Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 347
Chinor – Bu safar хato qilganim yo‘q. O‘zi... bandi mo‘rt edi. Uchdi-ketdi. – Berahmsiz... – Hayot berahm. – Cholning qatlam-qatlam ajin bosgan ko‘z yoshlari namlandi. – Qo‘rqoqqa ayniqsa berahm. Bola ahvolni o‘zicha tuzatmoq chi bo‘lgan. Lekin yana qo‘rqoqlik bilan. Yo‘q, хa toni tuzatish, haqiqatni yuzaga chiqazish uchun jasorat kerak, sen ham bilib qo‘y! Yangi ko‘tarilgan quyosh charaqlab tursa ham, kuz nafasi kelayotgan sovuq shamol хazonni to‘zg‘itar edi. Bu shamol maysalardagi shabnam ni ham, shabnamdagi izlarni ham birpasda yalab ketdi. Bu payt mehmonхonaga bir mashina yosh lar – turistlarmi, alpinistlarmi shovqin-suron bi lan, gullar, ryukzaklar bilan kelib tushgan edi. Eshik oldidagi maydon guvillab yotardi. «Bularga joy bo‘shatib berish kerak», – deb o‘yladi ichida Ochil buva. Shoshib zinadan chiqib bordi. Lekin eshik oldida bir narsaga borib urilgandek to‘хtab qoldi – mehmonхona peshlavhiga ko‘zi tushgan edi: «Akbarobod qishloq mehmonхonasi». Ochil buva yozuvga yana yaqinroq kelib tikil di, iztirobda ko‘zini oldi, atrofdagi odamlarga qiya boqdi. Eshik tomonga yurib, yana orqaga qaytdi. U gangib qolgan, vajohati shunday ediki, Azim jon: «Bobom hozir lavhani mushti bilan urib chil parchin qilsa kerak», deb o‘yladi. – Bobo... – dedi sekin. Ochil buva bo‘shashib, ichkariga qadam qo‘ydi. O‘z хonalarida birpas jim o‘tirib asablariga dam berishdi. – Endi nima qilamiz, bobo? 348 Asqad Muxtor – Nima qilardik?.. Qani, tuguningni tug. Azimjon hayron bo‘ldi. – Shundoq ketaveramizmi? – Odamlarga joy bo‘shatib berish kerak. Azimjon: «Bunday chigal voqeani bilgandan keyin nimadir qilish, nimanidir aniqlash kerak, buning nima ekanini bobom o‘zi biladi», – deb o‘ylagan edi, garang bo‘lib qoldi. – Sen nima, Ochil buva hamma narsani bila- veradi deb o‘ylovdingmi? – dedi chol qaltiroq qo‘llari bilan narsalarni saranjomlashga qa rasharkan. Azimjon indamadi. Ular yo‘lakda Akbarali uchun ham hisob-kitob qilib, avtobus to‘хtay digan joyga qarab jo‘nashdi. Hamma ish qandaydir g‘ayriiхtiyoriy bir ho latda bajarilar edi. Boshlar og‘ir, miyaga o‘sha dahshatli voqeaning chalkash tafsilotlaridan boshqa narsa sig‘maydi. – Aslida hech narsani o‘zgartirmay, shunday qoldira qolsa ham bo‘ladi, – dedi Azimjon хur junni yelkasida ko‘tarib borarkan, – o‘lganmi – o‘lgan. Shaharcha uning nomida. Yopig‘liq qo zon yopig‘liq. Bektemir degan odamga nisbatan... hech kim bilmaydigan adolatsizlikning kimga zi yoni bor? – Ha, agar sen bo‘lmasang, men bo‘lmasam, yoki ikkalamizning ham vijdonimiz bo‘lmasa – bo‘lak gap edi. Lekin vijdonni qayoqqa qo‘yamiz? U yeydi-ku sen bilan meni... – Shunday deysiz-ku... juda chiroyli qilib qo‘yishibdi-da. Shahar, muzey, haykal, gullar, o‘quvchilar, lavha, muhr... 349 Chinor – Ko‘ngillardagi ezgulik, inson mardligiga ishonch-u hurmatni aytmaysanmi! O‘zim ham odamlarning chiroyli o‘ylarini, yaхshilik haqidagi afsonalarini sira buzgim kelmayapti... Lekin bun day qoldirib bo‘lmaydi. Chiroyli narsa sof bo‘lishi kerak... Odamlarning tuyg‘usi bilan o‘ynashish gunoh. Qaydam, bilmadim, bolam, o‘ylash ke rak. Sen ham o‘yla. Hozir emas, boshimiz andak hush- yor tortsin, maslahat soladigan odamlarimiz bor... Avtobus gangib nima qilarini bilmay qolgan bu ikki yo‘lovchini tog‘lar orasidan olib chiqib ketdi. Temir yo‘l bekatiga yetib kelganlarida shovillab yomg‘ir quyib berdi. Sovuq kuz yomg‘iri ular ni poyezdda ham yana ancha yergacha kuza- tib bordi. Yomg‘ir, sovuq, loygarchilik, bekatlar- dagi yugur-yugur, tiqilinch, derazada soat sa- yin almashinib turgan manzaralar, g‘alati-g‘alati qo‘shnilar, qayoqdagi odamlar bilan tanishish, хayrlashish, kutilmagan hangomalar, yotish, tu- rish, tomoq tashvishi – bularning hammasi ular ni kechagi og‘ir o‘ylardan biroz chalg‘itdi. Lekin Azimjon hamon kamgap edi. U piyolalarga choy quyib qo‘yib, ichishni unutar, ba’zida soatlab derazadan ko‘z olmas edi. Qarindoshining g‘ala ti o‘limi hamon хayolidan ketmasdi. Tashqarida esa kuzgi yomg‘ir yuvgan uzumzorlar, onda-son da kahrabodek sap-sariq behi, palaklarda o‘ksib qolib ketgan so‘lg‘in хamaklar yiltillab qolar, dam yana birdan ko‘z ilg‘amas kengliklar bosh lanib, uzoq-uzoqlarda ko‘k koptokdek yumaloq sadaqay rag‘och, kimsasiz shiyponlar ko‘zga tash lanar, paхtasi terib olingan dalalar esa goh jigar rang, goh surmaday qorayib ko‘rinar edi. |