ƏLİxan musayev şƏRİƏt risaləSİ TƏharət və namazin xülasəSİ

Əsr namazı ³⁵⁶

«Əsr»- axşam çağına deyilir.³⁵⁷ Buna həmçinin «orta namaz» da deyilir.

Uca Allah buyurur:


«[Fərz, vacib] namazlara, xüsusilə orta namaza (günortadan sonrakı Əsr namazına) riayət edin….»³⁵⁸

Əsr namazı dörd rək'ətli səssiz qılınan namazdır. Bax: Na­mazda bəyənilən əməllər 7-ci bənd. Bu namazdan əvvəl iki və ya dörd rək'ət sünnə namazının qılınması sünnədə sabit olmamışdır. Yalnız azan və iqamə arsındakı iki rək'ətdən müstəsnadır.³⁵⁹

Cabir ibn Abdullah (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - günəş parlaq olduqda (hələ batmasına çox olan halda) əsri qılardı»³⁶⁰

Əbu-l-Minfəl rəvayət edir ki, «Mən və atam, Əbu Bərzətə əl-Əsləminin yanına getdik. Atam ona: "Danış, görək Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - namazları necə qılardı?» – deyə müraciət etdikdə, o dedi: "Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - Əsri qıldıqdan sonra bizlərdən biri şəhərin kənarında yerləşən evinə qayıdar, günəş isə hələ də parlaq idi...»³⁶¹

Əli (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - Xəndək günü³⁶² dedi: "Onlar (müşriklər) bizi orta namazdan (Əsr namazından) gün batana qədər yayındırdılar. Allah onların evlərini və qəbirlərini odla dol­dursun!…"»³⁶³

Əsr namazının vaxtı: əşyaların hündürlüyü ilə kölgələrinin uzunluğunun bərabərləşdiyi andan əşyaların kölgələrinin uzunluğunun onların hündürlüyündən iki dəfə artıq olan anadək (caiz vaxtı) və ya gün batanadək (zəruri halda).
Məğrib namazı ³⁶⁴
«Məğrib»- günəşin batdığı vaxta və yerə deyilir.³⁶⁵

Məğrib namazı üç rək'ətli, iki rək'ət səslə və bir rək'ət səssiz qılınan namazdır. Bu namazdan yalnız sonra iki rək'ət (daima) sünnə namazı qılmaq olar.

Cabir ibn Abdullah (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - günəş batdıqda Məğrib namazını qılardı…»³⁶⁶

Abdullah ibn Ömər (r.a) rəvayət edir ki, «Mən Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - ilə bir yerdə Zöhrdən əvvəl və sonra, həmçinin Cümə, Məğrib və İşa namazlarından sonra da iki rək'ət namaz qıldım»³⁶⁷

Cübeyr ibn Mutim (r.a) rəvayət edir ki, «Mən Peyğəmbərin - səllallahu aleyhi və səlləm - Məğrib namazında "Tur" surəsini oxudu­ğu­nu eşitdim»³⁶⁸

Məğrib namazının vaxtı: qünəş batan andan qaranlıq çökə­nədək. (Üfüqdə olan qızartı itənə qədər)

İşa namazı ³⁶⁹

«İşa»- axşamüstü mənasını daşıyır.³⁷⁰ Buna həmçinin «əl-Atəmətu» da deyilir.

İşa namazı dörd rək'ətli, iki rək'ət səslə və iki rək'ət səssiz qılınan namazdır. Bu namazdan yalnız sonra iki rək'ət (daima) sünnə namazı qılmaq olar.

