Elmи мяъмуяси
Yüklə 3,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
i.e.n. Elşad MAHMUDOV 30
uygulanmasını ve taşkınlık yapılmasını, ayrıca müsle 16 yapılmasını, yani ölülerin uzuvlarının kesilmesini yasaklayan Hz. Peygamber, savaş esnasında katledilmiş olan düşman askerlerinin gömülmesine imkân tanımıştır. 17 Hz.
Peygamber’in düşmana yönelik olarak düzenlemiş olduğu misilleme amaçlı askerî operasyonlarda ve cezalandırmalarda İslâm’ın adalet anlayışı ve İslâm’ın temel prensipleriyle çatışan mukabele tarzları yer almamış, câiz görülmemiş, bu konularda aşırlıklara yol verilmemiş ve ahlâk dışı konularda “mütekabiliyet” uygulanmamıştır. Hz. Peygamber düşman sayısının çokluğu ve müslümanların düşman karşısında zayıf kaldıkları görüldüğü takdirde müslümanların menfaat, maslahat ve selâmetleri gereği savaşı terkederek geri çekilebilme 18 ve müslümanların savaş halinde olan düşmanın mallarına taarruz ederek ele geçirme stratejisini uygulamayı uygun görmüş; 19 gerektiği takdirde Haram aylarda (el-Eşhürü’l-Hurum) küffara karşı askerî sefer düzenlemiş; 20 “savaşın bir hile” olduğunu dikkate alarak düşmanın aralarını açmak için çeşitli yollara baş vurmuştur. Savaşta askerî maksatlarla düşmanı aldatmak, hedefin gerçekleştirilebilmesi için yalan söyleyip, hikayeler uydurmak; kâfir olduğunu ilan edip, kâfir gibi gözükerek müslümanların
16 Müsle-“Başkalarına ibret olmak için düşmanın burnunu, kulağını ve diğer organlarını kesmek, çirkin bir şekle sokmak için gözlerini oymak vb. gibi yollarla ölünün vücut ve organ bütünlüğüne saldırıda bulunmadır ki câiz değildir.” bk. Mehmet Erdoğan, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Rağbet Yayınları, İstanbul 1998, s. 342. 17 İbn İshâk, s. 314-315; Buhârî, Megâzî 8; Vâkıdî, I, 290; Taberî, II, 529; Beyhakî, III, 92, 288; İbnü’l-Cevzî, el-Vefâ bi Ahvâli’l-Mustafâ, I-II, (thk: Mustafa Abdülvâhid), Dâru’l- Ma‘rife, Beyrut 1966, II, 681; İbn Kesîr, V, 153; İbn Hacer, Fethu’l-Bârî Bişerhi Sahîhi’l- Buhârî, (thk: Muhyiddîn Hatib-Mahmûd Fuâd Abdülbâkî), I-XIV, Dâru’r-Reyyan li’t- Türâs, Kahire 1987, XV, 167. Fesevî, Kitâbü’l-Ma‘rife ve’t-Târîh, I-IV, (thk: Ekrem Ziya el-Ömerî), Mektebetü’d-Dâr, Medine 1990, III, 284; Makrîzî, İmtâ‘ul-Esmâ bimâ li’n-
Nemîsî), I-VIII, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1999, I, 168; Ahmet Yaman, İslâm Devletler Hukukunda Savaş, Beyan Yayınları İstanbul 1998, s. 28. 18 İbn Hişâm, II, 179; Vâkıdî, I, 9-10; İbn Sa‘d, II, 6; Taberî, II, 402; Beyhakî, III, 9. bk: Şâmî, VI, 22; Halebî, III, 136; Zeynî Dahlân, I, 186-187. Ayrıca bk: Îsâvî, Fıkhü’s-Serâyâ, Dâru Ammâr, Ammân 2000, s. 63; ayrıca bk. Şâfiî, el-Üm, I-VII, Bulak 1903, IV, 110; Vehbe Zühaylî, Âsâru’l-Harb fi’l-Fıkhi’l-İslâmî, Dâru’l-Fikr, Dımaşk 1983, s. 753. 19 Bütün savaşların sonucunda rastgelinen bu uygulamaya özellikle Müşrik Kureyş kervanlarına yönelik düzenlenen askerî operasyonlar örnek gösterilebilir. 20 Bununla ilgili bk: Serahsî, Şerhu’s-Siyer, I, 93; İbn Kayyim, II, 156-161; Bûtî, II, 160-164; Muhammed Ebû Zehra, Hâtemü’n-Nebiyyîn, I-II, Dâru’l-Fikri’l-Arabî, Kahire 1979, II, 906-935; Îsâvî, Fıkhü’l-Gazavât, Dâru Ammâr, Ammân 2000, s. 170-171 vd. a. mlf: Fıkhü’s-Serâyâ, 64-81; Hüseyin Algül, “Haram Aylar”, DİA, İstanbul 1997, XVI, 105-106. Hz.Muhammed’in savaşlarından (Gazve ve Seriyyelerinden) elde edilen bazı askerî, diplomatik ve hukukî sonuçlar 31
