Ərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyası
Yüklə 3,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
Mü əllifdən 28 olduqca konkret şəkildə müəyyənləşdirmək vəzifəsi azəri musiqi ictimaiyy ətinin daim diqqət mərkəzində olmuşdur. Xüsusil
ə Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra respublikamızın musiqi həyatında başlanan dirçəlmə və canlanma, Az ərbaycan musiqi sənətinin tərəqqi və inkişafı üçün hökümətin gördüyü bir çox böyük t ədbirlər cümləsində, respublikamızın tarixində ilk dəfə olaraq musiqi m əktəbləri üçün yaxşı bir dərs planı tərtib etmək, yeni muğamatçı kadrları (istər nəğməkar, istərsə də çalğıçı) hazırlamaq işini sahmana salmaq v əzifəsi də böyük əhəmiyyət kəsb etmişdir. Bu
şərəfli vəzifəni layiqincə yerinə yetirmək üçün dəstgahlar t ərkibinin dəqiqləşdirilməsi məsələsi də bütün zəruriyyəti ilə qarşıda durmuşdu. Odur ki, 1923-cü ildə Bakıda, Azərbaycan SSR Xalq Maarif Komissarlığının göstərişi ilə, Azərbaycan musiqi məktəbi yanında muğamata yaxşı bələd olan xanəndə və sazəndələrdən ibarət “Muğamat komissonu” adlanan elmi şura təşkil olunmuşdu. Şuranın sədrliyi həmin musiqi m əktəbinin müdiri Üzeyir Hacıbəyliyə tapşırılmışdı. Şuranın daimi üzvl
əri: Qaryağdıoğlu Cabbar 15 , Qurban Primov 16 , Şirin Axundov 17 , Mirz
ə F ərəc Rzayev 18 , M
ənsur Mənsurov 19 , texniki katibi is ə bu sətirlərin müəllifi idi.
Şuranın iclaslarında arabir (Bakıya gəldiyi günlərdə) İslam Abdullayev 20 d
Əvvəllər musiqi məktəbində, sonralar isə (1925-ci ildən başlayaraq) Az ərbaycanı tədqiq və tətəbbö cəmiyyəti nəzdində yerləşən bu muğamat elmi şurası Azərbaycan xalq musiqisinin (əsas etibarı ilə muğamatın) bəzi mühüm n əzəri məsələlərini müəyyənləşdirmək, dəqiqləşdirmək kimi əhəmiyyətli və şərəfli bir iş üzərində çalışmışdır. Qeyd etm əliyəm ki, bu elmi şuranın iclasları da çox vaxt qızğın mübahis
ə şəraitində keçirdi. Lakin “Həqiqət fikirlər təsadüməsindən
15 Bax: “Qeydl ər, şərhlər və monoqrafik məlumat” bölməsi - 6. Cabbar Qaryağdıoğlu, s.401.
16 Bax: “Qeydl ər, şərhlər və monoqrafik məlumat” bölməsi - 7. Qurban Primov, s.404. 17 Bax: “Qeydl ər, şərhlər və monoqrafik məlumat” bölməsi - 8. Şirin Axundov, s.407. 18 Bax: “Qeydl ər, şərhlər və monoqrafik məlumat” bölməsi - 9. Mirzə Fərəc Rzayev, s.407. 19 Bax: “Qeydl ər, şərhlər və monoqrafik məlumat” bölməsi - 10. Mənsur Mənsurov, s.408. 20 Bax: “Qeydl ər, şərhlər və monoqrafik məlumat” bölməsi - 11. İslam Abdullayev, s.409. Əfrasiyab Bədəlbəyli. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti 29
( toqquşmasından) doğar” məsəlində deyildiyi kimi, bu münaqişələr n əticəsində bir çox düzgün, dürüst və ağlabatan xülasələr əldə edilirdi. Bu elmi şura işlərinin səmərəli olmasını təmin edən iki qüdrətli amil var idi: əvvəla, sədrlik edən Üzeyir Hacıbəyli bəhs mövzusu olan iki zidd müdd
əadan hansı birisinin daha düzgün olduğunu bir-birilə tutuşdurub dürüst mü əyyən edir və həm də məclisdə başlanan ixtilafın ən qızğın çağında, iştirakçıların bir çoxundan fərqli olaraq, böyük səbir və hövsələ göst ərirdi. Beləliklə o, mübahisəyə səbəb olan mövzunun daha düzgün həll edilm əsi yolunu yaxşı təlqin edirdi. İkincisi, hələ şuranın lap birinci iclasında hamının qəbul etdiyi bir q ərardan – “prosedura qaydasından”, yəni məsələlərin müzakirəsini keçirm əklə əlaqədar olaraq, əvvəlcədən hamı tərəfindən bəyənilmiş bir üsuldan lazımi vaxtda səmərəli istifadə edilirdi. Bu üsul isə bundan ibarət idi: mübahis əli olan müəyən bir məsələ üzrə ümumi rəy əldə edilə bilmədiyi v ə beləliklə də məsələ açıq qaldığı hallarda, həmin mübahisəli məsələ haqqında son və qəti hökm verilməsi bütün muğamatçılar arasında ən çox nüfuz
lu sayılan qocaman Mirzə Muxtar Məmmədova 21 h əvalə olunurdu. O, muğamat komisyonunun ağsaqqalı, fəxri münsifi sayılırdı. Hər bir mübahis əli məsələ haqqında onun mülahizəsi heç bir etiraz qəbul etməyən qanun hökmünd ə idi. Ona göstərilən böyük hörmət və etimad onun Az ərbaycan musiqisini, xüsusilə muğamatı doğrudan da hamıdan yaxşı bildiyind ən əmələ gəlirdi. Bu isə onun atası məşhur ustad Mirzə Ağa Əli Əsğər 22
əktəbini vaxtilə mükəmməl surətdə ikmal edib mənimsədiyindən ir əli gəlirdi. Çox yaxşı musiqi hafizəsi olan, ərəb və fars dillərində sərbəst danışan, oxuyub-yazan Mirzə Muxtar muğamat aləminin soltanı idi. İndi bu sətirlərin müəllifi də həmin elmi şuranın vaxtilə muğamat probleml ərinin işlənməsi üzrə gördüyü işləri böyük ehtiram hissi ilə yad etm əklə bərabər, o mötəbər musiqi məclisinin yekdilliklə qəbul etdiyi mülahiz ələri bu gün də yüksək qiymətləndirdiyi üçün, lüğətdə şərh edilən ayrı-ayrı müddəanı mətbu sənədlərlə əsaslandıra bilmədiyi çox nadir
21 Bax: “Qeydl ər, şərhlər və monoqrafik məlumat” bölməsi - 12. Mirzə Muxtar Məm- m ədov, s. 419. 22 Bax: “Qeydl ər, şərhlər və monoqrafik məlumat” bölməsi - 13. Mirzə Ağa Əli Əsğər, s.422.
Yüklə 3,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|