Bərkimiş metallarda çevrilmə və allotrapiya.
Maqnit çevrilməsi.Amorf halı.
Elastiki və plastiki deformasiya.İfratplastiklik.
Metallarda dağılma.
12. Mexaniki xassələrin təyin edilməsi üsülları
13. Bərkliyin sınağı.Brinel üsülu.Vikkers üsulu.
Metal və ərintilərin mexaniki xassələri onların bərkliyi, konstruksiya möhkəmliyi və plas-tikliyi ilə xarakterizə olunur.
Bərklik. Sınaqdan keçirilən metalın içərisinə ondan daha bərk olan başqa bir cismin gir-məsinə göstərdiyi müqavimətə bərklik deyilir.Bərklik-basma, elastk sıçrama , cızma və b. üsul-larla təyin olunur. Brinel (basma) üsulu ilə bərkliyin təyin edilməsi daha geniş yayılmışdır. Bu üsul ilə bərkliyi təyin etmək üçün tablandırılmış polad kürəciyi sınanılan metalın səthinə basaraq dairə seqmenti çəklində çuxur alırlar. Dairə seqmentinin diametrinin böyük olması sınanılan me-talın yumşaqlığını göstərir. Şəkil 1.
Şəkil 1. Brinel basma üsulu ilə bərkliyin təyin edilməsi.
Əks halda isə metal bərk olur. Brinel üzrə bərklik (HB) aşağıdakı düstur ilə ifadə olunur:s
14. Soyuq halda təzyiqlə emalın metalnın struktur və xassələrinə təsiri.Döyənəklənmə.
15. Soyq deformasiya olunmuş metalın struktur və xassəlinə qızdırmanın təsiri.Qayitma və poliqonlaşma prosesləri.
Metal soyuq halda deformasiya olduqda onun sərbəstlik enerjisi artır. Bu da metalın quru-luşunu qeyri-müvazinətlik halına gətirir. Belə metalın dayanıqlı hala keşməsi üçün onun kristal qəfəsindəki təhrifləri götürmək, dənə daxilində başqa proseslərin getməsini təmin etmək lazım-dır. Belə metalı bir qədər qızdırdıqda ( dəmiri 300-4000 C) onda dislokasiyanln sıxlığı və daxili gərginlik azalır, dənə daxilindəki bloklar birləşir. Nəticədə deformasiya zamanı təhrif olunmuş atom kristallik qəfəs düzəlir.Deformasiyaya uğradılmış metalı qşzdırdıqda onun atom kristal qəfəsindəki təhriflərin götürülməsi prosesi qayıtma və dincəlmə adlanır.
Dostları ilə paylaş: |
