Elmi redaktorlar: Əziz Məmmədov
Yüklə 6,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İS09000/87. İS09000
- Beynəlxalq Standart Təşkilatının (İSO-BCT) Texniki Komitəsi
- (cədvəl 11.12) Cədvəl 11.12 İSO 9000 standartlar sisteminin təsnifatı Standartlar Xarakterik xüsusiyyətləri
- Cədvəl
etmişdir: İS09000/87. İS09000 standartları hazırlanarkən ABŞ Müdafiə Nazirliyinin hərbi məhsul təchizatlarının onların keyfiyyət təminatı sistemlərinə qoyduğu tələblər əsas götürülmüşdür. Ekoloji təhlükəsizliyin tələblərinə və resusrslardan davamlı istifadəyə riayət edilməməsi məhsulun, xidmətlərin, bütövlükdə müəssisənin rəqabətə davamlılığına mənfi təsir göstərir, onun xarici bazara da çıxmasına mane olur. Müəssisələrin davamlı inkişafı və rəqabətə davamlılığının yüksəldilməsi ekoloji, texniki, iqtisadi
mühitə zərərli təsirlərin nəticələri ilə mübarizə taktikasından ziyanın minimuma endirilməsi, təkrar istifadə, tullantılardan ekoloji təklükəsiz metodlar vasitəsilə istifadə taktikasına yönəlmişdir. Effektiv ekoloji siyasət ətraf mühitin idarə olunmasına, müəssisələrdə idarəetmənin və məhsulun keyfiyyətinə olan tələblərin əsas tərkib hissəsi sayılır. Ətraf mühitin idarəetmə sistemi (ƏMİS) sahəsindəki ISO 14000 beynəlxalq standart seriyasının hazırlanması və həyata keçirilməsi hazırda ətraf təbii mühitin mühafizəsində çox əhəmiyyətli beynəlxalq təşəbbüs kimi qiymətləndirilir. ISO 14000 standartları Beynəlxalq Standart Təşkilatının (İSO-BCT) Texniki Komitəsi tərəfindən hazırlanır. Hazırda İSO/TS207 sisteminin hazırlanmasında dünyanın 66 ölkəsinin ekoloji ekspertləri iştirak edir. ISO 14000 seriyasının ilk standartlan rəsmi şəkildə 1996-cı ildə qəbul edilmişdir
İSO 9001:2000 Keyfiyyət menecmenti sistemi. Tələblər İSO 9000- 1:1994 Keyfiyyətin idarə olunmasının ümumi əsasları-I hissə İSO 9000- 2:1993 Keyfiyyətin idarə olunmasının ümumi əsasları-II hissə:ISO 9001, İSO 9002, İSO 9003-ün tətbiq olunması haqqındakı ümumi müddəalar İSO 9000- 3:1991 Keyfiyyətin idarə olunmasının ümumi əsasları-III hissə: Proqram təminatının hazırlanması və xidməti haqqında ümumi müddəalar İSO 9000- 4:1993 Keyfiyyətin idarə olunmasının ümumi əsasları-IV hissə
İSO 9004- 1:1994 Keyfiyyətin idarə olunmasının ümumi əsasları və keyfiyyət sistemlərinin elementləri-I hissə. Ümumi müddəalar İSO 9004- Keyfiyyətin idarə olunmasının ümumi əsasları və
2:1999 keyfiyyət sistemlərinin elementləri-II hissə. Xidmətlər üzrə əsas müddəalar ISO 9004- 3:1993 Keyfiyyətin idarə olunmasının ümumi əsasları və keyfi}q/ət sistemlərinin elementləri-III hissə. Emal materialları üzrə əsas müddəalar ISO 9004- :1993 Keyfiyyətin idarə olunmasının ümumi əsasları və keyfiyyət sistemlərinin elementləri-IV hissə. Keyfiyyətin yaxşılaşdırılması üzrə əsas müddəalar İSO
19011:2002 Keyfiyyətin idarə olunmasının auditi üzrə əsas müddəalar. İSO 10011- 2:1991 Sistemin keyfiyyətinə naəzarət üzrə əsas müddəalar-II hissə. Auditor ekspertlər üçün sistemin keyfiyyətinin yoxlanılmasmdakı kvalifıkasiya tələbləri İSO 10011- 3:1991 Sistemin keyfiyyətinə naəzarət üzrə əsas müddəalar-III hissə. Yoxlama proqramlan üzrə əsas müddəalar ISO 10012- 1:1992
