F. I. Haydarov, N. I. Xalilova psixologiya fanlarini qitish metodikasi



Yüklə 0,74 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə42/63
tarix21.12.2023
ölçüsü0,74 Mb.
#153794
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   63
Психология фанларини укитиш методикаси

Talabalarga topshiriqlar. Seminar 
ta'lim rtasidagi bo liqlikni aniqlash ^ 8 ' u l o t d a rivojlanish va 
tajribani tahlil qilib chiqing. °
 yicha
quyida keltirilgan 
4-5 yoshli bolalarga ikkita A va 3 
idishlarni k rsatadi, agarda A idishdan j ,
g a b i r
xilda suv quyilgan 
hamma suvni quyilsa, suvning miqdori o
c
>„
r o q
b lgan D idishga 
uni bolalarga k rsatadilar. K pchilik
b 8 a r a d i m i
deb s raydilar va 
shuncha qoladi yoki shunday b ladi deb j
a
r
a r s u v
q^cha b lsa 
suyuqlik miqdori haqidagi savol k rga^jLp qaytaradilar, bu yerda 
bilan «faqatgina nazariy» k rinishda
a
.
na
moyon etiladi, s z 
quysak), shundan keyin haqiqatdan ham ^
Vlda
gicha (agarda unga 
quyildi. Lekin bu ishni bolalarning ko'
2
j
V n
i
A i d i s h d a
n D idishga 
quyish paytida idishlarni mato bilan t sib •
da e m a s
'
b a l k i s u v n i 
bajaradilar, keyin darhol olib tashladilar. H
n
^
n
° bolalarga k rsatmay 
bolalar k zi oldida yaqqol k rinib tur
B va D idis
hl
a
rdan suv 
k pchiligi B idishni k rsatadilar chunki njf*.
e d i
- ^
n d i
bolalarning 
edi. Nima b ldi; nima uchun s z bji
gi s u v b a l a n d i i
gi yuqori 
(xayolida, nazariy manzarani aniq k rmay^
1
.
tus
h
unti
rishda bolalar 
bilan uning miqdori zgarmasligini v*..
Urib

Va
*shi 
suvni qayta quygan 
xatoligini zgarsa ham (D idishi kengr^"
11
tushunadilar. Uning 
tadqiqotlarida foydalangan psixologlar
0 u
° \
e d i
) . bu tajribani z 
rivojlanayotgani bilan tushuntiradilar. b/n
01
, bolaning tushunchasi 
«sabab» (soni nima uchun zgardi, de&a uchun «miqdor» va 
quydik idishga deb javob qaytardiiaj/
1
^
0
^ bolalar chunki 
kattalarnikidan farqli umuman boshqacha
b o l a l a r d a
tasawurida 
mumkin va ular nima haqida s rayotganlarjj.
ma
'noga ega b lishi 
a) bu rivojlanish z- zidan b ladig^
1 tUs
hunmasligi mumkin. 
J.Piaje haq deganimi, bu ta'limga bog'ij
q J a r a
y°n deb hisoblagan 
tib boradigan kerakli rivojlanish darajasinj ?
m a s m i
' . ^u z- zidan 
rivojlanishga nima yetmayotgan b lsa srm
n
V^ .°'
t i r m a
y ta'lim bu 
k tarish kerakligini bildirmaydimi?
 x
Kiritib uning darajasini 
b) nima uchun bolalar suvni s z bilan (

javob berib haqiqiy (k rgazmali) quyilgand
a
y
3 1
^ ^"yUganda t ri 
Talabalarning mustaqil ishlari va ularnj
a t o g a
^
0
'
1
q yadilar. 
tayyorlashda quv masalalarni tuzishd
aSeminar m a s
h ulotlariga 
foydalanish mumkin. quyidagi savollardan 
quvchilarning yoshi psixologik xusu
Srv 
kerakli quv q llanmalarini qib chiqib quv^
an k e l i b cni
qib va 
bering.
yida
gi ikkita savolga javob 
a) qanday qilib quvchilar, ota-onala

rivojlanishi har bir davri uchun xos bo'lg
ar
.
ma
^tab rahbarlari yoshi, 
faoliyatning yetakchi turlarini hisobga oli
Sri]
.
l i m va
tarbiyalashda 
k rsating)?
an k
erak (misollar bilan 
111 


b) ehtiyojlar doirasidagi rivojlanishdagi qarama-qarshilik birligini, 
uning operatsion-texnik imkoniyatlarini, ta'lim va tarbiyada qanday 
qilib hisobga olish mumkin (javoblarni har bir yosh davri uchun 
alohida tayyorlang). 
Rivojlantiruvchi ta'limning ma'nosi nima, qanday qitishlarni 
rivojlangan deb aytib b lmaydi (alohida ta'lim amaliyotida)? 
Amaliy ta'limda uchraydigan qitish motivlarini aytib ting va 
ularning har birning asosida qanday talablar yotishini tushuntirib 
bering. 
P.Ya.Galperinning bosqichma-bosqich bilan aqliy harakatlarni 
shakllantirish psixologik konsepsiyasining ta'Umning boshqa hamma 
konsepsiyalaridan prinsipial farqi nimada? 
L.S. Vigotskiyning hozirda uning shogirdlari va izdoshlari tomo-
nidan rivojlantirilayotgan tarixiy-madaniy nazariyasi ma'nosini yosh va 
pedagogik psixologiyaga nisbatan qisqacha qanday ifoda etgan b lar 
edingiz? 
An'anaviy qitish nazariyasida psixologiyada va pedagogikada 
b lgani kabi xatolar qitishda albatta b ladi, ba'zan hatto bu 
foydali ham b ladi. Muammoga t ri munosabatda b lganda deb 
hisoblash qabul qilingan, chunki «xatolarda rganiladi*, aqliy 
harakatlarning bosqichma-bosqich shakllanish nazariyasi asosida 
(P.Ya.Galperin va uning izdoshlari) tashkil qilingan qitish xatosiz 
b lishi mumkin deb hisoblaydi. Bu fikrni t riligi bir necha bor 
tajribalar bilan isbotlangan, bir necha yuz minglab b sh 
zlashtiruvchi quvchilar bilan qitish b yicha tkazilgan 
tajribalarga yakun yasab LFTalzina shunday yozadi; « zlashtirish 
asta-sekinlik bilan xatolardan xalos b lish sifatidagi tasawurlarni 
o'zlashtirishning haqiqiy tabiatiga t ri kelmaydi deb t la ishonch 
bilan aytish mumkin, bilimsizlikdan bilimga y l umuman olsak bexato 
b lishi mumkin*. 

Yüklə 0,74 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   63




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə