47
3-slayd
AVSTRALIYa
va
OKeANIYa
htm
XALIQLARININ` TIL
KLASSIFIKATsIYaSI
Slayd-4
AVSTRALIYa va OKEANIYa
XALQLARINING
TIL KLASSIFIKATsIYaSI
Janubiy-
sharqiy
Afrika
till
Markaziy va
janubiy-
g`arbiy
Avstraliya tili
Yangi janubiy
Uel`s
tili
Shmoliy va
markaziy
Kvinsloid
tili
Arixemleid
tili
AVSTRALIYa
va
OKEANIYa
XALIQLARINING
ANTROPOLOGIK
KLASSIFIKATsIYaSI
Shmoliy va
shmoliy-g`arbiy
xududdagi juda
kup boshqa tillar
NEGROID
va
EVROPOID
NEGRO-
AVSTRALOID
(Ekvatorial)
AVSTRALOID
MONGOLOID
48
5–ilova (5.2.) 5 –slayd
5–ilova (5.3) 6 -slayd
Avstraliya va Tasmaniya xalqlari.
Avstraliya urug`-qabilalarining ijtimoiy birliklari urug`
bılib shar bir urug` jamoasi 30 dan 60 ga qadar erkak, ayol va
bolalardan tashkil topgan. Shar 10-15 lokal gurush ızaro ijtimoiy-
xıjalik munosabatlarida bılib bir til yoki «kommunalekt»da
gaplashganlar.
Shu sababdan qitada 500 ga yaqin tillar bılib ularda 500-600
kishidan iborat etnik jamoalar sızlashganlar.
Avstraliya asholisining xıjaligi asosan terib-termachlash bılib
ozuqa zashirasini kamligi, ularni doimo kıchib yurishga majbur
etgan. Shar bir kishiga ırtacha 26 kv. km. maydon tı\ri kelgan. Ov-
qurollari bumerang, nulla-nulla (kıpincha ayollarda) nayza,
vumera(nayza otuvchi moslama). Bir joydan ikkinchi joyga kıchib
yuruvchi jamoa erkaklari yıl-yılakay ov qilishsa, ayollari ularning
ortidan yurib terib-termachlashda davom etganlar. Ayollar
barcha narsalarni dilli (shoxchalardan tıqilgan) nomli xaltalarida
ızlari bilan olib yurganlar. Erkaklarning kichik qopchalarida
chaqmoqtosh, tosh qurollar yasashda ishlatiladigan ashyolar va
shokazolar bılgan.
Ananaviy kiyimlari
Ananaviy kiyimlari ensiz belbog`cha bılib, Avstraliyaning kıplab
shududlarida umuman kiyimlar kiyilmagan.
Uy-joylari shayot tarzlari darajasida bılib chayla va panalardan iborat
bılgan. Kıpchilik joyda ochiq shavoda kichik gulxan atrofida tunalgan.
Kıp shollarda oziq-ovqat tanqisligi sezilmasada, qand va yog` ozuqa
ratsionida etishmagan. Ularning jamoalarida ayol kishi 9 yoshidan to
umrining oxirigacha turmushda bılgan.
49
5–ilova (5.4) 7 -slayd
6–ilova (6.2)
1- o’quv topshiriq. Bilimni tekshirish uchun savol:
PAPUASLAR KIM BULGAN?
JABOV:
Dinlari.
Đnitsiatsiya marosimi ug`il bolalarni balog`at yoshiga
etguniga qadar (20 yoshgacha) ıtkazilgan. Avstraliya
aborigenlari ızlari yashayotgan hududdagi flora va
faunani yaxshi bilganlar. Izlarini tabiat bilan bir bilgan
Avstraliyaliklar ısimlik va hayvonot dunyosiga ham
odamlarga
xos
munosabatda
bılganlar.
Avstraliya
totemizm dini vatanidir.
Papuaslar:
Papuaslar eng qadimgi qabilardan biri bulib, jamoalari
3 asosiy turga bılinadi:
1.
Qon-qarindoshlik:
2.
Geterogen jamoa (getera-ıynash):
3.
Qıshnichilik jamoalariga.
Papuaslarning diniy tasavvurlari xilma-xil bılib,
bazi qabilalarda totemizm, seshrgarlikka ishonch sham
keng yoyilgan.
Dostları ilə paylaş: |