Azərbaycanın böyük şairi Xəlil Rzanın bizim xalqın mədəniyyətinin inkişafında böyük
Yüklə 2,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XƏLİL RZA ULUTÜRK
- Türkan, 1985 249 GÖZÜN AYDIN, ŞEYXZADƏ!
- Türkan, 6 nisan 1985 GƏLİR BÖYÜK AZƏRBAYCAN
247 Nitqinin məğzi nədir? Nişan vermək istəyir bəlkə məni kiməsə? Burdadımı o kimsə? Burdadımı şeytanlar? Günəş kimi Cavidə dünən çamur atanlar? Müşfiqin qollarını arxasında çatanlar! Sədr bitirmək bilmir, bərk açılıb gül ağzı. Qaralamaq istəyir ağappaq bir kağızı. Ağzında köpüklənən bir yal boydaca dildi. Kürsüdəki sal qaya Müşfiq deyil, Xəlildi. Müşfiq ruhlu Xəlildi. Əlindəki süd kimi o ağappaq varağa, Tavanda ağ şanı tək bərq vuran çilçirağa, Al günəşə açılmış geniş pəncərələrə, Dalğası Türküstanda ləngər vuran Xəzərə, Natəvan yaylığının yelənindəki zərə, Planetə, bəşərə hər bir telilə bağlı Cavid ruhlu Xəlildi! Sədr nişan verirdi onun kim olduğunu, Yusif Vəzir mülkünə sakin doğuldunu! Sədr üyüdüb tökür yüngül, ağır sözləri, Mən qulaq asmıram yox, mən başqa aləmdəyəm. Divardakı şəkildən çıxır yoldaş Nizami, Az qalıram yeriyəm, hüzurunda baş əyəm. Qoltuğunda tərcüməm, “Sirlər xəzinəsi” var. Kəsafəti doğrayır ildırımlı misralar: “ Dağ kimi ucalmışdı bir zaman Türk dövləti Sarmışdı məmləkəti ədaləti, şəfqəti. Sən yıxdın o şöhrəti, batdı getdi o adsan. Demək sən türk deyilsən, yağmaçı bir hindusan”. O kimdir Elbrusdan uca görünür başı? Məhəmməd Füzulidir Nizamiylə yanaşı. “Ol səbəbdən farsi ləfzi ilə çoxdur nəzm kim, Nəzminazik türki ləfzilə ikən düşvar olur. 248 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Məndə tövfiq olsa, bu düşvarı asan eylərəm, Növbahar olcaq tikəndən bərgigül izhar olur.” Qarasaqqal, ortaboy, bir azca solğun, arıq, Ələkbər Sabir gəlir, bütün varlığı – işıq. Sözləri ildırımı ovxalayan sal qaya. “Türk qəzeti versə də əqlə ziya...” Gözlərində gözlüyü, əlində zərli əsa Cavidmidir əyləşib o son cərgədə susan? “Bir zaman kişnəyəndə Türkün atı, Qırılardı bir ölkənin kanatı!” Şəhriyardırmı duran dahilər cərgəsində, Ürəyimin nəbzidir çarpan hər kəlməsində: “Türkün dili tək sevgili, ehsaslı dil olmaz! Başqa dili qatsan ədəbiyyat əsl olmaz!” Sədr üyüdüb tökür ağıryüngül sözünü. Sədr açıb ağzını, sədr yumub gözünü. Bitirdi, mənə baxdı, gördü lap açıqaşkar, Xitabət kürsüsündə natiq deyil, qılınc var. Söz mənimdir! – söylədim, kəsmə reqlamentimi Gözəl tanıyıram mən soyumu, millətimi. Vaxtımın bitməyinə üç dəqiqə var hələ, Çoxdan parçalanıbdır sənin qurduğun tələ. Nizaminin əlilə, Füzulinin əlilə! Gör neçə illər keçir həmin o gündən bəri, Hərdən mənə yönəlir yenə sədrin nəzəri. Ancaq yaman qocalmış... bir az ləngdi işləri. Qoparıb yırta bilmir, tökülüb ön dişləri. Mən yenə kürsüdəyəm. Mən kürsüdə – sal qaya. Varlığımı vermişəm ərzə, ülkərə, aya. O kəmnəfəs salondan min qat geniş dünyaya! Türkan, 1985 249 GÖZÜN AYDIN, ŞEYXZADƏ! “Məqsud Şeyxzadənin poeziyası və Azərbaycan – özbək ədəbi əlaqələrinin aktual problemləri” əsərinin