhli-beytə kin bəsləməz.” Təbərani Nəbhaninin “Ərbəin” və Süyutinin “Ehyaul-Meyyit”ində olduğu kimi, imam Həsəndən (ə) nəql etmişdir ki, Müaviyə ibn Xədicə buyurdu: “Nəbadə biz Əhli-beytə kin və qəzəb bəsləyəsən! Çünki Peyğəmbər (s) buyurdu ki, bizə qarşı kin və paxıllığı özünə peşə edən şəxsi qiyamətdə odlu qamçı ilə Kövsər hovuzunun kənarından qovacaqlar.”

Və Peyğəmbər (s) xütbələrinin birində buyurub: “Hər kəs biz Əhli-beyti düşmən olub kin bəsləsə, Allah qiyamət günü onu “yəhudi” kimi dirildəcək.” Bu hədisi Təbərani “Övsət” və Süyuti “Ehyaul-Meyyit” və Nəbhani “Ərbəin” kitabında və başqaları yazmışlar.

1 Sələbi, Cabir ibn Abdullah Bəcəlidən “Kəbir” təfsirində “məvəddət” ayəsinin təfsirində Peyğəmbərdən onu nəql etmiş və Zəməxşəri “Kəşşaf” təfsirində həmin ayə ilə əlaqədar olmasını şübhəsiz məsələlərdən bilmişdir.

2 Molla “Əs-səvaiq”in 14-cü ayəsinin məqsədlərindən ikinci məqsəddə gəldiyi kimi, bu hədisi nəql etmişdir.

3 Bu hədisi Əbdül-Qəni ibn Səd “İzahül-İşkal” kitabında yazmışdır. Bu, “Kənzul-Ümmal”ın 6050-ci hədisidir ki, 6-cı cildinin 396-cı səhifəsinin sonunda onu xatırlamışdır.

4 Bu iki mədhedici şeri Şafei Peyğəmbərin (s) Əhli-beyti haqqında demiş və bir çox mötəbər alimlər şöhrət nöqteyi-nəzərindən onu məşhur və sübut olunmuş hesab edir və onun Şafeinin vasitəsilə yazıldığına şübhə etmirlər. O cümlədən İbn Həcər (إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ) “Əhzab” surəsinin 56-cı ayəsinin təfsirində “Əs-səvaiq” kitabının 88-ci səh.-də, Nəbhani “Əş-şərəfül-müəyyəd” kitabının 99-cu səh.-də, imam Əbu Bəkr Şəhabəddin “Rəşfətüs-sadi” kitabında və başqaları nəql etmişlər. Daha geniş izahat üçün “Əl-Qədir” kitabının 2-ci cildinin 302-ci səhifədən sonraya müraciət edin.