Elmи мяъмуяси
Yüklə 3,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
i.e.n. Elşad MAHMUDOV 26
düşmandan ise 335 kadar kişi öldürülmüştür. Hz. Peygamber’in silâhlı mücadele yılları ve yaptığı askerî operasyonların sayısı göz önünde bulundurulursa İslâm’ın Arabistan’da hâkim kılınması gibi bir hedefin gerçekleştirilmesi için gazvelerde her iki taraftan da toplam 500 kadar zayiat verilmesi zannımızca fazla kan dökülmesinin önünün alındığı hususunda önemli bir göstergedir. Böylece Hz. Peygamber birçok yeri cephe açılmadan siyasetiyle kendine bağlamayı ve yine birçok yeri de imanlarıyla teslim almayı daha üstün addederek silâh kullanmaktan kaçınmış, bazen siyaset ve diplomasiyi istihbaratla birleştirerek çok başarılı bir şekilde düşmanı savaşmaktan vazgeçirebilmiş ve böylece az kan dökülmesini temin etmiştir. 2
kayıp verdirmesi, kendisinin aynı zamanda askerî dehaya sahip olduğunu ve başarılı bir komutan görevini hakkıyla yerine getirdiğini de göstermektedir. Hz. Peygamber bir askerî operasyon düzenlemek istediğinde istişâreye büyük önem vermiş, öncelikle ashabının konuyla ilgili görüşlerini almış ve bu yönde karar vermek ve izlenecek taktiği belirlemede onlardan büyük ölçüde yararlanmıştır. 3 Kumandanların tayininde sadece şahsî meziyet ve kabiliyetlere önem vermiştir. 4
2 Elşad Mahmudov, Sebep ve Sonuçları Açısından Hz. Peygamber’in Savaşları, Tez (Doktora), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat Anabilim Dalı İslâm Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı, İstanbul 2005, s. 444. 3 Savaşlar öncesi ve sonrası çeşitli vesilelerle yapılan istişarelerle ilgili bk: Vâkıdî, Kitâbü’l- Megâzî, (thk: Marsden Jones), I-III, Âlemü’l-Kütüb, Beyrut 1984, III, 936-937, 1019; Taberî, Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk, (thk: Muhammed Ebû’l-Fadl İbrâhim), I-XI, Dâru Süveydân, Beyrut 1967, III, 84; İbn Seyyidünnâs, ‘Uyûnü’l-Eser fî Fünûni’l-Megâzî ve’ş-
el-Mektebetü’l-İslâmî, Beyrut 1991, I, 351; Diyârbekrî, Târîhu’l-Hamîs fî Ehvâli Enfüs Nefîs, I-II, Müessesetü Şa‘bân, Beyrut ts; I, 373; Şâmî, Sübülü’l-Hüdâ ve’r-Reşâd fî Sîreti Hayri’l-‘İbâd, I-VIII, Lecnetü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Kahire 1990, IV, 43; V, 663-664; Halebî, es-Sîretü’l-Halebiyye fî Sîreti’l-Emîni’l-Me’mûn, İnsânü’l-‘Uyûn, I-III, Dâru’l- Ma‘rife, Beyrut ts; II, 385; Zeynî Dahlân, es-Sîretü’n-Nebeviyye ve’l-Âsâru’l-
4 Buna örnek olarak Üsâme b. Zeyd’in Übnâ (Mûte) Seriyyesi’nin gönderilmesi esnasında vuku bulan olaylara bk: Vâkıdî, III, 1118-1119; Buhârî, el-Câmi‘u’s-Sahîh - Sahîhu’l- Buhârî, I-VIII, el-Mektebetü’l-İslâmî, İstanbul 1979, Megâzî 87; İbn Sa‘d, Kitâbu’t-
Hz.Muhammed’in savaşlarından (Gazve ve Seriyyelerinden) elde edilen bazı askerî, diplomatik ve hukukî sonuçlar 27