Cabir ibn Abdullah (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - İşa namazını səhabələrin toplan­dığını gördükdə tez (vaxtı girəndə), yubandıqlarını gördükdə isə gec qılardı…»³⁷¹

Əbu-l-Minfəl rəvayət edir ki, «Mən və atam, Əbu Bərzətə əl-Əsləminin yanına getdik. Atam ona: "Danış, görək Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - namazları necə qılardı?» – deyə müraciət etdikdə, o dedi: "Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - "əl-Atəmətu" adlandırdığınız İşa namazını gecik­dirməyi xoşlayar, ondan qabaq yatmağı və ondan sonra danışmağı isə bəyənməzdi….»³⁷²

əl-Bəra ibn Azib (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - səfərdə ikən İşa namazını qıldı və iki rək'ətdən birində "Tin" surəsini oxudu. Mən onun kimi gözəl səslə – və ya qiraətlə – oxuyan dinləmə­mişdim»³⁷³

Abdullah ibn Ömər (r.a) rəvayət edir ki, «Mən Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - ilə bir yerdə Zöhrdən əvvəl və sonra, həmçinin Cümə, Məğrib və İşa namazlarından sonra da iki rək'ət namaz qıldım»³⁷⁴

İşa namazının vaxtı: qaranlıq çökəndən gecəyarısınadək (gün batan andan dan yeri sökülənədək olan vaxtın yarısı).³⁷⁵
Qeyd: * Yalnız Fəcr, Zöhr, Əsr, Məğrib və İşa namazlarını gündəlik qılmaq hər bir həddi-büluğa çatmış, ruhi xəstə olmayan müsəlmana fərzdir.

* Fərz namazlarını, həmçinin Vitr, Kusuf (Xusuf), İstisqa, Səfər, Qorxu, Cənazə, Təravih namazlarını tək və ya camaat şəklində qılmaq caizdir. Cümə namazı isə yalnız camaat şəklində qılınmalıdır. Qalan nafilə namazları isə müstəqil qılınır.

* Bu namazlar üçün verilən hər bir azan və iqamə arasında iki rək'ət nafilə namazı qılmaq olar.

Abdullah ibnu-l-Muğaffəl (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - dedi: «Kim istəyirsə azan və iqamə arasında namaz qılsın.»³⁷⁶

Cümə namazı

«Cümə»- Hicri tarixində həftənin 7-ci (istirahət) gününə, miladi tarixində isə həftənin 5-ci gününə deyilir. Bu gün həmçinin «Cumu'ə» və «Cumə'ə» də adlanır.³⁷⁷ Bu gün camaatın məsciddə toplanıb birgə qıldıqları namaz da belə adlanır.³⁷⁸

Cümə namazı iki xütbə və iki rək'ət səslə qılınan namazdan ibarətdir. Bu namazdan yalnız sonra (daima) iki və ya dörd (iki-iki) rək'ət sünnə namazı qılmaq olar.

Abdullah ibn Ömər (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - (cüm'ə günü) iki xütbə verər və onların arasında oturardı»³⁷⁹

Abdullah ibn Abbas (r.a.) rəvayət edir ki, Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - Cümə günü Fəcr namazının birinci rək'ətində «əs-Səcdə», ikinci rək'ətində isə «əl-İnsan»- surələrini, Cümə namazının birinci rək'ətində «əl-Cumu'ə»-ikinci rək'ətində isə «əl-Munafiqun»-surələrini oxuyardı.³⁸⁰

Abdullah ibn Ömər (r.a) rəvayət edir ki, «Mən Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - ilə bir yerdə Zöhrdən əvvəl və sonra, həmçinin Cümə, Məğrib və İşa namazlarından sonra da iki rək'ət namaz qıldım»³⁸¹

Əbu Hureyrə (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - dedi: «Sizdən biriniz Cümə namazını qıldıqdan sonra dörd rək'ət namaz qılsın!»³⁸²

Burada dörd rək'ət namaz deyildikdə Cümədən sonra Zöhr namazını qılmaq qəsd olunmur. Bu dörd rək'ətin sünnə namazı olduğuna Muslimin başqa rəvayəti dəlalət edir:

Əbu Hureyrə (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - dedi: «Sizdən biriniz Cümə namazından sonra namaz qılmaq istəsə, dörd rək'ət namaz qılsın!»³⁸³

Cümə namazının fəziləti: Uca Allah buyurur:

«Ey iman gətirənlər! Cümə günü namaza çağrıldığınız zaman Allahı zikr etməyə tələsin və alış-verişi buraxın. Bilsəniz, bu sizin üçün nə qədər xeyirlidir!»³⁸⁴

Əbu Hüreyrə (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - dedi: "Cənabət qüslü (kimi qüsl) edib, cümə gününün ilk saatında³⁸⁵ məscidə gedən şəxs bir dəvə, ikinci saatında gedən bir öküz, üçüncü saatında gedən bir qoç, dördüncü saatında gedən bir xoruz, beşinci saatında gedən isə bir yumurta qurban etmiş³⁸⁶ kimidir. İmam minbərə çıxdıqda isə artıq mələklər onun xütbəsini dinləyər"»³⁸⁷

"Cümə namazını qılmaq yalnız aşağıdakı sifətlərə malik olan şəxsə vacibdir:³⁸⁸

* Kişi olmalı (qadın müstəsnadır);

* Azad insan olmalı (qul, dustaq və s. azad olmayan müstəsna- dır və yalnız icazə verildiyi zaman onlara Cümə namazına getmək vacibdir);

* Mükəlləf - həddi-büluğa çatmış, ağıllı-olmalı (Uşaq və ruhi xəstə müstəsnadır);

* Müsəlman olmalı (kafir müstəsnadır);

* Yaşadığı yerin vətəndaşı olmalı (müsafir və müvəqqəti qeydiyyatda olan sakin müstəsnadır);

Müstəsna olan şəxslərin (kafir və ruhi xəstədən başqa) Cümə namazına getməsi müstəhəbdir."

Xütbəni qısa etmək, uca səslə vermək Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - sünnəsindəndir.

Ammar (r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - dedi: «Namazı uzatmaq, xütbəni qısa etmək xətibin (xütbə verənin) fəqih olmasının (şəriət elmlərini başa düşməsinin) əlamətlərindəndir!»³⁸⁹

Cabir ibn Abdulluh(r.a) rəvayət edir ki, Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - xütbə verdiyi zaman qoşuna öyüd-nəsihət verən sərkərdə kimi gözləri qızarar, səsini qaldırar və qəzəblənərdi…»³⁹⁰

Cümə namazının vaxtı: "İslam alimləri Cümə namazının əvvəl vaxtı barəsində ixtilaf etmişlər. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, bu namazı Zöhr namazının başlandığı vaxt qılmaq əfzəl³⁹¹, günəş səmanın ortasına (zenitə) yüksəlməmişdən bir saat əvvəldən Zöhr namazının axır vaxtına qədər qılmaq caizdir³⁹²."³⁹³

Sələmətu ibn əl-Əkva (r.a) – ağacın altında beyət³⁹⁴ etmiş səhabə­lərdəndir – rəvayət edir ki, «Biz Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - ilə bərabər Cümə namazını, divarların kölgələnə biləcəyimiz kölgəsi olmadığı bir zaman­da qılıb qurtarardıq»³⁹⁵

Başqa rəvayətdə: «Biz Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - ilə bərabər, günəş zeniti keçdikdən sonra Cümə namazını qılar, sonra da kölgələnmək üçün yer axtarardıq»³⁹⁶

Cümə namazında olanların sayı üç və daha çox olmalıdır. Üç nəfərdən az Cümə namazı qılmaq olmaz.³⁹⁷

Cümə namazının ikinci rək'ətinin rükusuna və ondan əvvəl namaza yetişən şəxs Cümə namazını qılmış sayılır, ikinci rək'ətin rükusundan sonra namaza yetişən şəxs isə Cümə namazına gecik­miş hesab olunur və o Zöhr namazını qılmalıdır.³⁹⁸
Bayram namazı
İslam dinində yalnız iki bayram mövcuddur ki, bunlar da «Fitr (Oruc)» və «Ədha (Qurban)» bayramlarıdır. Digər bayramlar isə dində olmayan adət-ənənədən hesab olunur. Bu bayramları Uca Allah Quranda xüsusən qeyd etmişdir.

