9
strategiya müəssisənin bazarda mövqeyinin dayanıqlı olmasına, istehlakçıların
tələbatlarının səmərəli halda ödənilməsini təmin etmək üçün çalışır.
Rəhbərin
strategiyanı işləyib hazırlamaqdakı məqsəd odur ki, müəssisənin biznesinin
hazırlanmasının və idarəedilməsini ən yaxşı şəkildə təmin etsin. Belə halda isə bir
neçə variantlar içərisindən ən effektivini, ən əlverişlisini seçmək prinsipini əsasdır.
Beləliklə, alternativ variantlar içərisindən daha əlverişlisini seçən lider təşkilatın
strateji planını müəyyən edərək onu aydınlaşdırmış olur ki, hal-hazırkı imkanların
daha əlverişlisi
seçilmiş düzgün yoldur, bu düzgün istiqamət də məhz biznesin
səmərəli şəkildə təşkilini hazırlamış olur. Bu vəziyyətdə strategiyanı müəyyən
etməmiş lider ən son uğurlu nəticəyə gəlmək və məqsədə nail olmaq imkanında
deyil. Üstündə diqqətlə hazırlanmış strategiya, bu planın səmərəli şəkildə reallaşması
bütöv bir fəaliyyətin uğuru deməkdir. Bir sıra rəhbərlər mükəmməl strategiyalar
hazırlasalar da, onu ən uyğun şəkildə reallaşdırma imkanları olmur.
Əksinə olaraq,
bir sıra rəhbərlər isə başqa şəxslər tərəfindən çox yaxşı işlənmiş strategiyanı asanlıqla
reallaşdıra bilir. Bacarıqlı və istedadlı rəhbər yaxşı strategiya işləyib, onu səmərəli
şəkildə reallaşdırmaq bacarığına sahibdir. Beləliklə, səmərəli strategiyanın tətbiqinin
səmərəli olması da təkcə bazar fəaliyyətində müvəffəqiyyətə nail olmağa bəs etmir,
eyni zamanda o həm də idarəetmənin nə dərəcədə keyfiyətli olmasını göstərir. Ancaq
hər zaman yüksək levelli strategiya, onunla eyni səviyyə tətbiq olunması hələ də
mütləq müvəffəqiyyətə gətirib çıxaracağına zəmanət verə bilməz. Təşkilatın fəaliyyət
müddəti ərzində gözlənilmədən bəzi hadisələr səmərəli həyata keçirilən strategiyadan
gözlənilən sonluqlar əldə etməyə mümkün qılmır. Xüsusilə belə halda rəhbərin əsas
vəzifələrinə strategiyada lazım olan düzəlişlər yerinə yetirmək və eyni zamanda
fəaliyyəti uğura, müvəffəqiyyətə yönəltmək daxil olmalıdır. Strateji plan təşkilatın
bir neçə fərqli fəaliyyəti növlərinin davamlı inkişafı perspektivlərinin
bir-birilə
gələcək müvəffəqiyyəti və müqayisəsi yaratmaq üçün fəaliyyət fərqlilikəri arasında
imkanların bölüşdürülməsi əsasında seçilir. (30)
Strategiyanın hazırlanması prosesində aparılan hər bir analiz əsasında yeni
inkişaf strategiyası üzrə təkliflər və strateji təfəkkür formalaşır. Müəssisənin
10
fəaliyyətinin effektivliyini nümayiş etdirmək üçün davamlı olaraq strateji təhlil
aparılmaqla təşkilatın indiki və perspektiv vəziyyətini analiz etməyə büsbütün şərait
yaradır.
Hər hansısa bir sahənin strateji təhlil elə həmin sahənin fəaliyyət mühitinin və
bazarın verimlilik perspektivlərinin dəyərləndirilməsi ilə həyata keçirilə bilər.
Konkret bir bazar iqtisadiyyatında təşkilatın resursları və təhlükələrinin
qiymətləndirilməsi bu prosesin tərkib hissələrindən biri kimi sayılır. Belə tədqiqatın
əsas metodlarından biri strateji idarəetmədə istifadə edilən təhlildir. Qeyd olunmuş bu
metod verilmiş hər bir vəziyyətdə təşkilatın zəif və güclü cəhətlərini aydınlaşdırmağa
və eyni zamanda potensial imkanları və təhlükələri dəyərləndirməyə yaxşı
imkan
verir. Bunula da əldə olunan sonluqların müqayisəsi zamanı bazarın müəssisəyə
imkanlardan istifadəsində müəyyənləşdirilən daxili imkanlar və zəif cəhət, xarici
sahənin
həyata keçirdiyi təhlükələr, problemlərin təsirinin aşağı enməsi üçün öz
potensialından daha yaxşı istifadə yollarının aydınlaşdırılması üçün böyük əhəmiyyət
kəsb edir. Bir çox hallarda yaxşı nəticələr əldə edilməsi müəyyən dövrün keçməsini
tələb edir. Belə ki, müəssisənin xarici mühiti onun qarşısında proqnozlaşdırılması çox
çətin olan gözlənilməz problemlərlə qarşısına çıxması imkanı vardır. Menecerlərin
yüksək səviyyəli təcrübəliliyi məhz bu kimi hallarda müəssisənin böhranlardan
qorunmasında və biznesdə yerinin daha az itkilərlə qorunub saxlanılmasında özünü
büruzə verir.
Bütün hallarda, mükəmməl strategiya təşkilatın bazarda uyğun
mövqeyinin və hər bir şəraitdə uğurla fəaliyyət edən təşklatın yaranmasına səbəb
olmalıdır.
Müasir şəraitdə bir təşkilatın strategiyasının hazırlanmasına olan münasibət
fərqlənmişdir. Əgər əvvəlki zmanalarda strategiya rəqabət
mübarizəsi şəraitində
təşkilata üstünlük qazandıran vasitə kimi göstərilirdisə və təşkilatın müəyyən
rəhbərlik səviyyəsinə məlum idisə, hal-hazırda aydın halda ifadə olunmuş strateji
plana daha çox üstünlük verilir. Strateji planın hazırlanması
təkcə rəhbərlərin işi
deyil, layihə-konstruktor işlərində və elmi-tətqiqat, satış və istehsal sahəsində
çalışanların da məşğuliyyətidir. Bu nəticəyə gəlmək olar ki, icraçılar həm
11
strategiyanın hazırlanmasında və həm də tətbiq edilməsində yaxından iştirakçıdırlar.
Təşkilatın strategiyaları aşağıdakıları sualları müəyyənləşdirir:
Dostları ilə paylaş: