Böyük şəxsiyyətlər bütün dünyaya məxsusdur
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
124 yazında o, Nitsaya getdi ki, dekorator heykəltəraş Kordye ilə birlikdə işləsin və orada nəhəng Neptun heykəlini və iki kariatida yaratdı. Kariatidalar de Anqlez sahil gəzinti küçəsindəki bir müğənniyə məxsus olan Neptun villasında sirenaları təmsil edəcəkdi. Bu vaxt Roden adını tanıtdırmağa çalışırdı, baxmayaraq ki, hələ də özünə dolanışıq qazanmaq məcburiyyətində qalmalı olurdu. Müasirlərinə onun müstəqil şəxsiyyət olması məlum idi, onu avanqard rəssam hesab edirdilər. Beləliklə, onun «Qırıq burunlu adam» əsəri Fransız Rəssamları Cəmiyyətində nümayiş etdirildikdə, gənc rəssamlar Parisdə heç vaxt görmədikləri bü heykəldən heyrətə gəlmişdilər, onun Donatello dövrlərinə layiq olduğunu və antik heykəllərlə bir yerdə xatırlamasına yararlı olduğunu bildirdilər. Onlar heykəltəraşın studiyasına gələndə Bellyoz üçün bir kommersial sənət növündə nəsə işlədiyini gördükdə təəccübləndilər və özlərindən asılı olmayaraq öz hisslərini heyrətamiz sözlərdə ifadə etdilər. Buna o, mülayim qaydada cavab verdi ki, «Bəli, mən bunu Bellyoz üçün edirəm - çörək qazanmaq üçün». O, «Uqolin» heykəlini onlara göstərəndə gənc rəssamlar daha çox təəccübləndilər və artıq deməyə söz tapmadılar. Bu heykəl bir qədər Mikelancelonun əsərinə bənzəyirdi, həm də böyük, həyatı sevən adam təsiri bağışlayırdı. Roden bu vaxt Salona daxil olmaqda uğur qazandı və 1879-cu ildə o, Salonda «Müqəddəs Con (İoann) Bantist»in başı ilə təmsil olundu. Bu əsər ona üçüncü dərəcəli medal qazandırdı. Bu onun Fransada layiq görüldüyü ilk rəsmi mükafat idi. «Dua edən müqəddəs Con Bantist»in tamamlanmış heykəli isə Salonda 1880-ci ildən başlayaraq üç il nümayiş etdirildi. Onun «Gizlin qulaq asan qız» əsəri 1878-ci ildə yaranmışdı və bu heykəli mühüm özəl patron olan baronessa Nataniel de Rotşild almışdı. Buna baxmayaraq o, hələ də tam şəkildə qəbul olunmağa nail ola bilməmişdi. Onun «Müdafiə» və ya «Silaha çağıran» heykəli, erkən dövrlərdəki ən cəsarətli əsərlərindən biri olmaqla müəyyən uğur qazanmalı idi. Lakin 1878-ci ildə Paris şəhəri tərəfindən paytaxtın müdafiəsini xatırladan abidə üçün müsabiqəyə təqdim edilsə də, hətta jürinin seçdiyi otuz əsərin siyahısına da düşmədi. Roden Lazar Karnonun heykəli üçün təşkil olunan müsabiqədə də etiraf olunmaqda uğursuzluğa uğradı. Bu əsər heç vaxt maraq doğurmadı. Hətta çox qüdrətli əsər olan «Bellona» (bu heykəl üçün Roza model qismində xidmət etmişdi), onun müharibə vaxtı işğaldan əvvəlki hisslərini ifadə etsə də, 1879-cu ildə Dekorativ İncəsənət müsabiqəsində nümayiş etdirildikdə, hansısa bir marağa səbəb olmadı. Bu əsərə də «Müdafiə»yə olan kimi eyni münasibət göstərildi. Nəticədə ancaq 1880-ci ildə Parisin de Vil oteli üçün D`Alamberin heykəlini yaratmq sifarişini aldı. 1879-cu ilin iyununda müəyyən maliyyə köməyi gəlməyə başladı, bundan üç il əvvəl Karrye-Bellyoz Sevr milli çini qablar manufakturasına direktor təyin olunmuşdu və o, Rodenə qeyri-adi bir vəzifə təklif etdi. Bu vəzifə onun aylıq maaşını 1700 frank məbləğində etdi, həm də hər saatına üç frank məbləğində bonus veriləcəkdi. Roden heç vaxt tapşırıqdan imtina edən adam olmamışdı, ona 125 görə də fiqurların modellərini yaratmağa başladı. Bu fiqurlar Karrye-Bellyozun «Ov səhnələri» üçün istifadə ediləcəkdi. Onun keramikada ifadəsini əks etdirdiyi subyektlər rəssamın maraqlarını genişləndirirdi. Bəzi əsərlər, məsələn, «Qış» və ya «Bakx rəqsi» onun XVIII əsrə olan məhəbbətini əks etdirirdi. Roden Sevrdə 1882-ci ilə qədər işlədi, əslində son il ərzində oraya yalnız iki aylığa dönmüşdü. 