80
31 Mart – Yer Saatı Günü
Yer saatı (ing. Earth Hour) – Ümumdünya vəhşi təbiət fondu tərəfindən hər il
keçirilən beynəlxalq tədbir. Hər ilin mart ayının axırıncı şənbə günü keçirilir
və hər kəsi, dövlət və kommersiya təşkilatlarını həyati əhəmiyyət daşımayan
bütün elektrik cihazlarını bir saatlığa keçirməyə çağırır. Bununla da
dünyada iqlimin dəyişməsinə diqqət ayırmağa çalışır. İlk dəfə bu tədbir (WWF)
tərəfindən The Sydney Morning Herald qəzeti ilə birgə 2007-ci
ildə Avstraliyada keçirilib. Artıq gələn il dünyada tərəfdarları tapıldı, 2009-cu
ildə isə geniş hərəkata çevrildi. WWF-nin məlumatına görə onu hər il 1 milyard əhali
keçirir.
Azərbaycan rəsmi olaraq 2011-ci ildən "Yer saatı" kampaniyasına qoşulub.
Elə həmin il keçirilən ilk tədbirdə Bakıda Qız Qalasının ışıqları 1 saat müddətinə
söndürülüb. 2012-ci ildə 31 Mart tarixində Azərbaycan ikinci dəfə kampaniyada
iştirakı edib. 2013-cü ildə "Yer saatı" kampaniyası Bakı şəhəri ilə yanaşı, ölkənin
regionlarında Gəncə və İsmayıllı şəhərlərində keçirilib.
2014-cü ildə "Yer saatı" kampaniyası "İrəli" İctimai Birliyi və “İçərişəhər”
Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin təşkilatçılığı ilə həyata keçirilib. "Yer
saatı" kampaniyasının Azərbaycanda əsas təşkilatçısı "İrəli" İctimai Birliyidir. Rauf
Mərdiyev kampaniyanın ölkə üzrə koordinatorudur.
İnternetdə:
www.books.google.com
81
Bu tarixi unutmayaq
31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü, (1918)
Bu gün 1918-ci ilin 30 mart və 3 aprel
tarixləri arasında Bakı şəhərində və Bakı
quberniyasının müxtəlif bölgələrində, eləcə də
Şamaxı, Quba, Xaçmaz, Lənkəran, Hacıqabul,
Salyan, Zəngəzur, Qarabağ, Naxçıvan və digər
ərazilərdə Bakı Soveti və daşnak erməni silahlı
dəstələrinin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri
qırğınlarla bağlıdır. Rəsmi mənbələrə əsasən
soyqırımın nəticəsində 12 minə yaxın
azərbaycanlı qətlə yetirilmiş, on minlərlə insan
itkin düşmüşdür. Tarix boyu azərbaycanlılara qarşı həyata keçirilmiş soyqırımı lap
əvvəldən rus-erməni işbirliyinin nəticəsi olub. Sovet dönəmində üstündən sükutla
keçilən mart qırğınları 1998-cı ildən etibarən ulu öndərimiz Heydər Əliyevin 26 mart
tarixli fərmanına əsasən hər il martın 31-i Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü kimi
qeyd olunur. Tarixi faktlar göstərir ki, 31 mart əslində, 1918-1920-ci illər ərzində
zaman-zaman Azərbaycanın ən müxtəlif bölgələrində həyata keçirilən soyqırımların
anım günüdür. 1918-ci ilin 30 mart və 3 aprel tarixləri arasında ermənilərlə ruslar
Azərbaycan türkünü qanına-qəltan ediblər. Bundan əvvəl və sonra bu cür
soyqırımlar çox törədilsə də, 1918-ci il martın 31-də baş verən qətl öz miqyasına
görə bunların hamısından fərqlənir.
Qeyd edək ki, hələ martın 31-nə qədər, daha dəqiqi, martın 18-21-də də
Bakıda dəhşətli hadisələr baş vermişdi. Dörd gün ərzində şəhərin müsəlman əhalisi
top atəşinə tutulur, güllələnir, diri-diri yandırılırdı. Bəzi məlumatlara görə, həmin
günlərdə çox sayda müsəlman qətlə yetirilmişdi. Qırğının törədilməsinin başlıca
səbəbi Azərbaycanın müstəqilliyinin qarşısının alınması, Bakının mühüm iqtisadi və
siyasi əhəmiyyəti ilə bağlıydı. İngilis arxivlərini öyrənən türk tarixçisi Salahi Sonyel
elə qənaətə gəlib ki, 1918-ci ilin martında 8-12 min azərbaycanlı qətlə yetirilib. ABŞ
tarixçiləri C. və K. Makkartilər də 1918-ci il martın 30-dan aprelin 1-dək Bakıda
ermənilərin 8 mindən 12 minədək müsəlman öldürdüyünü və şəhərin türk əhalisinin
yarısının qaçdığını yazırlar.
