Azərbaycanın böyük şairi Xəlil Rzanın bizim xalqın mədəniyyətinin inkişafında böyük
Yüklə 2,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XƏLİL RZA ULUTÜRK
- Türkan, 27 mart 1989 275 MEHRİDƏN KEÇƏNDƏ
- Bakı, beşinci gün, 27 ekim, 1989 TÜRK SÖZÜNDƏN QORXAN GƏDA
273 Getdim, təzə şumda addımlayaraq, Çiynimdə, üstümdə çiçək tozu var. Qəfildən beynimdə yandı bir çıraq: Mənim gəncliyimdir bəlkə bu bağlar?! Mənim gəncliyimdir bu öyündüyüm, Başına döndüyüm badam ağacı. Elə mənimki tək ağarıb saçı. Ağappaq çələngi – başımın tacı. Qaldır qanadına, al, apar məni Ağ Səməndər quşum – badam ağacı. Saçım, saqqalım ağ, əynim, üzüm ağ. Təndirdənmi çıxır bu ağ alovlar? Varlığım dörd yandan mühasirədə, Bircə ürəyimdir yamyaşıl bahar. Gələcək payızda qızlar, gəlinlər, Hörmə səbətlərə badam yığanlar. Mənim badamım yox, almam, narım yox, Mən başqa meyvəyəm, mən başqa gülzar. Badamsız, narsız da dolanmaq olur, Min bir neməti var bu məmləkətin. Fəqət atəşini daşdan çıxaran Kişilər olmasa yaşamaq çətin. Gedirəm, boz şumda addımlayaraq, Çiynimə əl qoyur yüngül budaqlar. Mənim beşikdaşım, əkiztayımdır Bu barlı, nübarlı, xəzinə bağlar. Mənim gəncliyimə bənzəyir günəş, Dəniz, dənizlərə sığmayan bahar. Nəfəsim deyilmi sal qayalardan Bağlara can atan köhlən dalğalar?!
274 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Yox, mənim gəncliyim rahat keçmədi, Yaxam qasırğanın, selin əlində. İldırım bağları hədəf seçmədi, Ürəyimi seçdi gürşad gələndə. İlanlar bağlara neyləyə bilər? Ancaq mənim üçün başqadır məqam: Hər çolpa misramı neçə gürzənin Zəhərli dişindən qorumalıyam. Suyu kəsiləndə bağlar bilir ki, Hardasa ehtiyat qar var, yağış var. Mənimsə qupquru dodaqlarımı Bir damla şehə də möhtac qoydular. İrmaqdan almadım, arxdan almadım, Su aldım qayanın çaxmaq daşından. Dirilik suyunun şah damarıyam, Gəlirəm tarixin lap o başından. Bircə fərd olsaydım, elə bilərdim, Planet boydadır çıxdığım beşik. Badam bağları tək, gül toxumu tək Bütün qitələrə səpələnmişik. Bağlar badam verir... mən gəncliyimi Bayraq tək verirəm döyüşən nəslə. Bağların gəncliyi otuz il, qırx il, Mənimsə gəncliyim sığmadı əsrə. Türkan, 27 mart 1989 275 MEHRİDƏN KEÇƏNDƏ Silkələndi birdən qatar... daşmı dəydi, yoxsa güllə? Qalın şüşə çilikçilik... ovumovum, giləgilə. Qatar bir də silkələndi... vaqon, kupe gözü qıpıq, Ağ yataqlar ələkvələk, pəncərələr sınıqsınıq. Döşəmədən axdı getdi buxarlanan, pak, isti qan. Al qırmızı bayraqmıdır döşəkağı, balış, yorğan? Dəftərim qan, qələmim qan, kitabım qan, masam da qan. Qan qırmızı mürəkkəblə ləkələnən misram da qan. Qatar gedir... güllə yağır... qatar gedir... daşlar yağır Biri yüngül, biri ağır... fitnəfəsad aşkar yağır. Kim yağdırır bu daşları... bəlkə fələk, qara təqdir, Bəlkə Henrik Borovikdir, bəlkə İqor Belyayevdir! Qatar girir dar tunelə... pəncərədə bir kor şölə, Düşmən güllə atır mənə İgidyanın əllərilə. İgidyandır, Dədəmyandır, Balayandır qarşımdakı. Bu gün mənə düşmən olan öz dünənki balamdır ki... Qatar gedir, güllə yağır. Daşlar yağır, qatar gedir, Vaqonları dağımdağım, sinəsində dağlar gedir. Parovozun od kürəsi atəş saçır yerə, göyə, Daş kömürü, yaş kömürü gəvələyəgəvələyə. İki əsrə yaxındır ki, altındayam güllələrin. Sim atmışdır köhnə yaram, təzə yaram daha dərin. Qatar gedir, qatar keçir məftillərin arasından. Qatar keçir məmləkətin Araz adlı yarasından.
276 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Qatar gedir, güllə yağır, biri yüngül, biri ağır. İki əsrə yaxındır ki, başgözümə güllə yağır. Güllə yağır. Söz gülləsi. Şər gülləsi neçə yerdən, Avtomatdan, pulemyotdan, tapançadan, karabindən. Radiodan, “Pravda”dan, “İzvestiya” qəzetindən, Yad gözlərin zəhrimarı nişan alır məni tindən. Qatar gedir, Xan Arazı, qan Arazı içəiçə. Araz axır, sal daşların üzərindən keçəkeçə. Araz axır, dağ suyunu qayalara çırpaçırpa. Pəncərələr yanır, sönür, gözlərini qırpaqırpa. Güllə dəyir, diksinmirəm. Öyrəşmişəm güllələrə. Güllələrin işığında qol çəkirəm yeni şeirə. Güllələrin altındaca daş üstünə daş qoyuram, Yol çəkirəm, ev tikirəm, bağ salıram, tunc oyuram. Güllə yağır... qatar gedir... bağrından qan sızasıza. Hanı mənim Orduxanım, hanı mənim balam Rza! Qatar gedir, tunel zülmət... zülmət içrə günəşəm mən, Zülmətləri yarmaq üçün göydən yerə gəlmişəm mən. Qatar gedir, yaram köhnə, yaram təzə, yaram isti. Yaralıyam, qüdrətliyəm, mənəm onun maşinisti. Qatar gedir, kor dumanı, kor çiskini yarayara, Özü boyda qəm aparır hər ölkəyə, hər diyara. Yupiterin, Ayın, Marsın şölələri gözümdədir. Rels qırılsa, min rels gücü qollarımda, dizimdədir. Qətranlanmış şpallara gül saçılır dəstədəstə, Yürüyən bir gülüstanam, ilk baharam Araz üstə. 277 Parovozun od kürəsi atəş saçır yerəgöyə, Daş kömürü, yaş kömürü gəvələyəgəvələyə. Gəbərəsən rels üstündə, çəkil, rədd ol, qara kabus! Əngəl olma qatarıma, ey şərəfsiz, ey binamus! Eraların arxasından gələn tarix axarıyam, Rədd ol, çəkil, ey qaranlıq, mən bir işıq qatarıyam!
Qəribədir şakərin: Türk sözünü eşitcək dərhal omba durursan. Bacarsan, həmin sözün düz gözündən vurursan. Qardaşım oğlu – Türkel, Doğma kəndim də – Türkan. Şeirimdə görsən, dərhal pozub qaralayırsan. Ya Mərdəkan yazırsan, Ya Şüvəlan yazırsan, təki Türkan olmasın. Dodaqaltı mırtdanıb, söylənib xısınxısın Bəzən aşkar deyirsən: Qardaş, “Türkan” olmasın. Yox, “qardaş” sözünü sən götür geri, ey gəda! Sözdən qorxan hərifdən qardaş olmaz dünyada nə yaxına, nə yada. Bu dünyada növbənöv qorxaqlar görmüşəm mən: Oddan, sudan, dənizdən, ilandan qorxan da var. Həyuladən, teyfdən, xortdandan qorxan da var. Ancaq sözdən qorxanı dünyada görən hanı? Yox, bu adi söz deyil, Türk sözüdür, ay canım! Sus, tanıdım mən səni, vicdanı çoxdan susan! Otuz yeddinci ilin lap dibinin xıltısan. Sən neçənci ildənsən?
Yüklə 2,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|