82
TOY GÜNÜ
-İndicə dəyəcəklər yerə!
Yazıda bu vaxtacan belə cıdır görünməmişdi. Cavanlar Səlim bəyə hörmət
naminə daha böyük qoçaqlıq, igiddlik göstərməyə can atırdılar.
Mollu kəndində o toy olmazdı ki, Nəbi iştirak etməsin. O, həmişə Qəmər
dayla cıdıra çıxardı. “Kim mənimlə çapışmaq istəyir buyursun!” O vaxt söhbət
ancaq Qəmər daydan gedirdi.
-Ədə, o at deyil, tərlandır!
-Qəmər day şahindir, şahin!
Kərbəlayı Cəfər belə tə
,
rifi eşidəndə taytıya-taytıya camaatı yarıb özünü
qabağa verərdi:
-Qəmər day mənim ilxımdandır, mənim! Kəhər madyanın balasıdır.
Lələşinin ilxısında belə tərlan çoxdur!
Nəbi əlində Aynalı, atın boynunun altından keçib yenidən yəhərə qalxardı:
-Nişan göstərin, nişan göstərin!
Nəbi Aynalısını üzünə alar, aralıda çomağa sancılmış qızıl almanı vurub
yerə salardı. Cavanlar Nəbini alqışlayardılar.
-Afərin!...Afərin!..
Cıdır vaxtı Nəbi tay-tuşları ilə mərc qoşardı:
-Gəlin papaq üstə nişan qoyaq. Görək kim vurur!
O zaman dağlılar arasında bu igidlik sayılırdı. Neçə-neçə günahsız cavan
belə “qoçaqlığın” qurbanı olardı.
Bir dəfə Həcərin qardaşı Lətifin toyunda cavanlar belə şərt qoydular: “Kim
yüz addımlıqda nişan qoyulmuş fərə yumurtasanı birinci güllədə vursa, oğlan
evindən bir əzimi çuxa alacaq”.
Nəbi hamıdan qabaq irəli çıxdı:
-Kim istəyirsə, buyursun meydana!
Cavanlar bir-birinin üzünə baxıb susurdular. Əbil bəy haçadil atını
meydanda süzdürdü. Əbil bəyin gülləsi boşa çıxdı. Nəbi yumurtanı atın
qaçaracağında nişan aldı. Aynalı açılanda yumurta Xanalının papağının üstündən
yoxa çıxıb. Topalın üzünə yapışdı, Cavanlar pıqqıldaşdılar:
-Sağ ol, Nəbi!
-Bax, belə vurarlar!
Həcər də oğlanlarla cıdıra çıxmışdı. Nəbi Həcərə zarafatla göz vurdu:
-Hə, qoçaq, necəsən? Mənimlə çapışa bilərsənmi?
Həcər atını Nəbinin köhləni ilə qoşalaşdırdı:
-Çapaq!
-Yox, Həcər, sən yüz addım qabağa çıx.
-Mənə dədəboyu lazım deyil, qoşa çapacağıq.
Bu dəfə şərt başqa cür idi, cavanlardan ikisi sapandla köyə daş atdı. Aynalı
da açıldı, Həcərin tüfəngi də. Hər iki daş göydə toza döndü.
Gözlər bərələ qaldı. Başqa şərt qoydular. Çomağın üstünə qıyıq sancdılar,
yüz addım ara verdilər. Atlılar çapışanda iki güllə açıldı.
Bir vaxtlar Nəbi Yazıda Koroğlu tək at oynadırdı, indi isə düşmənlər onun
oylağında cıdıra çıxmışdılar.
83
Cıdırın qızğın yerində bir çapar atını qamçılıya-qamçılıya özünü Səlim bəyə
çatdırdı:
-Naçalnik, Mehdi bir dəstə ilə bəyləri mühasirəyə alıb! Kömək lazımdır,
yoxsa hamısını qırıb Nəbini Qartal yuvasından çıxaracaqlar.
Səlim bəy atının başını yığıb, üzünü cıdıra çıxanlara tutdu.
-İgidlər, arxamca!
Toy atlıları bir birinə dəydi.
...Nəbi göyün bu yeddi qatında da ümidlə yaşayırdı. “Qaçacağam! Hökmən
qaçacağam! Mənə ürək verən bircə yoldaşım olsaydı...”
Yalqızlıq Nəbiyə e
,
dama aparılan məhbusun iztirablarından da ağır gəlirdi.
Əlacı olsaydı, qartallardan qanad alardı.
Toya gələnlərin çoxu Mehdinin hücumundan xəbərsiz idi. Xanalıgildəki
mağar onların huşunu başqa aləmə aparmışdı. Aşıq Ələsgər telli sazı sinəsinə basıb
Koroğludan deyirdi:
-Bəli, Bəlli Əhməd Nigar xanımın naməsini Koroğluya verdi. Koroğlu
naməni açdı, oxuyub gördü ki, xotkar qızı yazır:
Başına döndüyüm,
ay qoç Koroğlu,
Əgər igidsənsə, gəl apar məni!
Həsrətindən
yoxdur səbrim,qərarım,
İncidir sərasər ahu-zar məni.
Mən xotkar qızıyam, Nigardır adım,
Şahlara, xanlara məhəl qoymadım.
Bir sənsən dünyada mənim muradım.
Istərəm özünə eylə yar məni.
Elə ki, Koroğlu naməni alıb əhvalatdan hali oldu, mehtəri çağırıb dedi:
Qıratı yəhərlə, mən İstanbula gedəsi oldum...
Xanımlar isə Həcəri zərə tutulmuş qızıl qotazlı pərdənin dalında
bəzəyirdilər. Aşıq Ələsgər elə bil onun ürəyindən xəbər verirdi. “Hardasan, mənim
Nəbim, Qəmər dayı yəhərlə, gəl çıx, məni sabah aparacaqlar”. Həcərin qara saçları
qızılı rəngə çalır, dırnaqları kəklik dırnağı təki qızarırdı. O, qaş-daşlar içində
alovlanırdı. Ətrafına düzülmüş xonçalarda rəngarəng şamlar şö
,
lələnirdi. Şamlar
sanki əriyib xonçaya yox, qızın ürəyinin başına tökülürdü. Yanağındakı qara xal
göz rənginə düşmüşdü.
Gəlini bəzəyən xanımlar gülüşür, yengə yenə öz zarafatından qalmırdı:
-Ay qəşəng qız, sözümə qulaq as, gecə yatanda, hə... hə... nə deyirəm
yadında saxla.
Sazəndələr çalır, qız-gəlinlər qol götürüb sındırırdılar. “Bu yengə nə
danışır?.. Mənə nə olub?! Elə bil oda düşmüşəm”. Boynuna dolanan mirvarilər,
barmaqlarında yanan brilyant üzüklər, belindəki qızıl kəmər, paltarına düzülən
qızıl pullar sanki alov idi, alışıb Həcəri yandırırdı. “Mənə bu qızıl buxovlar gərək
deyil!” Həcər üstündəki qaş-daşları dartıb qopartdı, yengənin başına çırpdı...
Günəşin qurub göylərində qırılıb qalan sarı saşları hələ də işıldayırdı. Hava
qaşqabağını tökmüşdü. Çalpapaq dağlardan qovulmuş qara buludlar get-gedə
Yazının üstündə sıxlaşırdı. Şişmək çaxdıqca göy alışır. Qaroun dərəsi üşütməli