Elmи мяъмуяси



Yüklə 3,47 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə36/159
tarix02.12.2017
ölçüsü3,47 Mb.
#13563
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   159

Индики - эяляъяк заман фелляринин Гурани-Кяримдя морфоложи яламятляри 

87 


Zeyd gedir –  بھاذ ديز

 

 

Zeydə gəlincə, o gedir –  بھاذف ديز اما



 

 

ədatларı



لاول 

 

و

امول 

 

 

  

 

Bu iki ədat başlanğıc  ədatları hesab olunur və onlardan sonra 

mübtəda və ya xəbərin gəlməsi vacibdir. Onlar əsasən iki mənada olur:  

a)

 



Xüsusiləşdirmə ədatı (صيصختلا فرح ) мянасында 

b)

 



Bir  şeydən başqa bir şeyə  görə imtina etmək  цчцн. Bu 

xüsusiyyətinə görə onlara دوجول عانتما 



 

deyilir. Məsələн: 



 

كتمركلأ دمحم لاول

 

Əgər Məhəmməd olmasaydı, sənə hörmət edərdim. 

Bu misalda hər iki məna ehtiva olunmuşdur.  

Bu ədatların üç əsas xüsusiyyəti vardır: 

1)

 

Bu ədatlardan sonra feilin gəlməsi mümkün deyil. 



2)

 

Onlardan sonra gələn isim mübtəda vəzifəsində olub əvvəl gəldiyi 



üçün mərfu (adlıq halda) olur. Əl-Kəsai və davamçılarы isə mübtədanın 

adlıqda olmasını ondan əvvəl məhzuf (düşmüş) feillə bağlayaraq 

bildirirляр ki, həmin isimdən əvvəl bir feilin mənası vardır.

20

 Yəni: 



 

كتمركلأ دمحم لاول

 

Məhəmməd olmasaydı, sənə hörmət edərdim.  

ъümləsi, əslində belədir: 

 

كتمركلأ دمحم رضح لاول

 

Məhəmməd gəlməsəydi (olmasaydı), sənə hörmət 

edərdim 

3)

 



Bir qrup alimlər isə həmin ədatlardan sonra gələn ismin adlıqda 

olmasının səbəbini həmin  ədatlarla bağlı bilməyib, sadəcə ismin 

(mübtədanın) cümlənin  əvvəlində  gəlməsi ilə bağlı olaraq adlıq halda 

olmasını vurğulamışlar. Kufəli alimlər isə sonrakı ismin adlıqda 

olmasının səbəbini məhz həmin ədatlarla bağlayırlar.

21

  



Bu  ədatlardan sonra bitişən  əvəzliklərin hansı halda olması barədə 

bəzi rəylər mövcuddur. Bir qrup alimlər onlardan sonra bitişən 

əvəzliklərin adlıqda olmasını iddia etsələr də

22

, Sibəveyhi və  Xəlil ibn 



Əhməd kimi məşhur dilçilər  əvəzliklərin həmin vəziyyətdə yiyəlikdə 

olmasını iddia etmişlər.

23

 

                                                 



20

 

ىنغملا



 .

ص

 .



٢٧٢

 

21



 

فاصنلاا


 .

ص

 .



٧١

 

22



 

ماشھ نبلا ىنغملا

 .

٢٧٤


 

23

 



هيوبيس

٢



/

٣٧٣


 


 

дос. Н.Н.МЯММЯДОВ 

88 


Sonda qeyd etmək lazımdır ki, müxtəlif qrammatika məktəbləri 

nümayəndələrinin isimlərlə fellərin ümumi erab əlamətləri qəbul etməsini 

əsas götürərək erab əlamətlərinin ilk növbədə ismə aid olub, daha sonra 

feillərə keçməsi haqqında fikirlərini özünü tam şəkildə doğrultmur. Belə 

ki, bu nitq hissələrindən hər biri özünəməxsus səbəblərdən erab 

əlamətləri qəbul edir və bu əlamətlərin zahiri oxşarlıq kəsb etməsi, 

onların eyni olması demək deyil. 

Məqalədə  mövzunun  ətraflı  şəkildə  və  ənənəvi  ərəb dilçiliyi 

baxımından araşdırılmasına baxmayaraq, felləri rəf, nəsb və  cəzm 

vəziyyətinə salan əlamətlərin, xüsusilə  də  ədatların daha geniş  və 

fundamental tədqiqata ehtiyacı vardır. 

 



Индики - эяляъяк заман фелляринин Гурани-Кяримдя морфоложи яламятляри 

89 


 

 

РЕЗЮМЕ 



 

МОРФОЛОГИЧЕСКИЕ ХАРАКТЕРИСТИКИ 

ГЛАГОЛА В НАСТОЯЩЕ-БУДУЩЕМ ВРЕМЕНИ В КОРАНЕ 

 

Статья  посвящена  вопросу  характеристики  глагола  в  настояще-



будущем  времени  в  морфологическом  аспекте,  с  точки  зрения 

арабского  языкознания  представляет  собой  важную  область 

исследования  в  арабистике.  Автор,  исследуя  и  анализируя  мнения 

различных 

представителей 

арабских 

грамматических 

школ 


рассматривает особенности морфологических характеристик, как имён, 

так  и  глаголов,  их  схожость  и  отличие.  Он,  приводя  многочисленные 

примеры  из  Корана  и  арабской  литературы,  исследует  характер 

окончаний глаголов. 

 С  точки  рассмотрения  данного  вопроса  в  традиционной  арабской 

грамматике,  действия  различных  частиц  на  окончания  глаголов 

представляет большой научный интерес. 

 

 



RESUME 

 

MORPHOLOGICAL ASPECT OF PRESENT AND FUTURE TIME 

OF VERB IN KORAN 

 

This article is about characteristic of verb in present and future time in 

morphological aspect with Arabic language point of view it has an important 

role in Arabic exploration. Author is researching and analyzing different 

views of different grammar schools, which are researching morphological 

characteristic as names verbs and their difference and sameness. He is giving 

many examples from Koran and Arabic literature, researching character of 

the endings of the verbs. 

In this question in traditional Arabic grammar, the influence of different 

fractions on ends of the verbs is a big scientific interest. 




Yüklə 3,47 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   159




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə