harakatlanish va oziq zarrasini tutib (ba’zilarida qamrab) oluvchi har xil shakldagi
muvaqqat protoplazmatik o’simtalardir.
Sarkodalilarning tanasi nozik membrana bilan qoplangan yalong’och
bo’ladi, lekin anchagina turlari tarkibi anorganik va organik
birikmalardan tashkil
topgan, har xil shakldagi chig’anoqlar bilan o’ralgan. Bu sinfga xilma-xil tarzda
hayot kechirishga moslashgan bir hujayralilarning 11 mingdan ortiq turi kiradi.
Ko’pchiligi erkin yashovchi bo’lib,
dengiz va okeanlarda, daryo va ko’llarda,
hovuz va ariq suvlarida, sholipoyalarda, shuningdek nam tuproqda uchraydi
Xulosa
Sarkodalilar sinfi xilma xil hayvonlardan iborat. Ularning tanasida qattiq
po’st bo’lmaydi. Sitoplazmasi faqat sitoplazma membranasi bilan tashqi muhitdan
ajralib turadi. Udar sitoplazmadan hosil bo’lib turuvchi o’simtalar
yordamida
hayvon asta-sekin harakatlanadi. Sarkodalilar orasida erkin yashaydigan
organizmlar ham uchraydi. Sarkodalilar tabiatda va inson hayotida o’z o’rniga
egadir. Sarkodalilar orasida parazitlardan ichak amyobasi –Entomoeba
coli odam
ichagida yashaydi va u mutlaqo zararsiz hisoblanadi. Shunday sarkodalilar rang-
barang organizmlar sinfi deb hisoblasak ham adashmaymiz.
ADABIYOTLAR
1.
Аверинцев С.В. Зоология беспозвоночных М. “Советская наука”, 1962.
2.
Дубовский Г.К., Умматов А.М. Зоологиядан ўқув қўлланма. 1 қисм. “Ўқитувчи”,
1991. 2-кисм, 1996.
3.
Мавлонов О., Хуррамов Ш., Умуртқасизлар зоологияси, “Меҳнат” нашриёти,
Тошкент, 1998, 438 бет.
4.
Мавлонов Н., Хуррамов Ш., Норбоев З. Умуртқасизлар зоологияси. “Ўзбекистон”
нашриёти, Тошкент 2002.
5.
Mavlonov N., Xurramov Sh. Umurtqasizlar zoologiyasi. “O’zbekiston”
nashriyoti,
Toshkent 2006.
6.
Муҳаммадиев А.М. Умуртқасиз ҳайвонлар зоологияси. Тошкент: “Ўқитувчи”,
1976.
7.
Натали В.Ф. Умуртқасиз ҳайвонлар зоологияси Тошкент: “Ўқув педагогика”
нашриёти, 1960. 562 бет.
8.
Натали В.Ф. Зоология беспозвоночных М. “Просвещение”, 1975.
9.
Норбоев З.Н. Умуртқасиз ҳайвонлар зоологиясидан амалий машғулотлар. Тошкент:
“Меҳнат”, 1991. 173 бет.
10.
Останова М.М., Самибаева К.Х., Рахимбердиева Н.А., Порсаев М.М.
Умуртқасизлар зоологияси фанидан лаборатория машғулотлари бўйича методик
кўрсатмалар. Самарқанд: СамДУ нашриёти, 1990.
11.
Рахмонова З. Умурткасизлар зоологиясидан практикум. Тошкент “Ўкитувчи”,
1974, 151 бет.
12.
Hakimov N.X. Umurtqasizlar zoologiyasi. I- qism 134 bet, II-qism 136 bet,
SamDU
nashriyoti, 2001.