İnternetdə:
www.books.google.com
82
Azərbaycanın tanınmış şəxsiyyətləri
22 Mart – Biblioqraf Zöhrab Əliyevin 85 illiyi (1933)
Böyük insan, görkəmli biblioqraf alim, Azərbaycan
Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi, BDU-nun
biblioqrafiyaşünaslıq kafedrasının müdiri, professor Zöhrab
Hüseyn oğlu Əliyevin bütün mənalı ömrü Bakı Dövlət
Universitetinin
kitabxanaçılıq-informasiya fakültəsi ilə
bağlıdır. 1949-1954-cü illərdə Bakı Dövlət Universitetinin
filologiya fakültəsinin kitabxanaşünaslıq şöbəsində ali təhsil
alıb. 1954-1957-ci illərdə M. F. Axundov adına Azərbaycan
Milli Kitabxanasında biblioqraf və Mədəniyyət Nazirliyinin
kitabxanalar üzrə metodisti vəzifəsində çalışıb. 1957-ci ildə
Zöhrab Əliyev respublikamızda kitabxanaşünaslıq-biblioqrafiya ixtisası üzrə ilk
əyani təhsil alan aspirant olub. 1963-cü ildə "Azərbaycanda biblioqrafiya işinin
tarixi (1920-1958-ci illər)" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edib.
Zöhrab müəllim 10 ildən artıq müddətdə kitabxanaçılıq fakültəsinin dekanı işləmiş,
biblioqrafiyaşünaslıq kafedrasının müdiri olmuşdur. Zəngin elmi axtarışların
bəhrəsi olan bir neçə dəyərli dərs vəsaitinin, monoqrafiya və dərsliyin müəllifi olan
Zöhrab Əliyevin yalnız müstəqillik illərində 30 adda əsəri çap olunmuşdur.
"Azərbaycanda elmi-köməkçi biblioqrafiya müasir mərhələdə", "Azərbaycanda
biblioqrafiyaşünaslıq sahəsində elmi tədqiqatların əsas istiqamətləri", "Milli
biblioqrafiyanın yaranması", "Kitabxanaçılıq fakültəsində biblioqrafiya fənlərinin
tədrisi", "Beynəlxalq biblioqrafik əməkdaşlıq və Azərbacanın orada iştirakı
məsələsi", "Biblioqrafik informasiya və onun elmi mahiyyəti", "Biblioqrafik işin
kompüterləşdirilməsinin nəzəri və praktiki əhəmiyyəti", "Milli biblioqrafiya
biblioqrafik resursun tərkib hissəsi kimi", "1920-1930-cu illərdə Azərbaycanda
xüsusi biblioqrafiya", "Azərbaycan biblioqrafiyasını zənginləşdirən dəyərli töhfə
(Heydər Əliyev: biblioqrafik məlumat kitabı haqqında)", "Biblioqrafik informasiya
sənəd informasiya tələbatının ödənilməsində mühüm vasitədir", "Biblioqrafik
vəsaitlər sənəd axını və kütləsini inteqral şəkildə əks etdirən biblioqrafik
informasiya mənbələridir", "Qeyri-müstəqil biblioqrafik informasiya mənbələri" və
s. elmi əsərləri müstəqillik illərində fəaliyyətinin nəticəsidir. Professor Z. Əliyev
biblioqrafiyaşünaslıq elminin tarixində ilk dəfə Azərbaycan dilində "Ümumi
biblioqrafiyaşünaslıq" adlı dərsliyin ərsəyə gəlməsi üçün uzun illər elmi axtarışlar
aparmış, onu tələbələrin istifadəsinə vermişdir.
Kitabları: “Azərbaycanda biblioqrafiya işinin vəziyyəti və inkişafı tarixindən”,
“Biblioqrafiyanın nəzəriyyəsi və metodikası” və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat
kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.