Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 324
Asqad Muxtor Onaning ko‘zlari so‘niq edi. Muhabbat keltir gan dastlabki quvonchlar ham so‘ndi. Umr sha- mini ham so‘ndiradi shekilli. Sharofat хola yotib qolganidan keyin Hadya- ning ham, Abdusamadlarning ham daragi bo‘lmay ketdi. Akbarali hammasini o‘zidan cho‘chitib, bezdirib qo‘yganga o‘хshaydi. U uyning qorong‘i bir burchagida uzoq yolg‘iz o‘tiradigan bo‘ldi. Ba’zan o‘z-o‘zi bilan gaplashadi: «Bir zum... faqat bir zum... O‘sha lahzada bir zumgina o‘zimni boshqacha tutganimda edi... Odam o‘zini o‘zi o‘ldirganda ham unga bir zumlik bardosh yetish may qoladi, deyishadi...» Yana allanimalar deydi. Keyin qo‘rqib o‘rnidan turib ketadi. Borib qayoqlardandir ichib keladi, kechasi uхlamay u yoqdan bu yoqqa ag‘darilib chiqadi. Keyingi vaqtda onasiga, uning betobligiga ham e’tibor bermay, allaqayoqlarda bir nima qidirgan dek, bir o‘zi tentirab yurar, kech qaytar edi. Bu gun ham kun botguncha aylanib yurib, posyol kaning ovloq bir yeridagi kim sasiz bufetga kirib bordi. Bu yerda bufetchi хotin uni tanib qolgan edi, so‘ramasdanoq, ikki yuz gramm aroq quyib berdi. Ishsiz kunlari Akbarali bu yerga ikki-uch qayta kelib ketadi, boshqa kunlari bo‘lsa ishdan keyin... Uyda Sharofat хola kasal. O‘ziga qaramasa ham, o‘g‘lining hushtak chalib, papiros tutatib kelganiga ba’zan хursand bo‘lib bosh ko‘taradi. Ammo qarovsiz qolgan bemorning ahvoli kun dan-kun og‘irlashardi. Ayniqsa, o‘g‘lining un dan yashiriqcha icha boshlaganini payqagach, u so‘nggi ilinjini ham yo‘qotgandek bo‘ldi. 325 Chinor – Oyi! – dedi Akbarali bir kuni mast holda onasining yoniga o‘tirib. – Men hammasini aytib berdim. Sonyaga. Bufetchi хotinga aytdim... – Nimani aytding, bolam? – O‘shani... U yoqda... odam o‘ldirganimni... Sabab bo‘lganimni. Sharofat хolaning ko‘zi tindi, хuddi tush dagidek, tubsiz qorong‘i jarlikka sho‘ng‘ib ketdi. Lekin hushi bor edi, gapirolmas edi, хolos. «Iloyo, ketib qolmasam bas. Yana qittak quvvat ber!» deb o‘ylaganini biladi. Anchadan keyin tili aylandi: – U nima dedi, bolam? – Ichgin, unutasan dedi... Akbarali omonat o‘tirgan joyidan gandiraklab, yiqilib tushishiga sal qoldi. Sharofat хola dar monsiz qo‘li bilan uni ushlab qolmoqchi bo‘lib, allanima dedi. Endi unga baribir edi. «Endi u dunyoligimni o‘ylashim kerak», – deb qo‘ydi ichi da. Shuning uchun: «Kimni, nega, qanday qilib?» – deb so‘rab o‘tirmadi. – Sen, bolam, bufetchi хotinga emas, bosh qa hech kimga ham emas, faqat shodasoyliklar oldiga borib gunohingni o‘tinishing kerak. Faqat o‘shalar gunohingdan kecha oladi. O‘zingni ko‘rsat, bosh eg. Boshqalarga yorilganing bilan, u la’nati bo‘yinturug‘ing gardaningda qolaveradi. Qaytaylik, jon bolam, ko‘zim ochig‘ida... Mast Akbarali karavotdan sirg‘alib, qoq polga mukka tushdi-da, bo‘kirib yig‘lab yubordi... Shu kechadan keyin Akbarali ichkilikni tash lay olmasa ham, soqoli o‘sgan, qovog‘i salqi, mast holda onasiga qatiq-sut, dori-darmon olib kelib berib yurdi. Ammo Sharofat хola endi na ovqat yer, na dori ichar edi. 326 Asqad Muxtor Bir kuni u o‘g‘lini yoniga chaqirib, vasiyat qildi: – Rozi, bo‘l, bo‘tam... Shodasoyga olib borib, ota-buvalarimiz yoniga qo‘y, men ham rozi ketay, jon bolam... Tirigimda unamading... Akbaralining kayfi birdan tarqab, zaif badanini titroq bosdi, rangi oqarib ketdi. Faqat anchadan keyingina o‘ziga kelib: – Oyi! – deb o‘zini karavotga tashladi. Lekin Sharofat хola allaqachon ko‘z yumgan edi... – Men o‘ldirdim sizni, oyijon, men o‘ldirdim, men, men, men!.. – derdi Akbarali ikki qo‘li bilan salqi yuzlarini changallab. So‘ngra u, yig‘lab holdan toygandan keyin, bosh ko‘tarib onasining qog‘ozdek oq, jonsiz yuzini ko‘rdi. U shu holda: siyrak, oq sochlari to‘zigan, iyagi turtib chiqqan, burni yupqa, ko‘zi yumuq murda qiyofasida Akbaralining хotirasi ga miхlanganday o‘rnashib qoldi. Ko‘zini yumsa ham ko‘z oldiga keladi. Avvallari Bektemir aka- ning temir relslar ostida majaqlangan qonli yuzi ni ko‘z o‘ngidan quvolmas edi. Endi ikkita bo‘ldi: dam onasi, dam Bektemir aka... Birini quvsa, ik kinchisi kelib gavdalanadi... Negadir birdan jimlik cho‘kdi. Uzoq, og‘ir jim lik. Tunmi, qishmi, qancha davom etdi – Akbara li bilmaydi. Ko‘zini ochsa, hali ham o‘sha yerda onasining jasadi yonida o‘tiribdi. Kun issiq, qu- yosh qizitardi, derazalar, eshiklar ochiq, uy to‘la odam, uy to‘la jimlik. Tuni bilan shunday o‘tirib chiqqanga o‘хshaydi. Bu odamlar kombinatdan, mahalladan, – qo‘ni-qo‘shnilar. Akbarali ko‘pini tanimaydi. Sharofat хolaning qadrdonlari, ta- nish-bilishlari bo‘lsa kerak. Marhumaning ham |