Fənn: Firmanın iqtisadiyyatı Məllim: Professor. Səfərov Qənimət Tələbə: Suleyman Mursəlov Fakultə:İMF

Mövsümi ehtiyat – naviqasiya ilə əlaqədar nəqliyyatın işləməsində uzunmüddətli fasilə, xammal və materialların istehsal və ya tədarükünün mövsümi olması, xammal və materialların mövsümi istehlakı ilə əlaqədar yaradılır. Mövsümi ehtiyat da cari ehtiyat kimidəyişkəndir. Başqa sözlə, bu növ ehtiyat özünün maksimum həddinəmaterialın gətirilməsində, fasilənin başlanmasında, mövsümiliyin qurtarması zamanı minimum həddinə çatır.
Köməkçi materiallara avans edilmiş dövriyyə vəsaitlərinin normativi iki əsas qrup üzrə müəyyən olunur:
Birinci qrupa böyük miqdarda və müntəzəm istifadə olunan materiallar daxildir. Bu qrup üzrə normativlər əsas xammal və materiallar üzrə hesablandığı kimi hesablanır.
İkinci qrupa az miqdarda və nadir hallarda istifadə olunan köməkçi materiallar daxildir. Bunlar üzrə normativlər analitik metodla, keçmiş illərin məlumatları əsasında hesablanır.

• Bitməmiş istehsal və özünün hazırladığı yarımfabrikatlar müəssisənin dövriyyə vəsaitlərinin çox mühüm hissəsini təşkil edir. Bitməmiş istehsal dövriyyə fondlarının quruluşunda istehsal ehtiyatlarına nisbətən az xüsusi çəkiyə malik olsa da, firma və müəssisənin iqtisadiyyatında istehsalın təşkili baxımından çox əhəmiyyətlidir.
• Bitməmiş istehsaldakı dövriyyə vəsaitlərinin normativi dörd amildən: istehsal olunan məhsulun həcmi və tərkibindən, istehsal tsiklinin uzunluğundan, məhsulun maya dəyərindən və istehsal prosesində xərclərin artma xarakterindən asılıdır.

5. Firmada bitməmiş istehsal və gələcək dövrün xərclərinin normalaşdırılması
Bitməmiş istehsaldakı dövriyyə vəsaitlərinin normasını müəyyən etmək üçün məhsulun hazırlıq dərəcəsini də bilmək lazımdır. Xərclərin çoxalma əmsalı xərclərin bərabər və qeyri-bərabər artımı üçün müəyyən olunur. Bərabər artım üçün xərclərin çoxalma əmsalı aşağıdakı kimi düsturun köməyi ilə hesablanır.



1. Г.Шмален. Основы и проблемы экономика предприятия.
(dərslik professor A.Q.Porşnevanın redaktorluğu ilə alman dilindən