Uca Allah buyurur:

«Sayı bəlli olan günlərdə Allahı yada salın!»³⁹⁹

Bu ayədə təşriq günləri qəsd olunur. Yəni, zil-Hiccə ayının 10-13-cü günləri.⁴⁰⁰

Uca Allah buyurur:




«Allah sizin üçün ağırlıq deyil, yüngüllük istər ki, fövtə gedən günlərin sayını tamamlayasınız və sizi düz yola yönəltməsinə görə Ona [«Allahu Əkbər» deməklə] təzim və bəlkə də şükr edəsiniz»⁴⁰¹

Bu ayədə «Fitr» bayramı da qəsd olunur.⁴⁰²

«Fitr»- Orucu dayandırma, nəhayət vermə deməkdir.⁴⁰³

«Ədha»- Qurban vermək deməkdir.⁴⁰⁴

Bayram namazı, iki rək'ət səslə qılınan namaz və iki xütbədən ibarətdir. Bu namazdan nə əvvəl nə də sonra sünnə namazı qılınmır.

Abdullah ibn Abbas (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - Fitr bayramının namazını qıldı, ondan nə əvvəl nə də sonra namaz qılmadı.»⁴⁰⁵

"Bayram namazlarını qılmaq hər bir həddi-büluğa çatmış, ağıllı olan müsəlmana fərzdir. Buna dəlil olaraq aşağıdakı hədisi göstərmək olar:

Ummu Atiyyə⁴⁰⁶ (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - bakirə qızların, heyzli qadınların bayram namazlarına gəlməsini bizə əmr edər və heyzli qadınları namaz qılınan yerdən uzaqlaşdırardı»⁴⁰⁷

Başqa rəvayətdə: «Bakirə qızları və heyzli qadınları bayram nama­zına çıxartmaq bizə əmr olunardı. Heyzli qadınlar o günün xeyir-bərəkətinə nail olmaq üçün camaatın arxasında (namaz qılınan yerdən aralı) oturar, təkbir və dua edərdilər»⁴⁰⁸"⁴⁰⁹

"Bayram namazını qılmaq müsafir və müvəqqəti qeydiyyatda olan sakinə fərz deyildir. Çünki Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - bayram namazlarının hamısını Mədinə şəhərində qılmışdır. O, Məkkənin fəth olduğu ildə (hicrətin 8-ci ilində) Şəvval ayının əvvəlinə qədər orada qalmış və bayram namazını qılmamışdır. Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - vida həccində bayram günü Minada⁴¹⁰ qalmış və müsafir olduğu üçün bayram namazını qılmamışdır. Həmçinin Ərafa günü (zil-Hiccə ayının 9-u) müsafir olduğu üçün Cümə namazını qılmamışdır."⁴¹¹

Bayram namazından əvvəl azan və iqamə vermək sünnəyə müxalifdir.

Cabir (r.a) rəvayət edir ki, «Mən, Peyğəmbərin - səllallahu aleyhi və səlləm - qıldığı bayram namazının şahidi oldum. O, xütbədən əvvəl azan və iqamə vermədən bayram namazını qıldı və (xütbə zamanı) səhabələrə Allah­dan qorxmağı, Ona itaət etməyi əmr etdi. Sonra onlara öyüd-nəsihət etdi və (Allahın axirət gününə hazırladığı nemət və əzabını) xatırlatdı. Daha sonra Bilalın (r.a) əlindən tutub qadınların yanına getdi. Onlara da öyüd-nəsihət edib xatırlatdıqdan sonra dedi: "Həqiqətən, Cəhənnəm əhlinin (sakinlərinin) əksəriyyəti siz⁴¹² olacaqsınız". Onların arasından bir qarayanız qadın ayağa qalxıb: "Nə üçün, ey Allahın elçisi?" – deyə soruşduqda, o dedi: "Çünki, siz (qadınlar) çox gileylənir və ərlərinizin sizə etdiyi yaxşılıq­lara qarşı nankorluq edirsiniz". Qadınlar da bər-bəzəklərini, sırğa və üzüklərini Bilalın (r.a) ətəyinə atıb Allah yolunda sədəqə verdilər»⁴¹³

Bayram namazının xütbəsi Cümə namazının xütbəsindən fərqli olaraq namazdan sonra olur.