müdafiəsində düşüncələr Gözün aydın, Şeyxzadə, bayramındır bu gün sənin! Akademi... elmi şura... bu toy sənin, düyün sənin! Ağ divarda iri şəklin... divardan da keçən nurun, İri gözlük arxasında qəmli gözlər bir az yorğun. Sal qaya tək çiyinlərin əzəmətli, hündür, uca. Qayıtmısan Bakımıza qartal kimi uçauça. Sən getmişdin bu diyardan sısqa, sütül bir gənc ikən. Yerdən göyə boy atmısan, qayıtmısan mətin, möhkəm. Gözün aydın, Şeyxzadə, bayramındır bu gün sənin, Gül qomları dalğadalğa... bu toy sənin, düyün sənin! Sən anmısan bu günləri yəqin yaxşı, yaman gündə. Təkadamlıq kamerada başına su damarkən də. Güldəstələr bükülmüşdür ürəklərin pərdəsinə. Elmi şura müntəzirdir səs verməyə sənə, mənə. Opponentlər üzü nurlu... kürsüdədir odur biri. Səni sıxan zəncirləri parçalayır elmin şiri. Gözün aydın, Şeyxzadə, maneələr sökülmüşdür. Cığataydan Ağdaşacan yoluna gül tökülmüşdür. Sən Bakıya sığışmadın... Sən Bakıda bir az kövrək, Sən Daşkənddə daşdan çıxdın ağappaq bir fəvvarə tək. 250 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Nəzər yetir bu salonun hər gəncinə, qocasına. Özbəkistan qanadlanıb Azərbaycan dünyasına. Uçub gəlmiş doğmaların, əzizlərin, qardaşların. Elmi, şeiri təmsil edən təndaşların, yoldaşların. Sən bir polad körpüsənmiş BakıDaşkənd arasında. Sən işıqsan, sən fərəhsən gözümüzün qarasında. Sanıram ki, ön cərgədə əyləşibdir müdrik, ciddi Qılıncını qına qoymuş Cəlaləddin Mənquberdi. Ram edərək ağrısını, ulduzların arasından Uluğbəy də gəlib bura, qan axsa da yarasından. Ağ çalmalı Əlişir də dağlar aşaaşa gəlib, Saqqalından işıq daman Füzuliylə qoşa gəlib. Gözün aydın, Şeyxzadə, halalındır bu təntənə, Sən qaynayıb qarışmısan cahan boyda bir vətənə. Ya günəşdir, ya da Xəzər əlimdəki qızıl badə, Masabəyi sən özünsən, gözün aydın, Şeyxzadə! 1985 İRADƏ Nə qolunda qüvvətin, nə dizində girin var. Qocalmış pələng kimi yorğunarğın halında. Sürünsən də, bir təhər qalx ayağa, səddi yar, Var gücünü toplayıb əyləş stol dalında. Qüvvət deyil, amaldır yaşadan hər insanı, Gücün çatdıçatmadı sahmana sal masanı.
251 Şüa bir qələm götür, dan yeri tək ağ vərəq. Axı qələm tutmağa sağlam barmaqlar gərək. Barmaqlar dəlikdeşik, Barmaqların al qanı şüşə borucuqlarda. Qalınlaşmış anketin xəzan yarpaqlarında. Qorxma, yəqin hardasa hələ sağdır qoca şir. Deşikdeşik olsa da, beş barmaq səninkidir. Büksən dönər yumruğa... Əlində qələm mələr. Yazıq qələm neyləsin, ürəkdə yoxsa təpər. Qorxma, mənə qulaq as. O ağappaq kağıza bircə “Anam” sözü yaz! O ağappaq kağıza “Azərbaycan” sözü yaz! O qızıl dan yerinə “öz balanam” sözü yaz! Birdən duyacaqsan ki, yavaşyavaş gedir qış, Yavaşyavaş gəlir yaz. Hansı gizli bir odsa donmuş qanı isidir. Bir səs deyəcək sənə: Atma qələmi, oğlum, Söz qoşan qələm deyil, kişi iradəsidir.
Mənim əsrim sona yetir. Od kövşəyib, alov udan polad relslər üzərində şaqqıldayaşaqqıldaya, tüstü, duman yayayaya yaxınlaşır son mənzilə. Yüklə 2,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|