18
Əli Səmədlinin “Bir parça torpaq” hekayəsi üzrə hazırlanmış
səhərcik məktəb yaşlı oxucular üçün daha maraqlı olar.
Kitabxanaçı əvvəlcə hekayəni oxucuların mütaliəsinə verməli,
sonra sinif rəhbərlərinin köməyi ilə tədbiri birgə həyata
keçirməlidir. Yaxşı olar ki səhərcik kitabxananın nağıl otağında
keçirilsin. Səhərcik aşağıdakı kimi hazırlana bilər. Səhnə
hekayəyə uyğun dekorasiyalarla bəzədilir. Uşaqlar hekayənin
qəhrəmanlarının libasında səhnəyə daxil olurlar.
Kitabxanaçı: - Bir gün düşmən öz pis niyyəti ilə kəsdirdi
qapını. Mahalın igidləri silaha sarılıb atıldılar at üstünə. Böyük ata
“səbr edin görək, igidlərim”, dedi. İgidlər dayandı. Düşmən
elçiləri gəlib çıxdı.
Böyük ata: - Xaqanınız nə istəyir?
Elçi:
-Ulu Xaqanımız xərac istəyir.
Kitabxanaçı: -İgidlər hiddətləndi bu sözlərdən. Böyük ata
sakitləşdirdi onları.
Böyük ata: -Verin, igidlərim, təki dava olmasın.
Kitabxanaçı:
- Elci yenə gəldi.
Böyük ata: -İndi tələbiniz nədir?
Elçi:
-Ulu Xaqanımız sizin şəxsi döyüş atınızı
istəyir.
Kitabxanaçı: - İgidlər bu sözləri eşitdikdən sonra “biz dava
istəyirik” bağırdılar.
Böyük ata: -Verin, igidlərim, təki qan-qada olmasın.
Kitabxanaçı: - Elci yenə gəldi.
Böyük ata: - Daha nə istəyirsiniz?
Elçi: - Ulu Xaqanımız sizin yeganə oğlunuzu özünə
nökər etmək istəyir.
Kitabxanaçı:
-İgidlər yenə qışqırdılar. Böyük ata
sakitləşdirdi onları.
Böyük ata: -Verin, bu davada öləcək igidlərimiz mənim
bir oğlumdan heç də artıq deyil.
Kitabxanaçı: - Böyük ata sevindi ki, bununla qan-qada
sovuşub getdi, amma belə olmadı. Elçilər yenidən gəldi.
19
Böyük ata: - İndi nə istəyirsiniz?
Elçi: -Ulu Xaqanımız mahalınızdan məskən salmaq
üçün bir parça torpaq istəyir.
Böyük ata: - Ən böyük sərvət bir parça torpaqdır, böyük
qeyrətdir bir parça torpaq. Haydı, mənim igidlərim! Düşmən
həddini aşdı! Ona aman verməyin! At mənim idi verdim, oğul
mənim idi verdim, torpaq isə xalqındır. Onun bir qarışını belə verə
bilmərəm!
Kitabxanaçı:
İgidlər Böyük atanın sözündən sonra
atlandılar at belinə. Dava başladı, nə başladı. Qılınclardan şimşək
qopdu. Analar, bacılar da kişi paltarı geyib, qılınc götürüb döyüşə
yollandılar. Bircə günün içində düşməni məğlub etdilər.
Səhərciyə yekun vurduqdan sonra kitabxanaçı uşaqlara beləcə
torpağı qorumağı, sevməyi tövsiyə etməlidir. Həmçinin
vətənpərvərlik mövzusunda “Nağıl otağı”nda təşkil edilən ucadan
oxu azyaşlıların sevimli tədbirlərindəndir. Mirvarid Dilbazinin
“Azərbaycanım” şeirinin ucadan oxusunu keçirmək onlar üçün
maraqlı olar:
Torpağı – türbət,
Suları - şərbət ,
Günəşi – məlhəm,
Ayrılığı – qəm
Azərbaycanım!
Aranı, dağı,
Tərlan oylağı,
Könlüm çırağı,
Qızılgül bağı
Azərbaycanım!
Ana nəfəsim,
Qaranquş səslim,
Ellim, obalım,
Dağlar havalım
Azərbaycanım.
Qızları dilbər,
20
Qğulları ər,
Odum, ocağım,
Ana qucağım,
Qalsam həyatım,
Ölsəm torpağım
Azərbaycanım!
Vətənpərvərliklə bağlı uşaq kitabxanalarının “Nağıl otağı”nda
mənəvi abidəmiz olan, 1300 ildən də qədim tarixə malik “Kitabi-
Dədə Qorqud” dastanının təbliği mövzusunda məktəblilərlə
söhbət təşkil etmək olar. Bu dastan balacalarda kökünə sadiqlik,
milli adət-ənənələrimizə hörmət kimi hisslər doğurur və onlarin
vətənpərvərlik tərbiyəsində başlıca rol oynayır. Salur Qazan,
Beyrək, Qaraca Çoban kimi qəhrəmanların simasında qeyrət,
cəsarət simvollarına çevrilmiş oğullardan nümunə götürən uşaq
və yeniyetmələrimiz milli köklərimizə bağlılıq ruhunda tərbiyə
olunurlar. “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanındakı “Basatın Təpəgözü
öldürdüyü boy” çoxumuza tanışdır. Kitabxanaçı bu boyu aşağı
sinif məktəblilər arasında təbliğ edərkən Basatın vətənpərvərliyini,
doğma yurduna, elinə, obasına sönməz sevgisini, yağı qarşısında
əyilməzliyini və cəsarətini ön plana çəkməlidir. Kifayət qədər
şan-şöhrət sahibi olan Basat Təpəgözün üstünə bəlkə getməyə də
bilərdi. Ancaq ana yurda məhəbbət, amansız düşmənin qəddarlığı,
Oğuz elinin üstünü alan təhlükə onu bu nəhənglə ölüm-dirim
mübarizəsinə sövq edir. Ata-anası ağlayıb sızlasa da Basat öz
yolundan dönmür. Hətta Oğuz elinin bəylərbəyi Qazan xan da
Təpəgözlə savaşın çox qorxulu olduğunu Basata anlatmağa, onu
bu yoldan döndərməyə çalışır.
Böyük nəhəng oldu Təpəgöz,
Göydə çevirdim yıxa,
bilmədim Basat!
Böyük qaplan oldu Təpəgöz,
Uca dağlarda fırlandıq, yıxa,
bilmədim, Basat!
Ağsaqqallı atanı ağlatma!
21
Ağbirçəkli ananı zarıldatma!
Bu sözlərdən real təhlükənin nə qədər qorxulu olduğu anlaşılır.
Çünki bütün oğuz elinin dövləti, “ümmət soyunun aslanı, qalmış
yigit arxası” kimi tanınan Qazan xan belə Təpəgözün qarşısında
acizliyini bildirir.
Kitabxanaçı nağıl otağında uşaqların diqqətini misralara cəlb
edərək, Basatın nə qədər cəsarətli və təhlükəli bir addım atdığını,
fəqət bu addımın nəcib bir məqsədlə - xalq, doğma yurd və onun
övladları naminə atıldığını qeyd etməli, gənc nəslə vətənpərvərlik
tərbiyəsi aşılamalıdır.
Vətənpərvərlik tərbiyəsinin ən mühüm amillərindən biri doğma
ana dilimizi gələcəyin vətəndaşlarına sevdirməkdən ibarətdir.
Xalqımızın folklorla yoğrulmuş təfəkkür süzgəcindən keçərək
cilalanan və bu gün milyonlarla azərbaycanlının mənəvi sərvətinə
çevrilən doğma dilimiz haqqında ulu öndərimizin bir kəlamında
deyilir: “Öz ana dilini bilməyən adamlar şikəst adamlardır”. Bunu
nəzərə alaraq kitabxanaçı uşaqlarla dilimiz haqqında söhbətlər
aparmalı, onlara ana dilimizi bütün dillərdən üstün tutmağı tövsiyə
etməlidir.
Məktəbli oxucular yetkinlik astanasında olarkən hər bir
addımını fikirləşir, onu əhatə edən mühitin, həyat hadisələrinin
təsirinə qapılırlar. Onlar daha çox bədii ədəbiyyat oxuyur, öz
ideallarını əsərlərdə axtarırlar. Onların marağını nəzərə alıb
kitabxanaçılar uşaqlara Babək, Cavanşir, Koroğlu, Nəbi, Həzi
Aslanov, Mehdi Hüseynzadə, Hüseynbala Əliyev, Çingiz
Mustafayev, Salatın Əsgərova, Əlif Hacıyev, Fərid Əhmədov,
Mübariz İbrahimov və digər qəhrəmanların həyatından, keçdikləri
döyüş və mübarizə yollarından, qəhrəmanlar haqqında çoxlu
əsərlərən yazilmasindan bəhs etməli, hərbi vətənpərvərliyə aid
kitabların oxunmasını tövsiyə etməlidir ki, onlar Vətənə sədaqət
ruhunda böyüsünlər, Vətən, xalq uğrunda çalışmağı ən ümdə
vəzifə hesab etsinlər. Oxucular belə kitabları oxuduqda igidlik,
qəhrəmanlıq haqqında geniş məlumatlanacaq, Vətənə daha da
sadiq olacaqlar. Eyni zamanda onlarda nəcib əxlaqi keyfiyyətlər
Dostları ilə paylaş: |