Erzincan Üniversitesi Yayınları

 

 

121 

 

BELGE 17 

GARF. Fon 102. Sayı 1915. Dosya 14. Bölüm 78B. Sayfa 2-2 

arkası. 

Rusya

’daki  Ermenilerin  aldıkları  silahları  sakladıkları, 

kaybe

ttik  diyerek  yeniden  aldıkları;  Taşnakların  Rusya’ya 

güvenmediği, ileride özerklik için bu silahların kullanılabileceği. 

Çok gizli. 

19.03.1915 

№767 

Vladikav

kaz Şehri. 

Taşnak Partisi 

2 no

’lu not 

Terek İl Jandarma İdare Amiri 

“STEPANOV” GİZLİ SERVİSİ 

Bilgilerin tarihi: 18.03.1915 

Gizli Servis

’ten bilgi alan: Albay GLADIŞEVSKİY 

Bilgilerin özü 

Ne yapılmıştır 

Vladikavkaz

’taki 

ünlü 

Ermeni  temsilcilerinden,  kesinlikle 

partili 

olan birinin dediğine göre; – 

Taşnak  Partisi  Komitesi,  savaştan 

faydalanarak,    Ermeni  birliklere 

verilen 

silahların 

içinden 

gerekenden 

çok  fazla  sayıda  silah 

tedarik  etmeye  karar  vermiş. 

Taşnaklı  milisler,  birliklerden  silah 

saklayarak,  silahları  yanlarında 

götürüyorlarmış.  Birçoğu  silahını 

komiteye veriyormuş ve daha sonra, 

eski silahını kaybettiğini söyleyerek 

kendisi  için  yeni  bir  silah  talep 

ediyormuş.  

Komite,  savaş  ihtiyaçları 

için  toplanan  bol  miktardaki  para 

bağışlarından  bir  kısmını  kendisine 

ayırıyormuş  ve  tüm  bunlar,  Rus 

İmparator  Majesteleri 

Kafkasya  Gene

l  Valisi  Özel 

Kalem  Özel  Bölümüne  №  768 

sayılı olarak bildirilmiştir. 

---

 

 

122 

 

Hükümeti 

ile 

savaş 

için 

hazırlanıyormuş.  Zira  Ermeniler, 

Rus  Hükümeti’nden  hiç  de  iyi 

şeyler 

beklemiyorlarmış; 

bu 

nedenle,  savaştan  sonra  komite 

Rusya

'ya 

karşı 

çıkacak 

ve 

Eçmiadzin 

liderliği 

altında 

Ermenistan  için  özerlik  elde  etmek 

zorund

aymış. 

Tüm 

Ermeni 

milislere,  savaş  sona  erdiğinde 

silahlarını  teslim  etmemeleri  ve 

yanlarında  götürmeleri  söyleniyor. 

Komi

te tarafından başarılı bir eylem 

olması  için,  Kafkasya  Ordusu 

askerleri  arasında,    toprak  isteyen 

askerlerin  her  birine  zorunlu  tahsis 

hakkında  propaganda  yapılması 

planlanmıştır.  Tüm  bunlar,  bu 

zeminde,  askerler  arasında  bir 

isyana neden olmak için yapılıyor.  

 

Albay (imza). 

BELGE 18 

GARF. Fon 102. Sayı 245 (1915). Dosya 14. Bölüm 20LB. 

Sayfa 15-

15 arkası. 

Rus  ordusunun  yem  sevkiyatına  ihtiyacı  olduğu,  bunun 

için  yapılması  gerekenler;  Ele  geçirilen  sınır  bölgelerine  Don  ve 

Kuban Kazaklarının iskânı. 

Kafkasya Ordusu 

Komutanı 

05.04.1915 

№ 1482 

Ordu 

Kafkasya 

Ordusu Ekselansları Başkomutanı’na Rapor. 

Kopyadan kopya 

---

 

 

123 

 

Aslında yazılıdır: “İzin verildi” Kont Vorontsov-Daşkov. 

Şu  anda  Kafkasya  ordusu,  yerel  araçların  tükenmesi  ve 

teslimat zorlukları nedeniyle yem eksikliği çekiyor. Özellikle, Alaşkert 

Vadisi

’nde bulunan birlikler bu zorlukla karşı karşıyalar. Bu birliklere 

ye

m sevkiyatı, son derece pahalı, çok sayıda nakliye aracının olmasını 

ve  bakımını  gerektiriyor.  Bu  arada,  kısa  süre  sonra  Alaşkert 

Vadisi

’ndeki  düzlükler  ve  dağ  yamaçları  otlarla  kaplanacak,  bunların 

toplatılarak  yemin-samanın  büyük  bir  kısmının  sağlanması  mümkün 

olac

aktır.  Bu  amaçla  birliklerin  çekilmesi  imkânsızdır.    Görevleri, 

Kürtler  ve  Türkler  tarafından  bırakılmış  olan  toprakları  işlemek  ve 

birliklere  belirli  bir  fiyattan  saman  sevkiy

atı  yapmak  olan  seçilmiş 

kişilerden özel birliklerin oluşturulmasının gerekli olduğunu düşündüm. 

Ermeniler

,  Türkler  ve  Kürtler  tarafından  bırakılan  toprakları,  kendi 

mültecileri  tarafından  işletilmesi  amacıyla  zaptetmeyi  teklif  ediyorlar. 

Bu  teklifin,  Ermeniler  tarafından  ele  geçirilen  toprakların,  savaştan 

sonra ger

i alınması ya da zaptedikleri toprakların onlara ait olmadığının 

kanıtlanması  zor  olacağı  için  kabul  edilmeyeceğini  düşünüyorum. 

Türk-Rus Savaşı’ndan sonra Ermeniler tarafından yapılan istilalar buna 

bir örnektir.  

Sınır  topraklarının  Ruslar  tarafından  iskânının  çok  arzu 

edildiğini  var  sayarak,  Rus  çıkarlarına  daha  uygun  olan  başka  bir 

yöntemin hayata geçirilmesini teklif ederdim. Ekselansları, bu yöntem, 

şimdi  Türkler  tarafından  işgal  edilmiş  olan  sınırlara,  bahsi  geçen 

vadiler,  gelecekte 

Rus  İmparatorluğu  kapsamına  girdiğinde  Alaşkert, 

Diadin  ve  Bayazıt  Vadisi’nin  tüm  Kürtlerini  derhal  göç  ettirmek 

olacaktır. Buraları Kuban ve Don asıllılarla doldurmak ve böylece sınır 

Kazakları  oluşturma  gerekliliğine  ilişkin  raporumu  onaylamanızdan 

memnu

n  olacağım.  Ancak  iskân  savaş  bitince,  Alaşkert  ve  Bayazıt 

vadilerinin  bizim  to

praklarımıza  katılmasından,  öncelikle  de  Don  ve 

Kuban  kazaklarının  temsilcilerini  göndermesinden,  yukarıda  belirtilen 

toprakların  elverişli  ve  zengin  olduğuna  ilişkin  kesin  bilgileri 

almalarından sonra olabilecektir.  

Yukarıda  belirtilenler  göz  önünde  bulundurularak,  adı  geçen 

vadilerden  saman  almak  ve  toplamak  için  Don  ve  Kuban’dan  işçi 

birliklerini çağırmak gerekli gibi görünüyor. Bu birlikler, savaş sonuna 

kadar  halkla  tanışarak  figüran  olacaklar  ve  halkı,  bizim  birliklerimiz 

için yem stoku yapmak için hazırlayacaklardır. 

---