Ərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyası
Yüklə 3,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ayaq etm ə
- Ayin–ey–C əmşid
- Bahar
- Bağdadi
- Balaban
- Bal–K əbutər
- Bang–s əbzə
- Bavi
- Bayatı–race
Əfrasiyab Bədəlbəyli. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti 39
Avazat – Ş. kl. m.-də: məlum 12 muğamdan (Üşşaq, Nəva, Busəlik, Rast, İraq, İsfahan, Zirəfkənd, Büzürg, Zəngulə, Rəvahi, Hüseyni, Hicaz) əlavə 6 d əstgahın (qəveşt, Gərdaniyyə, Səlmək, Novruzi, Mayə, Şahnaz) məcmusu. Ayaq etm ə – dan. musiqi m ətləbini qurtarıb başlanğıc kökünə (mayəyə) qayıtmaq prosesi.
– aşıq musiqi – şeir yaradıcılığında ən geniş yayılmış janrlardan biri. Çox vaxt beş bənddən ibarət olur.
əmşid – kl.
əd.-da: əfsanəvi adil padşah Cəmşid devrilib öldürüldükdən sonra taxt- tacı ələ keçirən zülmkar və qaniçən Zöhhakın hökmranlığı zamanı Cəmşid t ərəfdarlarının gizli surətdə təşkil etdikləri dini mərasim mahnıları. Az ərbaycan – 1.
Rast, Şur, Çahargah dəstgahlarının tərkibində olan şöbələrdən biri; 2.
Xalq oyun havası.
– kl. əd.-da: muğamat guşələrindən biri. Az ərbaycan musiqi terminləri 40 B Baba–Tahir – Şur dəstgahı tərkibində olan guşələrdən biri. Badamı şikəstə – aşıq mahnı yaradıcılığı formalarından biri. Bahar – kl. m-d ə: 12 əsas muğamla yanaşı qeyd olunan ən qədim zərbli muğam- lardan biri. Bağ–Şəhriyar – kl.
əd.-da: muğam guşələrindən biri.
– kl. m-d ə: Rəhab dəstgahında Hicaz şöbəsindən sonra Şahnaza keçmək üçün istifad ə olunan guşə.
– kl.
əd.-da: muğam guşələrindən biri.
– bax: Balaman.
Əfrasiyab Bədəlbəyli. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti 41
Balaman – əslində tut, nadir hallarda isə ərik ağacından qayrılan, baş tərəfinə ikiqat yastı qamış müştük taxılmış (buna görə də çox zaman yastı balaman adlanan) üfləmə musiqi aləti. Gövd
əsində 9 dəlik olur (8-i ön, biri isə dal t ərəfdə). Ta ən qədim zamanlardan bəri Az ərbaycanda çox geniş yayılmış üfləmə musiqi al ətidir.
(far. h
ərf. bal – qanad, kəbutər – göyərçin) – 1. Şur və Hümayun dəstgahlarının mayəsində hər bir musiqi cümləsini ayrılıqda tamamlamaq üçün (kadans) hər dəfə zildən bəmə doğru kvarta intervalının çalınması (məsələn: tarda iki dəfə boş ağ simin və sonra bir dəfə boş sarı simin vurulması); 2. Orta
əsr Azərbaycan klassik musiqisində Rast və Rəvahi (Rəhab) d əstgahlarında Mavərənnəhr ilə Hicaz şöbələri arasında ifa olunan guşə; 3. Müasir az əri xalq musiqisində Çahargah mayəsində çalınan instrumental epizod.
əbzə (h ərf. yaşıllıqdan gələn səs) – kl. əd.-da: muğam guşəsi.
– dan. simli musiqi al ətində çalan sazəndənin şəxsi yaradıcılığından doğan ən xırda xallar, çox kiçik, lakin bitkin instrumental epizodlar, improvizasiya ifad əsindən yaradılan kiçik variantlar. Bavi (bavi q
əbilələri) – Hümayun d əstgahında Əbülçəp ilə Suzi-güdaz şöbələri arasındakı guşə.
Az ərbaycan musiqi terminləri 42 Bayatı (Bayat adlı Azərbaycan qəbilələri) – h ər qitəsi (kupleti) dörd misradan ibarət xalq lirik vokal musiqi janrı. Bayatının hər qitəsində dərin fikir, müəyyən bir fəlsəfi məna ifadə olunur. Bayatı–Əcəm – bax: Bayatı–türk. Bayatı–Ərəban – köhn. Şüştər kökünə mənsub səsdüzümü. Bayatı–İsfahan – kl. m-d ə: 1. İsfahan adlanaraq 12 əsas muğamdan biri; 2. Bayatı–Şiraz dəstgahının əsas şöbələrindən biri.
– 1. Bayatı–Şiraz, Dəşti muğamlarında, eləcə də müstəqil şəkildə oxunan muğam; 2. Şur dəstgahında Hacı Hüsni, Bəstə-nigar, Qatar və Qərai şöbələrini birl əşdirən böyük bir epizod. Bayatı–Qacar – 1. Dügah, Şur muğamı tərkibində olan əsas şöbələrdən biri; 2. B ərdaşt, mayə, Hüseyni, şikəstə, zil Bayatı–Qacar kimi şöbələr məc- musundan ibar ət kiçik bir dəstgah.
– kl. m-d ə: Şur məqamında olan və Şur dəstgahı tərkibində sayılan Əfşarının (Ovşarı) guşələrindən biri.
– kl. m-d ə: 1.Şur dəstgahı tərkibində olmaqla özlüyündə Dügah, Fili, Şikəstə, Camədəran, Mehdiyi Zərrabi, Ruh-ül-ərvah kimi şöbələri birləş- dir ən muğam; Yüklə 3,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|