Abdullah ibn Ömər (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm -, Əbu Bəkr (r.a) və Ömər (r.a) bayram namazlarını xütbədən əvvəl qılardılar»⁴¹⁴

əl-Bəra ibn Azib (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - Qurban bayramında namazdan sonra verdiyi xütbədə dedi: "Bizim kimi namaz qılıb qurban kəsənin qurbanı qəbul olunur. Namazdan əvvəl bunu edənin kəsdiyi (heyvan) qurban kimi qəbul olunmur"». Əl-Bəra ibn Azibin (r.a) dayısı Əbu Burdətə ibn Niyar (r.a) deyir ki, «Mən Peyğəmbərə - səllallahu aleyhi və səlləm -: "Ey Allahın elçisi! Mən bu günün yemək-içmək (bayram) günü olduğunu bilib bir qoyun kəsdim. Bu qoyun evimdə kəsilən ilk heyvan olsun deyə onu namazdan əvvəl kəsdim və nahar etdim" – dedikdə, o dedi: "Kəsdiyin qoyun yalnız yemək üçündür (qurban kimi qəbul olunmur)". Mən Peyğəmbərdən - səllallahu aleyhi və səlləm - "Ey Allahın elçisi! Mənim evimdə iki qoyundan da sevimli olan bir çəpişim var. Onu kəssəm qurbanı əvəz edərmi?" – deyə soruşduqda, o dedi: "Bəli, lakin səndən sonra belə edənin (bayram­dan əvvəl kəsdiyi heyvanının) əvəzini verməz"»⁴¹⁵

Cundub ibn Abdullah əl-Bəcəli (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəm­bər - səllallahu aleyhi və səlləm - Qurban günü (bayram) namazı qıldı, sonra xütbə verdi, daha sonra qurbanlıq heyvanı kəsdi və dedi: «Namazdan əvvəl qurban kəsən, (bayram namazından sonra) onun əvəzinə başqa bir heyvan kəssin! Qurban verməyən isə, Allahın adını çəkib ("bismilləh" deyib) heyvanı kəssin!"»⁴¹⁶

«Allahu əkbər, Allahu əkbər, lə iləhə illəllah, Allahu əkbər, Allahu əkbər və liləhi-l-həmd». Bu duanı hər kəs bayram günü camaatla (xorla) deməmək şərtilə təkrarlamalıdır.⁴¹⁷

Bayram namazının vaxtı: Günəş üfüqdən bir nizə hündürlüyündə təxminən bir metrə qalxdıqdan sonra (yəni, təqri­bən günəş çıxdıqdan on beş dəqiqə sonra) günəş səmanın ortasına (zenitə) yüksəlməsindən bir az əvvələdək (təqribən on dəqiqə qabaq).⁴¹⁸
Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - və raşidi xəlifələr bayram

namazlarını bu vaxt qılmışlar.⁴¹⁹

Bayram namazının qılınması ⁴²⁰

Birinci rək'ətdə ehram təkbirini edib, «istiftah» duasını oxu­duq­dan sonra altı dəfə əlləri çiyinlər səviyyəsinə qaldıraraq təkbir etmək, sonra isə digər fərz namazlarında olduğu kimi həmən rək'ə­ti tamamlamaq. İkinci rək'ətə qalxdıqdan sonra isə beş dəfə əlləri çiyinlər səviyyəsinə qaldıraraq təkbir etmək və həmin qaydada o rək'əti təşəhhüd və salamlarla tamamlamaq lazımdır.