lehine çalışmak; düşman hakkında bilgi almak gibi hilelere başvurmayı ashabına izin vermiştir. 21
yani savaş anında askere lâzım olacak her türlü araç ve malzeme de almıştır. 22 Duruma göre müslüman dahi olsa casusları öldürmeye cevaz vermiştir. 23 Müslümanların aleyhine savaşa katılmayan kadın, çocuk, yaşlı ve elçileri öldürmemeyi sürekli tavsiye eden 24 Hz. Peygamber Uhud savaşında yaralandığından dolayı bu şekilde imam olup oturarak ashabına namaz kıldırmış; 25 savaş ve seyir esnasında müslümanların rahatlamaları için orucunu bozmuş ve onların da bozmasını tavsiye etmiştir. 26
21 Bunlara örnek olarak Büreyde b. Husayb’ın Benî Mustalik Seriyyesi’ne -Vâkıdî, I, 404- 405; Beyhakî, IV, 47; Dimyâtî, s. 200; İbn Seyyidünnâs, II, 123; Şâmî, IV, 486; Ahmet Önkal, “Büreyde b. Husayb”, DİA, İstanbul 1992, VI, 492; ve Kâ‘b b. Eşref’in Öldürülmesi (Urve b. Zübeyr, Megâzî Resûlillâh, (thk: Muhammed Mustafa A‘zami), Mektebü’t- Terbiyyeti’l-Arabî, Riyâd 1981, s. 162-163; İbn İshâk, s. 298-299; Buhârî, Megâzî 15; Vâkıdî, I, 187; İbn Şebbe, Kitâbü Târîhi’l-Medîneti’l-Münevvere, (Ahbâru’l-Medîneti’n-
Esîr, II, 143-144; Mehmet Ali Kapar, “Kâ‘b b. Eşref”, DİA, İstanbul 2001, XXIV, 3-4) için düzenlenen askerî operasyonda vuku bulan olaylara bakılabilir. 22 Hz. Peygamber Huneyn (Hevâzin) Gazvesi hazırlıklarını yaparken ordusunun bazı mühimmat eksikliklerini Kureyşli zenginlerden ödünç veya satın alarak kapatmıştır. bk: İbn Hişâm, IV, 65; Vâkıdî, III, 890; İbn Sa‘d, II, 139; Taberî, III, 73; Beyhakî, V, 121; İbn Seyyidünnâs, II, 244. Yine Hendek Gazvesi öncesi düşmanlarının yakın zamanda Medine üzerine gelmelerini de göz önünde bulundurarak çalışmalarını hızlı ve kısa bir zamanda bitiren müslümanlar kazı işlerinde yahudi Benî Kurayza kabilesinden kazmalar, küçük baltalar, büyük sepetler gibi çok sayıda alet ödünç almışlardı. bk: Vâkıdî, II, 445; Halebî, II, 632; İbrâhim el-Ömerî, el-Hıraf ve’s-Sınâat fî’l-Hicâz fî Asri’r-Resûl, el-Memleketü’l- Arabiyyetü’s-Suûdiyye 1985, s. 224-225. 23 Çeşitli vesilelerle casusların öldürülmeleriyle ilgili bk: İbn Hişâm, IV, 212-213; Vâkıdî, I, 406; İbn Sa‘d, II, 60, 91; Taberî, II, 544-545; Beyhakî, III, 335-336; Dimyâtî, s. 201, 217- 218; İbn Seyyidünnâs, II, 123; Diyârbekrî, I, 470; Şâmî, IV, 487; Kastallânî, I, 488; Halebî, III, 188-189. 24 İbn Hişâm, IV, 78; Vâkıdî, III, 912; İbn Sa‘d, II, 140; Dimyâtî, s. 241-242. 25 Vâkıdî, I, 245-246; Serahsî, Şerhu’s-Siyer, I, 127; İbn Abdülber, ed-Dürer fî’htisâri’l- Megâzî ve’s-Siyer, (thk: Mustafa Dîb el-Buğâ), Müessesetü Ulûmi’l-Kur’ân, Beyrut 1984, s. 164; Şâmî, IV, 311; Halebî, II, 521; Ebû Şuhbe, II, 210; Hamîdullah, Hz. Peygamberin Savaşları, (çev: Salih Tuğ), Yağmur Yayınevi, İstanbul 1991, s. 99. 26 Vâkıdî, II, 802; İbn Sa‘d, II, 128-129; Buhârî, Megâzî 47; İbn Hazm, Cevâmiu’s-Sîreti’n- Nebeviyye, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1983, s. 179-180; İbn Kesîr, VI, 529-530; Îsâvî, Fıkhü’l-Gazavât, s. 409; Rızkullah Ahmed, s. 574; Ekrem Ziyâ el-Ömerî, el- Müctemau’l-Medenî fî Ahdi’n-Nübüvve, Medine 1984, s. 185. Yüklə 3,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|