Olçü cihazlarının keyfiyyətinə təminat verən tələblər-I hissə İS010013:1994 Keyfiyyət üzrə rəhbərliyin əsas müddəaları Bu standartlann hazırlanmasında BS7750 Britaniya standartlan və məhsulun keyfiyyətinə nəzarət üzrə beynəlxalq ISO 9000 standartlan əsas götürülmüşdür. ISO 14000 standartlarının son məqsədi müəssisənin iqtisadi və sosial tələblərini ödəməklə yanaşı, ətraf təbii mühitin mühafizəsinə və onun çirklənməsinin qarşısının alınmasına yardım etməkdən ibarətdir. Bu standart digər standartlardan fərqli olaraq kəmiyyət parametrlərinin gözlənilməsinə (tullantıların həcmi, zərərli maddələrin konsentrasiyası və s.) və texnoloji tələblərə (hər hansı bir texnoloji prosesin istoifadə olunması) qarşı yönəlmişdir. ISO 14000 seriyası standartlarının əsas predmeti Ətraf Mühiti İdarəetmə Sistemidir (ƏMİS). Həmin standartlara görə, müəssisələrdə xüsusi idarəetmə prosedurları (təşkilat strukturu və məsuliyyət-cavabdehlik sistemi; idarəetmə prosedurları; sənədləşmə sistemi) tətbiq olunmalı, müəyyən sənədlər tərtib edilməli və bu sahə üzrə cavabdeh şəxs təyin olunmalıdır. Bu standartla üz əsas aspekti idarə edir: Seriyanın əsas sənədi olan ISO 14001 müəssisənin ekoloji siyasətində milli standartlara əməl edəcəyini qeyd etməsi halı istisna olmaqla, ətraf təbii mühitə təsirinə qarşı heç bir tələb irəli sürmür. Bu ondan irəli gəlir ki, ISO 14000 beynəlxalq standart olaraq milli normativlərin təsir sferasına müdaxilə etməməlidir. ISO 14000 standartlan könüllülük prinsipinə əsaslanır. Onlar qüvvədə olan qanun və normativlərin tələblərini əvəz etməyib, sadəcə müəssisənin ətraf təbii
mühitə necə təsir etməsi, ekologiya sahəsindəki qanun və normativ sənədlərin tələblərinin yerinə yetirilməsi məsələlərini müəyyən edir. ISO 14000 standartlar sistemi ətraf təbii mühitə arzuolunmaz təsirlərin
•
müəssisə səviyyəsində- müəssisələrin ekoloji “davranışlan” vasitəsilə; •
siyasətinin tərkib hissələrim edilən uyğun əlavələr vasitəsilə; •
beynəlxalq səviyyədə - beynəlxalq ticarətin şərtlərinin təkmilləşdirilməsi vasitəsilə. Cədvəl 11.13-da ISO 14000 standartlar sistemi verilmişdir: Cədvəl 11.13 ISO 14000 standartlar sistemi işarəsi Adı ISO 14001:1996 Ətraf Mühitin İdarəetmə Sistemləri-spesifikasiya və əsasnaməyə dair tələblər ISO 14004:1996 Ətraf Mühitin İdarəetmə Sistemləri-Ekoloji yardımın prinsipləri, sistemləri və metodlarının ümumi tövsiyələri ISO 14010:1996 Ekoloji audit üzrə əsas tövsiyələr -Ümumi prinsiplər ISO 14011:1996 Ekoloji audit üzrə əsas tövsiyələr-Audit prosedurları- Ətraf Mühitin İdarəetmə Sistemlərinin Auditi ISO 14012:1996 Ekoloji audit üzrə əsas tövsiyələr-Ekoloji audit üzrə kvalifıkasiya meyarları (ixtisas tələbləri) ISO 14015:2001 Ətraf Mühitin İdarəetmə -Sənaye obyektlərinin və təşkilatlann ekoloji qiymətləndirilməsi ISO 14020:2000 Ekoloji markalama, yarlıq və deklarasiyalar- Ümumi prinsiplər ISO 14021:1999 Ekoloji markalama, yarlıq və deklarasiyalar-II hissə: ekoloji markalama (nişanlama)-özünü deklarasiyaetmə əsaslı ekoloji tələblər ISO 14024:1999 Ekoloji markalama, yarlıq və deklarasiyalar-I hissə: ekoloji markalama -Prinsiplər və qaydalar İSO/TR
14025:2000 Ekoloji markalama, yarlıq və deklarasiyalar-III hissə: ekoloji deklarasiyalar ISO 14031:1999 Ətraf Mühitin İdarəetmə -Ekoloji göstəricilərin qiymətləndirilməsi-Əsäs tövsiyələr İSO/TR Ətraf Mühitin İdarəetmə -Ekoloji göstəricilərin 623 Yüklə 6,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|