11
Rusiyada gedən ictimai-siyasi proseslər zəminində yaranmış
istiqlaliyyət savaşından müvəffəqiyyətlə çıxan Azərbaycan
xalqının ilk müstəqillik dövrdür.
-Azərbaycanın dövlətçilik tarixində ilk dəfə müstəqil
demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət yaranmışdır. Maarif
və mədəniyyət sahəsində ciddi tədbirlər həyata keçirilmiş,
Azərbaycan Xalq Maarif Nazirliyi təsis edilmiş, təhsilin ana
dilində aparılmasına başlanmış, məktəblərdə rus tarixi
əvəzinə ümumtürk tarixi tədris edilmiş, pedaqoji kadrlar
hazırlamaq üçün pedaqoji kurslar təşkil edilmişdi. Bu dördə
ilk xalq maarif naziri Nəsib bəy Yusifbəyli təyin
olunmuşdur.
- Azərbaycan Demokratik Respublikasının təhsil
siyasəti Azərbaycanda savadsızlığı ləğv etmək, Avropa tipli
dünyəvi məktəblər şəbəkəsi yaratmaq, orta və ali təhsilli
milli kadrlar yetişdirmək məqsədi güdürdü. Bu proqrama ilk
tədbirlər kimi milli pedaqoji kadrlar hazırlamaq üçün
Azərbaycanın bir sıra şəhərlərində kişi və qadın
seminariyalarının, pedaqoji kursların, pedaqoji məktəblərin
açılması, Bakı Dövlət Universitetinin yaradılması daxil idi.
ADR dövründə pedaqoji kadrların hazırlanması
məqsədilə müxtəlif regionlarda 6 kişi, 4 qadın pedaqoji
məktəbi, 7 kişi və 1 qadın seminariyası açılmışdı. Ali təhsil
almaq üçün xaricə 100 nəfər azərbaycanlı gənc göndərilmiş
və 1919-cu ildə Bakı Dövlət Universitetinin əsası
qoyulmuşdur ki, burada da müxtəlif elmi kadrlar
hazırlanması ilə bərabər həm də pedaqoji kadrlar
hazırlanırdı.
- Bakıda Universitetin açılması Azərbaycanda, İslam
və Türk dünyasında tarixi hadisə, Azərbaycanın Avropaya
və dünyaya tanıdılmasının, Şərq və Qərb sivilizasiyalarının
inteqrasiyasının qüdrətli vasitəsidir.
- Tələbə belə qənaətə gəlməlidir ki, Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin fəaliyyət göstərdiyi 23 ay ərzində bütün
12
çətinliklərə baxmayaraq xalq maarifinin yenidən təşkili
sahəsində xeyli iş görülmüşdür.
-Tələbələr 1920-ci ilin aprelindən sonrakı dövrdə, Sovet
hakimiyyətinin mövcudluğu illərində Azərbaycanda təhsilin
inkişaf istiqamətləri ilə bağlı uğurlara və çatışmazlıqlara
ədalətli, obyektiv qiymət verməyi bacarmalıdır, bu dövrə
təhlil verərkən Ulu Öndər Heydər Əliyevin zərgər dəqiqliyi
ilə söylədiklərini unutmamalıdır:”Bu təhsil sisteminin nə
qədər dəyərli olduğunu ondan görmək olar ki,
Azərbaycanda yüksək savada, biliyə, ixtisasa, yüksək elmə
malik insanlar var və onlar cəmiyyətin çox hissəsini təşkil
edir. Əgər bunlar olmasaydı, Azərbaycanın iqtisadiyyatı
belə güclü inkişaf edə bilməzdi. Bunlar olmasaydı, biz indi
Azərbaycanı müstəqil dövlət kimi idarə edə bilməzdik.
Onları qiymətləndirmək lazımdır və on illərlə əldə
etdiyimiz nailiyyəti heç vaxt unutmamalıyıq”.