1880-ci ildə isə Roden özünün başlıca sifarişini - məşhur «Cəhənnəm qapıları»nı yaratmaq tapşırığını aldı. Bu həlledici an idi - sifariş sübut edirdi ki, fransız rəsmi dairələri heykəltəraşlıqdakı yaradıcı cəhdlərə o qədər də düşmən deyildir. Bu özünü həmçinin rəssamlıqda da dəfələrlə göstərmişdi. Ona verilən tapşırıq Dantenin «İlahi komediyası» mövzusunda dekorativ həllin dizaynını vermək idi. Bu Dekorativ Sənət Muzeyinin qapısı üçün nəzərdə tutulurdu. O, işi 1884-cü ildə başa çatdırmaq təklifi ilə razılaşdı. Lakin bunu edə bilmədi. Roden bundan əvvəl də müxtəlif səviyyələrdə və tamamlamalarda olan heykəllər düzəltmişdi, onları impressionist rəssamların işinə və kölgə effektinə bənzədirdi. “La Porte de l`enfer” - «Cəhənnəm qapıları» böyük sifariş idi. Sonrakı otuz il ərzində Roden yeddi metr hündürlüyündə olan bu bürünc qapılar üçün 186 fiqur yaratmışdı. Əslində bu əsər onun şah əsəri sayıla bilərdi. Balzakın «İnsan komediyası» bir neçə müstəqil romandan ibarət olduğu kimi, Rodenin bu əsəri də sonralar müstəqil mövcudluğa yiyələnəcək çox sayda heykəllərin yaranmasına səbəb olmuşdu. 126 “Cəhənnəm qapıları” Rodenin layihəni icra edərkən 1880-ci ildəki ilk eskizlərində o, bir prototip - Florensiyadakı Baptisteriya kilsəsi üçün Lorentso Gilberti tərəfindən yaradılmış qərb qapısının təsirinə məruz qalmışdı. Onun seçimi başa düşülən idi, çünki bu böyük italyan heykəltəraşı antik sənətə dərindən valeh olmuşdu. Onun dönüşündə bu heç də az başa düşülən deyildi ki, Roden özü bu köhnə rəssamın dəstəyini aramışdı. O, Gilbertini Parisin özündə xatırlayırdı, onun əsərində Bibliya mövzularının səkkiz tarixi barelyefi nəqş olunmuşdu. Həmin adamlar mərkəzdə yerləşdirilmiş fiqurun ətrafına toplaşmışdı. Buna baxmayaraq, bir dəfə Roden öz rəsmlərini heykəltəraşlıq formasına keçirməyə və onun çox saydakı və daim böyüyən ideylarını qapıların bütöv kompozisiyasında təcəssüm etdirməyə başladı, dəyişikliklər hökmən yer tutmalı idi. Qapılarda o, Renessans rəssamlarının istifadə etdiyi metodları bərpa etdi. Hətta «Mütəfəkkir» kimi mühüm heykəl yalnız təkcə Mikelancolaya əsaslanırdı. «Cəhənnəm qapıları»nın dominant xüsusiyyəti onun hərəkət düşüncəsində olması idi. O istəyirdi ki, onun kompozisiyasında sərbəst hərəkətin hiss edilməsi ifadə olunsun. Həqiqətən də o, hətta öz modellərində onların gözlənilməyən jestlərə tabe edilməsini arayırdı. Dayanmayan hərəkət, yıxılma hərəkəti və dinamik hərəkət təəssüratı «Qapılarda» Mikelancelonun Sikstin kapellasında yaratdığı effektlərin müxtəlif şərtlərində onların bir davamı növünü təklif edirdi. Bu müqayisə onu vurğulayır ki, Mikelancelonun tabloları Rodeni heykəltəraşlıqda ilhamlandırırdı. Axı vaxtilə cavanlığında Roden Brüsseldə Rubensin tablolarının da kopiyalarını çəkmişdi. Həqiqətən də təsvir olunan bədənlərin enerjisi barədə Rubens sənətində nəsə bir məstəsnalıq var idi. Roden öz heykəllərində rəsm effektlərinə qovuşmaqla bunu vurğulayırdı ki, o, barokkodan əsaslı qaydada uzaqdır. O, güman edirdi ki, nəsə nizamlıdırsa, hərəkətsiz ölüdür. «Qapıların» tələb edilən tapşırığı icra etmək imkanı Roden təxəyyülünə və onun cilovlanmayan mürəkkəb və ehtiraslı təbiətinə əlavə stimul verirdi. Bu, həyat görünüşünün varlığına nüfuz etməyə çağırırdı. O, sifariş aldığına görə birinci növbədə Danteyə valeh olmalı idi. Dahi Danteni isə Engels «Orta əsrlərin axırıncı, yeni döırün birinci şairi» adlandırmışdı. Rodenin çox sayda olan qeyri-adi rəsmləri açıqlandıqda, öz ideyalarını bu nöqteyi-nəzərdən sadə və dərk olunan bir sxemə qarışdırdığı göründü. O, böyük ümidlə işinə başladı. 1880-ci illər ərzində o, dizayn üçün bədxərcliklə çoxlu cəhdlər etdi və onun ən məşhur heykəllərinin çoxu - «Mütəfəkkir», «Üç kölgə», «Üç Favi» ümumi kompozisiya ilə bağlı idi və həmin dövrlə tarixlənir. Bədbəxtlikdən, bir neçə ildən sonra iş sürünməyə başladı, çünki vaxtını əsasən onu çox məşğul edən ideyalara sərf edirdi. Bununla ynaşı, onun şəxsiyyəti də müəyyən mühüm dəyişikliklərə məruz qaldı. Onun erkən dövrlərinin pessimizmi dünyaya daha nikbin baxış bəsləməsinə təslim oldu. Qapılar onun üçün Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|