Bayram namazını camaatla qılmayan şəxsin bu namazın qəza­sını qılması sünnəyə ziddir. Çünki, Peyğəmbərimizdən - səllallahu aleyhi və səlləm - bayram namazının qəzasını qılmaq varid olmayıb.⁴²¹

Vitr namazı
«Vitr» - tək deməkdir.⁴²²

Bu, gecə qılınan tək saylı namazdır. Gecə namazlarından (təhəccütdən) sonra və onlarsız da qılınır.

Uca Allah buyurur:




«Həqiqətən, Rəbbin bilir ki, sən (yatağından) qalxıb bəzən gecənin təqribən üçdən ikisini, bəzən yarısını, bəzən də üçdən birini namaz qılırsan. Səninlə birlikdə olan bir zümrə (səhabələrin) də belədir.»⁴²³

Abdullah ibn Ömər (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - minbərdə ikən bir kişi ondan gecə namazı haqqında soruşduqda o, dedi: "İki rək'ət, iki rək'ət qılın. Sübh namazının vaxtının daxil olma­sından qorxduğunuz zaman bir rək'ət (vitr) namaz qılıb cüt-cüt qıldığınız namazların (cəmi) sayını təkləşdirin"; Beləliklə də "Vitri gecə qıldığınız namazların sonuncusu edin!"»⁴²⁴

Aişə (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - gecənin hər vaxtında – əvvəlində, ortasında və axırında Vitr nama­zı­nı qılardı. (Əfzəl olduğu üçün) Vitri sübh namazına yaxın (gecə­nin sonunda) qılardı»⁴²⁵

Abdullah ibn Ömər (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - dedi «Vitr gecənin axırında qılınan bir rək'ətdir!»⁴²⁶

– Əl-Mühamili Peyğəmbərin - səllallahu aleyhi və səlləm - Vitr nama­zı­nın növlərini aşağı­dakı kimi qeyd etmişdir:

a) bir rək'ət;

b) üç rək'ət (iki, sonra da bir ayrı, və ya üç rək'ət ardıcıl);

v) beş rək'ət (ardıcıl);

q) yeddi rək'ət (altı rək'ət ardıcıl qılıb təşəhhüdü oxumaq, sonra qalxıb yeddinci rək'ət i tamamlamaq);

d) doqquz rək'ət (səkkiz rək'ət ardıcıl qılıb təşəhhüd oxumaq, sonra qalxıb doqquzuncu rək'əti tamamlamaq);

e) on bir rək'ət (on rək'əti cüt-cüt qılıb salam verməklə tamam­lamaq, sonra da bir rək'ət qılmaq).⁴²⁷
Qeyd: Burada, ardıcıl dedikdə, rək'ətlər arasında təşəhhüdü oxuma­maq nəzərdə tutulur.

Abdullah ibn Abbas (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - on üç rək'ət gecə namazı qıldı!»⁴²⁸

Vitr namazı Peyğəmbərin – səllallahu aleyhi və səlləm - daima qıldığı, müəkkəd (təkid olunmuş) sünnət namazıdır.⁴²⁹ Peyğəmbərin - səllallahu aleyhi və səlləm - Vitr namazını minik üzərində qılması bu namazın fərz olmamasına dəlildir.

İbn Ömər (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - dəvənin üzərində Vitr namazını qıldı»⁴³⁰

Başqa rəvayətdə: «səfərdə olarkən…»⁴³¹

Vitr namazının vaxtı: İşa namazının sünnəsindən sonra Sübh namazınadək.⁴³²

Sübh namazınadək Vitri qılmayan şəxs ondan sonra onu tək sayda yox cüt sayda qəzasını qıla bilər.⁴³³

Aişə (r.a) rəvayət edir ki, «Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - xəstəlikdən və ya başqa səbəbdən gecə qılmadığı namazı gündüz on iki rək'ət qılardı!» - başqa rəvayətdə - «yatıb qaldıqda»⁴³⁴