192
övladlığa götürdü. Mollaxanada oxutdu, sonra da Kərbəla ziyarətinə göndərib məni
kərbəlayı elədi. İndi də onun çörəyini yeyirəm. Onu oğul kimi dəfn elədim. Öləndə
mənə bir tüfəng vəsiyyət elədi. Dedi ki, kimə versən, igidə ver. Bu elə bir tüfəngdi ki,
düşməni özünə çəkir, bundan açılan güllə hələ hədəfdən yan keçməyib. Bir halda ki,
Zəngəzur dağlarına çəkilirsn, bu Aynalı tüfəngini də sənə verirəm. Bir də ay oğul,
tövlədə bir
boz dayça var, hələ yüyənə düşməyib. Onu yüyənlə, min tərkinə. Unutma ki,
bu adi dayça deyil, Bozqır at nəslindəndir, elə adını da Bozat qoy... Boz at səni heç
vaxt darda qoymaz. O ki qaldı Həcərə, nə qədər sağam, Həcər üçün mənim evim ən
yaxşı sığınacaqdır, heç kim ona dəyə bilməz. Məndən sonra isə özün harda, Həcər də
orda. Onu tək qoyma! Bundan sonra adını də Nəbi yox, Qaçaq Nəbi qoydum. Zülm
əlindən qaçaq Nəbi! Bir də oğul, az-çox süfrəmdə çörək yemisən, sənə vəsiyyətim
budur ki, heç və
,
də nahaq qan tökmə! Yoxsula, kasıba, əlsizə müdam dayaq ol! Bir də
Ala dağda da olsan, eşitsən ki, ölmüşəm məni gəl dəfn elə, heç kəs buna görə sənə
dəyib-toxunmaz!
Nəbi Kərbəlayı Məhəmmədin əlini öpdü, ona məhəbbəti bir idi, oldu min.
Nəbi “Aynalı”nı yoxladı, patrondaşını belinə bağladı. Bozatı yüyənlədi, bir Həcərə
baxdı, bir də Kərbəlayı Məhəmmədə, gözləri doldu.
-Get yerini, yurdunu rahatla, Həcərdən nigaran qalma! Harda olsan, allah
köməyin olsun!
Dan yeri söküləndə Zəngəzur dağlarında bir kişnərti əks-səda verdi, bir güllə səsi
eşidildi. Bu əks-sədanı hampalar, bəylər yaxşı eşitdi, bununla Nəbi elə bil ömrünün
yeni bir gününə, vuruşlu, döyüşlü, çovğunlu-boranlı, şərəfli bir gününə qədəm
qoyurdu..
Nəbi üç gündən sonar qayıtdı. Həcərə bir dəst qaçaq paltarı gətirmişdi. Nəbi
Kərbəlayıya dil-ağız elədi. Dedi ki, dağlarda yerimi rahatlayım, Həcər yol-irizi tanısın,
gətirib gecə qoyacam sənin yanına. Kərbəlayı da razılıq verdi. Elə o gecə Nəbi
Kərbəlayı Məhəmmədlə halal-hümmət eləyib Zəngəzur dağlarına çəkildi. Qaçaq Nəbi
dağlara çəkiləni bir dəqiqə də boş dayanmamışdı. Salvartının ən uca zirvəsində
quşqonmaz qayalıqlar arasındakı bir mağarada özünə sığınacaq düzəltmişdi. Bura
yüzdən çox adamın yerləşə biləcəyi gizli yeraltı yolu olan böyük bir mağara idi.
Deyirlər, ötən əsrlərdə də burada qəhrəmanlar yaşamış, bu sıldırım qayalar çox igidləri
qoynuna alıb qorumuşdu, nə qar, nə çovğun mağarada yaşayanlara xətər yetirə
bilməmişdi. Bir qoşun gəlsə idi də bura çıxa bilməzdi. Qaçaq Nəbi yeraltı yolla gəlib
mağaraya çıxdı. Həcər mağarada yıryığış elədi… Bəli, mağara lap bərli-bəzəkli bir
mə
,
bədə oxşadı. Bura Həcərin çox xoşuna gəlmişdi.
