Böyük şəxsiyyətlər bütün dünyaya məxsusdur
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
129 1880-ci illər ərzində Roden öz ölkəsində daha geniş tanınmağa başladı. O, bu vaxt nüfuzlu dairələrdə sərbəst dolaşırdı. Madam Edmon Adam vasitəsilə o, dövlət xadimi Leon Qambetta ilə tanış oldu və axırıncı da öz növbəsində Rodeni bir sıra mühüm və yüksək rütbəli mülki qulluqçulara təqdim etdi. 1884-cü ildə yaratdığı «Madam Morla Vikunya» portretini 1888-ci il Salonunda dövlət satın aldı, həm də o, öz nəslinin baş monumental heykəltəraşı adını qazandı. Hətta əgər «Cəhənnəm qapıları» heç vaxt tammlanmasa da, onun əsas fiqurlarının detalları barədə məlumatlar artıq ictimai rəydə dolaşmağa başlmışdı. Həqiqətən də, 1880- 1890-cı onilliyində Roden iri miqyaslı heykəltəraş kimi çox işlər gördü. 1884-cü ildə, məsələn, ona Kale burgerlərinin abidəsini yaratmaq üçün sifariş etibar edildi. İngiltərə ilə Fransa arasındakı Yüzillik müharibə vaxtı, XIV əsrdə kral III Eduard və ingilis ordusu tərəfindən Kale şəhəri mühasirəyə alınmışdı. Altı nəfər nüfuzlu şəhər sakininin könüllü olaraq ölümü qəbul etməsi şərtilə kral şəhəri viranə qoymaqdan və vətəndaşlarına aman verməklə qırğından xilas edəcəyini bildirdi. Mühasirə nəticəsində aclıq şəhər sakinlərini artıq taqətdən salmışdı. Kralın şərtinə müvafiq olaraq burgerlər tək nazik köynəkdə və boğazlarına dolanan kəndirlə, şəhərin və qalanın açarları əllərində kralın yanına gəldilər. Gözlənildiyi kimi kompozisiyanın sxemi etirazla qarşılandı. Kale şəhərinin vətəndaşları qrup şəklində deyil, təkcə bir insan fiqurunu görmək istəyirdilər. Komitə faktiki olaraq ümumilikdə layihəyə və fiqurlara münasibətdə yüksək dərəcədə tənqidi mövqe tutdu, narazılıq heç bir vəchlə qurtarmaq bilmirdi. Şəhər də abidəni qoymaq üçün maddi fondlar barədə çox böyük çətinliklərlə üzləşdi. Ona görə də heykəl qurupunun üzərindəki pərdənin yalnız 1895-ci ildə götürülməsinə müyəssər olundu. Hətta bu vaxt abidə üstəlik Rodenin xoşuna gələn yerdə də qoyulmdı. Bu sənət əsərinin həllində mürəkkəb mövzunun orijinal düşünülməsi xüsusilə nəzərə çarpırdı. İdeya həm arxitektura, həm də heykəltəraşlıq nöqteyi- nəzərindən bütövlükdə orijinal görünürdü. Hər bir halda mövzu qəhrəmanlıq tarixçəsi olduğundan qəhrəmanlıq konsepsiyasını da tələb edirdi və altı fiqurdan ibarət olan heykəl qrupu ünsiyyətə girən qaydadakı bir ifadədə və emosiyada təqdim edilirdi. Pyedestal döyüş arabası şəklində deyil, insana xas olan patriotizmi, inkarı və ləyaqəti dəstəkləmək üçün zəfər nişanəsini daşıyırdı, kobud görünən model müəllif tərəfindən böyük entuziazm və ciddiliklə icra edildi. Ancaq bir məsələ var idi ki, abidənin formalaşmasına cəhd edildikdə, bunu o, ağlında yaratmışdı. Gil eskizdə altı şəxsdən biri olan Jan de Fyen yarımçılpaq şəkildə təsvir edilmişdi, paltarının cırıq qalıqları bədəninin aşağı tərəfinə tökülmüşdü. Tamamlanmış əsərdə o, həmçinin Renessansın qəhrəman tipinə çevrilmişdi, əhəmiyyətli bir cəhət də onda idi ki, onun heykəli paltarda idi. Fiqurların paltarda olmasını Roden onunla izah edirdi ki, heykəlləri sadə kətan paltarda göstərmək istəyirdi, çünki kətan paltar gözəl olmaqla kompozisiyanı da sadələşdirərdi, ansamblı birləşdirməyə kömək edərdi. Lakin Roden buna cəsarət etmədi. Gipsdə fiqurlar paltarda idi, tunc abidədə isə parçalar daha çox bədəndən üzülüb düşən kimi görünürdü. Heykəl Kaledə 1895-ci ildə quruldu. 130 “Kale burgerləri” Tuncdan tökülmüş Kale qrupu həmçinin Londonun Parlament bağlarında da qoyuldu ki, ingilis kraliçasının öz əri kral Eduardı qəhrəmanlara mərhəmət göstərməyə məcbur etməsini nümayiş etdirsin. Londonda qoyulan abidənin versiyası Rodenin Kaledə qoyduğunun orijinal ideyasına yaxın olmaqla, bütöv effekt yaratmaq üçün heykəlin ətrafına dolaşmağı tələb edirdi. Bu hər bir təsvir olunan şəxsi görmək imkanı və onların əzablarının bütövlüyünün təəssüratını yadda saxlamaq üçün vacib idi. Buradakı təntənə ruhun şadlanmasıdırsa, bədənin əzab çəkməsidir, bunlar da həyatın özü ilə bağlıdır. Əgər onun yaddaşında özünü qurban verməyə can atan yüz fədakar şəxs baş qaldırsaydı, o, onların bütöv yüzünü də qəbul edərdi. Lakin rəssam onları altı nəfər kimi göstərdi. Bu fikirləri Rilke söyləmişdi. Roden bir neçə il sonra öz kolleqasına demişdi ki, «Belə nəcib mövzunu yaşatdığıma görə mən özümü təbrik edə bilərəm». 1887-ci ildə o, özünün uzun müddətli ambitsiyasını həyata keçirdi. Çilinin paytaxtı Santyaqo şəhəri üçün nəzərdə tutulan «General Linç»in atlı heykəltəraşlıq portretinin dizaynını hazırlamaq təklifini qəbul etdi. Bu əsər tamamlanmasa da, heykəlin maketi onun əvvəllər də müstəqil olduğunu nümayiş etdirir. O, atlı portretinin ənənəvi tipindən istifadə etdi, bu ənənə Renessans dövründən mövcud idi, həm də onun xüsusi formasına uyğun gəlirdi, ehtiraslı coşğunluğu nəzərdə tuturdu. 1888-ci ildə Roden Viktor Hüqonun abidəsini yaratmaq barədə dövlət sifarişi aldı. Təhsil naziri öz məruzəsində bildirmişdi ki, heykəl Panteonu bəzəyəcəkdir. Heykəltəraş Viktor Hüqonu sürgündə olan dövrdəki kimi göstərmək üçün dizayn hazırlayırdı. Şairi belə təqdim etmək onun özü tərəfindən seçilmişdi. Öz konsepsiyasına görə şair sürgündə olduğu İngiltərənin Gernsi adasındakı qaya üzərində oturmuş şəklində göstərilməli idi. Onun arxasında dalğanın ləpəsi görünəcəkdi, bu dalğada gənclik, yaşa dolmaq və qocalığın muzaları olacaqdı. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|