-Tələbələr Azərbaycanda məktəbəqədər, ümumi orta,
peşə, orta ixtisas və ali təhsil sahəsində Heydər Əliyevin
uzaqgörən,
müdrik
siyasətinin
zamanına
adekvat
xüsusiyyətlərini anlamalı və şərhini verməyi bacarmalıdır;
-1991-ci ildən başlayaraq təhsilin ayrı-ayrı sahələrinin
inkişafı ilə bağlı real vəziyyəti təhlil etməyi bacarmalı, təhsil
infrastrukturunun müasir tələblərə uyğun təkmilləşdirilməsi,
təhsilin məzmununun yeniləşdirilməsi və buna müvafiq yeni
dərslik
siyasətinin
aparılması,
təhsil
alanların
nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi üzrə yeni model və
mexanizmlərin tətbiqi, əmək bazarının tələbatına uyğun
kadr hazırlığı və təminatının yaxşılaşdırılması, təhsil
müəssisələrinin informasiya-kommunikasiya texnologiyaları
ilə
təmin
edilməsi
və
təhsil
sisteminin
informasiyalaşdırılması, istedadlı uşaqların inkişafı, xüsusi
qayğıya ehtiyacı olan uşaqların təhsilinin təşkili,
məktəbəqədər təhsil-tərbiyə işinin və peşə təhsilinin
yeniləşdirilməsi, xaricdə təhsil və s. istiqamətlər üzrə həyata
13
keçirilən layihə və proqramları qiymətləndirə bilməlidir;
müstəqillik illərində Azərbaycanda təhsilin inkişaf tarixinin
elmi mənbələrdə şərti olaraq üç mərhələyə ayrılmasından
xəbərdar olmalıdır: birinci mərhələni təhsil sisteminin
tənəzzülü,
sovet
hakimiyyəti
illərində
qazanılmış
nailiyyətlərdən, mütərəqqi ənənələrdən imtina edilməsi, həm
də təhsil tarixinə milli ideyaların təhsil sisteminə
gətirilməsinin başlanğıc dövrü, ikinci mərhələni sabitləşmə
meyllərinin təhsilin inkişafına da nüfuz etməsi, milli təhsil
quruculuğu sahəsində ilk addımların atılması, dövlətin
təhsilə diqqətinin artması, mütərəqqi və inkişafyönümlü
qərarların qəbul edilməsi, təhsilin keyfiyyətinə nəzarətin
güclənməsi, beynəlxalq əlaqələrin intensivləşməsi, təhsilə
investisiya qoyuluşuna başlanması dövrü, üçüncü mərhələni
təhsil sistemində köklü islahatlar dövrü kimi interpretasiya
etməyi bacarmalıdır;
-Tələbə izah etməyi bacarmalıdır ki, Azərbaycanda təhsil
sahəsində
islahatların
daha
səmərəli
aparılması
qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi, Təhsil Qanunun
mövcudluğu ilə şərtlənir; 2009-cu ildə qəbul olunmuş Təhsil
Qanunu öz üstün məziyyətləri ilə dəyərlidir, məhz bu
Qanununun icrası ilə əlaqədar 40-dan çox adda hüquqi –
normativ sənəd hazırlanıb qüvvəyə minmişdir. Daha sonra
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2012-ci il, 29
dekabr tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan 2020
–gələcəyə baxış” inkişaf Konsepsiyası”, Azərbaycan
təhsilinin
inkişafında mühüm dövlət sənədidir.
“Azərbaycan Respublikasında Təhsilin inkişafı üzrə Dövlət
Strategiyası (24 oktyabr, 2013-cü il) ölkə Prezidentinin
sərəncamı təhsilimizin inkişafının metodoloji əsası hesab
edilir.
- Tələbə hər sahədə olduğu kimi, təhsil sahəsində də
Milli Lider Heydər Əliyev kursunu Prezident İlham Əliyev
uğurlu yaradıcılıqla davam etdirdiyini, hazırda “Azərbaycan
Dostları ilə paylaş: |