Bir müdəət Qaçaq Nəbi Həcərlə burada yaşadı. Bir gecə Həcərin yadına evləri
düşdü. Nəbi də ev-eşikdən yaman nigaran idi. Atlara minib yola düşdülər. Gecədən
xeyli keçmiş Nəbi Molluya çatdı. Kəndin kənarındakı əkinçilərlə görüşdü. Hamı
Nəbiylə əl tutdu. Qoça Arşak ağladı. Nəbi dərdini soruşdu. Əkinçilər başlarını aşağı
dikdilər, kimsə dedi.
-Dərdin alım, ay Nəbi, evə baş çək! Mahmud hampa ilə Əli bəy Alo kişini
meydanda ağaca bağlayıb döyüb öldürdülər. Dünən torpağa tapşırdıq...
Qan Nəbinin beyninə vurdu, daha dözə bilmədi. Düz evə gəldi. Gözəlin doqqazda
oturub ağı dediyini eşidində Nəbinin qəlbi lap qubarlandı:
193
Dağlar marala qaldı,
Otu sarala qaldı.
Oğul yolun gözlədim,
Gözüm qaralı qaldı...
Ulu dağlar,
Çevrəsi sulu dağlar,
Yad əldə qəbrə getdin
Göy kişnər, bulud ağlar...
Bu dərdi yazan gəlsin,
Qəbrimi qazan gəlsin,
A Gözəl, Alo təkdi
Allahdan cəzan gəlsin.
Nəbi Gözəlin ayaqlarına sarmaşıb hönkürdü. Bir xeyli ona qoşulub ağladı.
Handan-hana özünə gəldi. Gözəl Alonun başına gətirilən müsibəti başdan-ayağa Nəbiyə
danışdı. Nəbi duruş gətirmədi. Gözəli aparıb Xanalı kişinin evinə qoydu, onlarla da
görüşüb atını məhmizlədi. Düz gəldi, Əli bəyin darvazasına, ehmalca qapını tıqqıldatdı.
Hay verəndən Əli bəyi soruşdu. Dedi pristav onu gözləyir, tez geyinib düşsün aşağıya.
Əli bəy ta bayaq yaraqlı-yaraqlı, atın belində çıxdı qapıya. Nəbi atının başını buraxıb
“Gedək” deyə səsləndi. Bir az getmişdilər Nəbi atının başını döndərib “Aynalı”nı
tuşladı Əli bəyin alnına!
-Əllər yuxarı!
Əli bəyin tüfəngi yerə düşdü. Nəbi onu tərkisilah elədi, sonra
da dedi ki, indi gedək
Mahmud hampagilə, onunla işim var.
Əli bəy bu vaxt Nəbini tanıdı, dil çıxarıb yalvarmağa başladı ki, amanın bir
günüdü, mənim günahım yoxdu, Alonu hampa öldürdü, mən günahsızam.
Nəbi dedi:
-Yaxşı, baxarıq, indi Mahmud hampanı çağır.
Əli bəy Mahmud hampanı çağırdı.
Nəbi onu da tərkisilah elədi. Hər ikisini qabağına qatıb düz Alo kişini öldürdükləri
meydana gətirdi. Üzünü Mahmud hampaya tutub dedi:
-Alo kişini hansı ağaca sarımışdız?
Mahmud hampa yıxıldı Nəbinin ayağına ki, amanın bir günüdü, günahımdan keç...
Əlqərəz, Mahmud hampa ağacı göstərdi və dedi ki, Alo kişinin Əli bəyə taxıl
borcu vardı, ona görə də onu öldürüblər.
Nəbi:
-Eybi yox, borclu borclunun sağlığını istər – deyib onları ağaca sarıdı. O ki var
döydü. Sonra da hərəsinin alnına bir güllə sıxdı.
Ordan düz Əli bəyin həyətinə gəldi. Arvad-uşağa toxunmadı, hamını evə göndərdi,
Əli bəyin anbarındakı taxıldan dörd kisəyə əl dəymədi. Qalan yüz kisəni payladı
kəndlilərə. Gecə vaxtı kəndlilər taxılı bir göz qırpımında apardılar. Hamı Nəbiyə alqış
elədi.