A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər
Yüklə 3,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
173 Amma ona yağış da yaraşırdı. Saçlarının qıvırcıqlarından sallanmış yağış damcıları kiçildilmiş, miniatürləşdirilmiş üzüm salxımlarına bənzəyirdi. Saçına, qaşına, kirpiyinə düşüb qalmış yağış damcıları mirvariyə, inciyə oxşayırdı. Yanaqları, biləkləri, əlləri paltarı üzərində sürüşən yağış damcıları xırda dağ çiçəklərini andırırdı. Yağış onun al yanaqlarını daha yumşaq və saf eləmiş, qıvırcıq saçlarını pərişanlandırmış, zil qara qaş və kirpiklərini hamarlayıb parlatmış və elə bil qara su olub gözünün gilələrinə yığılmışdı. Yağış onu hər budağından narın çiçək, yaxud xırda meyvə sallanan ağaca oxşadırdı. Deyirlər gözələ al da yaraşır, şal da. Yağış hamını, o cümlədən gözəlləri də çirkinləşdirmiş, yazıqlaşdırmış, bürüşdürmüş, eybəcərləşdirmişdi. Amma ona yağış da yaraşırdı. O da yağışdan gizlənən bütün adamlar kimi poçtaya girdi. Yağış onu bəzəyirdi, o isə yağışdan qaçırdı. Poçtada gizlənənlər içində o hamıdan zəifdi. Lakin hamıdan məğrurdu. O, poçtaya qaça–qaça, töyşüyə–töyşüyə girmədi. O, yağış altında qalmaq istəmirdi. Amma yağışdan oğru kimi qaçmaq da istəmirdi. O, poçta aramla girdi. Büzüşmüş, qorxa–qorxa göyə baxan, qapıdan uzaqda dayanmağa çalışan, bir–birinə sıxılan adamlara baxıb gülümsündü. And olsun allaha, onun bu gülüşünü ölənəcən unuda bilməyəcəm. O burda hamıdan gənc, hamıdan gücsüz, hamıdan incəydi. Lakin bu yağışdan gizlənən adamlara bir ana kimi baxıb güldü. Güclü ana uşağının zəifliyinə, əlacsız və bacarıqsız hərəkətlərinə baxan kimi nəvaziş və təəssüflə baxdı, gülümsündü. Sonra bir qıraqda dayanıb nə haqqında isə düşünməyə başladı. O xeyli dalğındı. Şuşada yağış yaman çox çəkir. Yağışın qurtarmasını gözləmək axmaqlıq olardı. Adamlar yağışın zəifləyəcəyini gözləyirdilər. Kimsə ondan nə isə soruşdu. O öz məlahətli səsiylə ona mehriban bir cavab verdi. Kimsə zarafatyana bir şəkildə ona sataşdı. O, sərt və kəskin bir cavabla zarafatcıl adamı yerində oturtdu. downloaded from KitabYurdu.org 174 O ya dalğın, ya da çox həyəcanlı olurdu. O, Bülbülün nəğmələrini sevirdi. O, Şuşanın gözəl təbiətini sevirdi. O, Cıdır düzünün baş gicəllədən uçurumundan aşağıda köpüklənən çaya və İbrahim xanın güclə görünən sığnağına baxmağı sevirdi. Şuşada hamı və hər yer oxuyur. Hər çobanın zənguləsini beş dağ, beş dərə beş dəfə artıraraq bir-birinə çatdırır, hər bir daşın dibindən muğamat səsi gəlir. O, Şuşanı və Şuşanın hər bir dağını sevirdi. O, İsa bulağının sərin, buzlu suyunu, ucu görünməz ağacların mehriban kölgəliyini, hər ağacın altında qurulan məclisin nəşəsini, meşədə odun yığmağı sevirdi. O, adamı min dillə dindirən şuşalı arvadları, yanaqlarından qan daman şuşalı qızları, sinəsi nəğmə, qəlbi şer şuşalıları sevirdi. O, şairə idi. Bəlkə indi onun şerlərini oxuyanda onlar adama bəsit və dayaz gələrlər. Lakin axı onun vur-tut iyirmi yaşı vardı. Bəlkə, onun heç olmasa iyirmi üç yaşı olsaydı, o çox şey yaza bilərdi. Amma onun iyirmi üç yaşı olmadı. Heç bir vaxt da olmayacaq. O, Şuşa təbiətindən və Moskvada 1 May nümayişinin rənglərindən ilham alırdı. O, "Humayun"dan riqqətlənir və "Beynəlmiləl" himnindən ruhlanırdı. O, şimal qütbünü fəth edən sovet təyyarəçilərindən, Bakının yeni məktəblərindən yazırdı. O, Şərq qadınını çadranı atmağa çağırırdı. O, eşqi, şəfəq çağı dənizin rəngini, aylı gecələri, çiçək açan alma ağaclarını, tərənnüm edirdi. O, Füzulidən, Sabirdən, Fikrətdən və Mayakovskidən həzz alırdı. Mən indiyənəcən təəccüb edirəm. Necə oldu ki, belə ilahi bir varlıq məni sevə bildi. Qonağım qəflətən mənə müraciət edərək: –Doğrudur, – dedi, – mən də o vaxt indiki halımda deyildim. Amma mən hara, o hara? Hər halda qəribədir ki, o məni sevdi. Allaha and olsun o məni sevirdi. Özü də möhkəm sevirdi. Mənimçün isə o, mələkdi, pəriydi, huriydi, daha nə bilim nəydi. Allahın fəlakətində insanlara göndərdiyi təsəlli və şəfqət ilahəsiydi. Biz xoşbəxt idik. Kim və neçin bizim xoşbəxtliyimizi pozdu? Axı biz bəxtiyarlıqdan doya bilmədik, downloaded from KitabYurdu.org 175 sevincdən usanmadıq. Mən xəbər alıram, bizim nə təqsirimiz vardı? Kim, neçin onu məndən aldı? O bu sualları mənə verirdi, özü də ritorikcəsinə deyil, məhz cavab almaqçün verirdi. O susub məndən cavab gözləyirdi. Mən nəinki təfərrüatını, hətta ən adi faktlarını belə bilmədiyim məsələ haqqında necə hökm verə bilərdim. O yenidən inadla: –Kim? Neçin? – deyə məndən soruşdu: –Sizi həbs edib ayırdılarmı? – deyə mən suala sualla cavab verdim.
–Yox, – deyə o tez cavab verdi – dəhşət ondadır ki, bizi həbs etmədən ayırdılar. Qonağım yenidən təmkinlə danışmağa başladı: –İncəsənət işçiləri evində üçüncü mərtəbədə bizim ikiotaqlı mənzilimiz vardı. Bütün evlərdə olduğu kimi bizim evin də birinci mərtəbəsində – giriş qapısının ağzında sakinlərin siyahısı – qara bir lövhə asılmışdı. Bütün evlərdə olduğu kimi bizdə də bu qara lövhənin üstündə ağ hərflərlə evin sakinlərinin familiyaları, mənzillərinin nömrəsi yazılmışdı. Həyətimizdə Kərim dayı adlı bir xidmətçi vardı. Kərim dayı mağazadan qara rəng və iri bir rəngsaz fırçası almışdı. Ayda beş, ya daha çox, bəzən hər həftə, bəzən günaşırı Kərim dayı səhər tezdən qara rəngini və fırçasını götürürdü, giriş qapısına yanaşır, lövhədə ağ hərflərlə yazılmış müəyyən bir familiyanı qaralayırdı. Lövhə çox qəribə və gülməli şəkil almışdı. Məsələn, yuxarıda bir nömrəsi yazılmış, sonra aradan qara bir ara verilmiş, dalıycan məsələn 4 nömrəsi gəlmiş və lövhənin dalı da bu əcaib sıra üzrə düzülmüş, get–gedə daha az qalan ağ hərflərlə yazılmış familiyalar yazıq, aciz, yetim və narahat görünürdülər. Lövhə çox qəribə və gülməli şəkil almışdı. Lakin ona baxanda heç kəs gülmürdü. Boşalmış mənzillərə köçən təzə sakinlər nədənsə hələ öz familiyalarını lövhəyə yazdırmırdılar. Təzə sakinlərdən bir çoxunun familiyası yazılmamışdan pozulurdu. Mən hər gecə bir şey edirdim. Arvadımdan qorxa–qorxa gizli edirdim. Duyurdum: o bilsə mənə nifrət edəcəkdi. Çünki downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|