olması veya düşman kabileye mensubiyeti savaşın sonucunun müspet sonuçlanması için çoğu kez tercih edilmiştir. 5 Herhangi bir gazveye çıkarken veya seriyye düzenlerken ordu kumandanı dâhil savaşa iştirak eden askerleriyle birebir ve bizzat ilgilenmiş,
çeşitli söz ve tavırlarıyla onlara savaş öncesi mânevî güç ve yüksek moral aşılamıştır. 6 Düşmana, zamana ve şartlara bağlı olarak bazen varılacak hedef hakkında askerlerini bilgilendiren bazen ise gidilecek yeri gizili tutan Hz. Peygamber insanların kalbini İslâm’a açmayı temel hedef edinmeleri gerektiğini vurgulayarak, düşmanı öncelikle İslâmiyet’e davet etmelerini; davete müspet karşılık vermeleri halinde onlarla savaşmamalarını; daveti kabul etmeyip karşı koydukları takdirde Allah’a sığınıp onlarla savaşmalarını emretmiş, ayrıca askerlerine sözlerinde durmalarını, aşırı gitmemelerini, ahitleri bozup gadir ve zulüm yapmamalarını, boş yere insanları öldürmemelerini, özellikle kölelere, çocuklara, kadınlara, yaşlılara ve manastırlara çekilmiş münzevîlere dokunmamalarını; hurmalıklara zarar vermemelerini, ağaçları kesmemelerini ve binaları yıkmamalarını da tembih etmiştir. 7
“Harp hiledir” (el-harbu hud‘atün) 8 sözleriyle düşmana karşı manevra yapılması gerektiğine dikkat çeken Hz. Muhammed, bu taktikten her zaman maharetle istifade etmiştir. Duruma göre ordunun Medine’den çıkışını bazen
170-171; Taberî, III, 184; İbn Seyyidünnâs, II, 355-356. 5 Bu tür seriyyelere örnek olarak Gâlib b. Abdullah’ın Kedîd (Benî Mülevvih) Seriyyesi, Dahhâk b. Süfyân’ın Kuratâ Seriyyesi, Ukkâşe b. Mihsan el-Esedî’nin’ın Gamr (Benî Esed) Seriyyesi gösterilebilir. 6 İbn Hişâm, es-Sîretü’n-Nebeviyye, (thk: Mustafa es-Sakkâ, İbrâhim el-Ebyârî, Abdülhafîz Şelebî), I-IV, Dâru’l-Hayr, Beyrut 1995, IV, 210; Vâkıdî, II, 561; İbn Sa‘d, II, 85; Dimyâtî, s. 211; İbn Seyyidünnâs, II, 143; Şâmî, VI, 149; Halebî, III; 184-185. 7 İbn İshâk, Kitâbü’l-Mübtedâ ve’l-Meb‘as ve’l-Megâzî-Sîretü İbn İshâk, (thk: Muhammed Hamîdullah), Konya 1981, s. 305; İbn Hişâm, IV, 210; Vâkıdî, I, 220-225; II, 561, 757- 758; İbn Sa‘d, II, 37, 85, 119; Belâzürî, Kitâbü Cumel min Ensâbi’l-Eşrâf, (thk: R. Zirikli- S. Zekkâr), I-XIII, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1996, I, 387; Beyhakî, Delâilü’n-Nübüvve ve
İlmiyye, Beyrut 1985, III, 209; Dimyâtî, s. 211, 231; İbn Seyyidünnâs, II, 143; Şâmî, VI, 149, 229, 231; Diyârbekrî, II, 70; Halebî, III; 184-185. 8 İbn Hişâm, III, 181; Buhârî, Cihâd ve’s-Siyer 156, 157; Müslim, Sahîh-i Müslim, (thk: Muhammed Fuad Abdülbâkî), I-V, el-Mektebetü’l-İslâmiyye, İstanbul ts; Cihâd ve’s-Siyer 5, 17, 18; Vâkıdî, II, 487; Beyhakî, III, 405. Yüklə 3,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|