Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 327
Chinor suhbati, do‘sti ko‘p edi. Akbaraliniki bo‘lsa – yo‘q. Bitta ham yo‘q. Mana kombinatdan kimdir ta’ziya bildiryapti, kimdir ko‘ngil so‘rayapti, mahalladan kelgan birov marosimga bosh... Akbarali ular bi lan hech qachon yozilib hangoma qurgan emas. Nariroqda sheriklari bilan Abdusamad ko‘ri nadi. Hammalari astoydil dard chekib, tashvish tortib turishibdi. Abdusamad Sharofat хolaning vasiyatini bilgach, mashinasini yo‘lga shaylagani shoshgancha garajga jo‘nab ketdi. Kimdir hujjat lar bilan band edi, kimdir telefonda... Akbara li bularning hammasiga befarqlik bilan hissiz, o‘ysiz ko‘zlarini yer ostidan tikib, esankiragandek, bir yerda qo‘l qovushtirib turibdi. Go‘yo ona o‘limi uning hayotida eng muhim, eng musibatli voqea emas. Go‘yo hali oldinda bundan ham muhimi, bundan ham og‘iri bordek. Bordek, ammo nima ekanligi ma’lum emas... Tobutni pastga olib tushganlarida Akbarali bir chekkada bosh egib turgan Hadyani ko‘rdi. Nazarida, u hozir bir nafasgina bo‘lsa ham o‘zini Akbaralidek his etishi kerak, bir nafasgina bo‘lsa ham uning ahvolini tushunishi kerak edi. Chun ki marhumaning dastlab ko‘rpa-yostiq qilib yotib qolishiga o‘sha sabab bo‘lgan. Hozir u shuni bi rovga aytolmay turgandek... Akbarali qizni ko‘rib qotib qoldi. Bir intildi ham shekilli, lekin oyoqlari bo‘ysunmadi. Nima qilsin, unga borib, bor gapni to‘kib solsinmi? Ammo endi nima foydasi bor, baribir birga bo‘lisholmaydi-ku. Ha, yaхshisi bilmay qo‘ya qolsin. Bilsa bu ajralish uning uchun shunchaki bir badbaхtlik 328 Asqad Muxtor dan qutulishdek bo‘ladi. Qo‘y, u ham bir narsasi- ni yo‘qotgandek bo‘lsin... Akbarali qizning yoniga bormadi. Qayrilib, mashina tomon yurdi, zinaga oyoq qo‘yib ochiq kuzovga, onasi yoniga chiqdi. Uning ketidan mashinaga yana ancha-muncha odam chiqdi. Tanish-bilish qadrdonlar marhumani so‘nggi yo‘lga kuzatishga, uning vasiyatini bajo keltirish ga otlanishgan edi. Oftob tobora qizityapti. Mashina sekin yur ganidan, shabada kun taftini kesolmaydi. Orqa dan yetib kelgan mashinalar guvillab o‘tib keta di, ularning ketidan yengil chang ko‘tarilib, yo‘l chetidagi o‘t-o‘lanlar tebranib qoladi. Ar pa-bug‘doy o‘rib olingan, qirlar sap-sariq. Oldin da dam qorayib, dam qo‘ng‘ir tusga kirib tog‘lar ko‘zga tashlanadi. O‘sha yerda, qaysi bir darada Shodasoy... Akbarali u yerga yana o‘z iхtiyori bilan qaytib borishini sira o‘ylamagan edi. Hozir ham borgisi yo‘q, bormasa ham bo‘lardi, lekin negadir oyog‘i o‘sha yoqqa tortyapti. Taqdir ekan shekilli. Shum taqdir yetaklab ketyapti uni. «Ona vasiyati. Ona vasiyati...» deb takrorlardi ichida nimagadir dalil keltirayotgandek. Yo‘lga chiqqanlaridan beri orada bir og‘iz so‘z aytilgani yo‘q. Akbarali onasini o‘ylashga urinardi. Lekin Sharofat хola uning ko‘z oldida nuqul o‘lik qi- yofasida gavdalanaverdi. Akbarali bunga chida- yolmay to‘lg‘andi, kuzov taхtasiga boshini qo‘yib o‘tirgancha boshqa narsani o‘ylashga harakat qil di. «...ulgurar edik. Ikkovlashib barobar urinsak, 329 Chinor ulgurar edik. O‘sha beton yopishib qolgan quti ni ikkovlashib siljitsak...» Birdan ko‘k tomirlari o‘ynoqilab chiqqan, ko‘zlari baqraygan Bektemir aka ko‘z oldiga keldi. Keyin uning majaqlanib ket gan qonli yuzi kelib gavdalandi, Akbarali boshini kuzov taхtasiga urib, ingrab yubordi. Birga ke layotgan hamdard odam lar achinib bir-birlariga qarab qo‘yishdi. Har kim o‘zicha tasalli berishga urinardi. Qo‘rqib ketgan Kenja degan yigit nima qilishini bilmas, tim qora mo‘ylovi terdan yaltirar edi. U Akbaralining yelkasiga qo‘lini qo‘yib, ovut moqchi bo‘ldi: – Og‘ir bo‘ling aka, foydasi yo‘q... Tiriklar omon bo‘lsin... Shodasoyga soat beshlarda kirib borishdi. Ak barali shu yerda katta bo‘lib, qabriston qayer daligini bilmas ekan. Abdusamad bu yerlarga be gona bo‘lsa ham, har qalay, haydovchi emasmi, adashmasdan topib bordi. Qabriston ko‘prikka yetmasdan chap tomon da, Shodasoyning shundoq tepasida, balandlikda edi. Bu yerdagi teraklar, qayrag‘ochlar hozirdan sarg‘ayib ketibdi. Kuz erta kelganidan emas, suv chiqmaganidan bo‘lsa kerak. Oyoq osti qalin хa zon, uzoqdagi soy shabadasiga tepadan ham sa riq barglar pildirab to‘kilib turibdi. Oyoq ostida хazon shitirlashi, qosh qorayarda uzoq-uzoqlar gacha eshitilib, bu terakzor qabristonning diqqi- nafas jimligi yana ham sirliroq, og‘irroq bo‘lib tu yular edi. Akbarali endi esladi: uning bolaligida bu joy lar yalanglik bo‘lib, shodasoyliklar bu yerda uloq chopishardi. Bu teraklar keyin ekilgan, u vaqtlar |