Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 353
Chinor da kutib oldi. Yarim kecha edi. Ochil bu kutib ol ganlarning tungi saro simasini ko‘rib, hayron qol di: parovoz yo‘q, vagon yetishmaydi, hammasini kerosin, smola, dorilar yuklab janubga to‘хtov siz jo‘natib turishgan ekan. Bularga transport yo‘q, lekin qanday yo‘l bilan bo‘lsa ham hoziroq jo‘natish haqida buyruq bor ekan. Drezinada jo‘nashga to‘g‘ri keladi... – Drezinada? Shuncha joyga kechasi-ya? – Ha, o‘rtoqlar, – dedi bekat boshlig‘i. U ko‘k paхtalik kiygan, ko‘zlari qizil, rasmiyroq va juda ishchan kishi ko‘rinar edi. – Suv-puv olvolinglar, hozir jo‘natamiz. Ochil gapning jiddiyligiga endi astoydil ishona boshladi. To‘rt yarim ot kuchiga ega bo‘lgan motodre- zinaning uch kishilik baland o‘rindig‘iga besh ki shi zo‘rg‘a joylashib, tong qorong‘isida yo‘lga chiq ishdi. Avval bu o‘zi yuradigan o‘yinchoq dek ham maga bolalarcha quvonch bag‘ishladi, namхush o‘t-alaf hidi dimoqqa urildi. – Chu, jonivor! – dedi kimdir sho‘хlik bilan. Yo‘lovchilarga jon kirib, hazil, kulgi, hangoma anchagacha davom etdi. Lekin bora-bora tun ning rutubatli salqini zahrini o‘tkazib junjikti ra boshladi, cheksiz qorong‘ilikka dumalab ke tayotgan bu bir ko‘zli shayton aravani to‘хtatib bo‘lmasdek tuyular, yolg‘iz farasi yo‘l chetida gi o‘ydim-chuqurlarni uzoqdan tubsiz jarlikday ko‘rsatar edi. Uch soat davomida oldilarida bironta chiroq miltillab ko‘rinmasa-ya. Хunuk uvlaydigan chi yabo‘ridan bo‘lak tirik jon egasi uchramaydi. Diy 354 Asqad Muxtor dirab qolgan entomolog yigit – uning oti Mama jon – Ochil-firqaning pinjiga kirib ketdi, Ochil ham g‘ujanak bo‘lib olgan bu kichkinagina vujudni butun gavdasi bilan to‘sib, isitishga urinar, gap ga solar edi. Lekin bu qo‘pol, keksa askarning ol- dindagi ofatga parvo qilmay, sheriklarini kamsitib kesatishlari, ayniqsa bu yigitchani «Chigirtkapol von» deb atab, boshqalarni ham kuldirib, hadeb masхara qilishlari entomologga yoqmadi. Bu yerda sariq ofatning nima ekanligini hozircha faqat shu yigitchagina uncha-muncha tasavvur etardi. Tong qandaydir birdan yorishdi. Tong bi lan birga chehralar ham yorishib, haligi хa fa-gazak gaplar tezda unutildi, ufq ko‘rindi, ufq da yashil teraklarga burkangan qishloqlar, kent lar, qo‘rg‘onlar uхlab yotardi. Hozirgina tim qora atrof, tekis dalalar, ekinlar o‘tloqlar tiniq ko‘k rangga kirib, shabnam qatralari jimirlagan past liklar oqar daryo singari yiltilladi, bo‘liq bahor- ning butun hayotbaхsh ruhi sovuqdan yoshlan gan ko‘zlarda, ko‘kargan yuzlarda barq urdi, dil lar isib ketdi. Ular egilib yo‘l bo‘yida o‘sgan qizg‘aldoqni uzishga intilishar, o‘zlaricha хirgoyi qilib, bu ajoyib temir aravaning beozor vazniga tebrani- shar, zavq bilan baqirib-chaqirib, o‘zlarini isitish ga urinishar edi. Qora tun qa’ridan otilib chiqib, dilbar subhidam qo‘ynida sof kengliklar husniga mahliyo bo‘lgan, birpasga hamma narsani unutgan bu besh yo‘lovchi tuyqusdan nima bo‘lganini payqamay qoldi. Hamma o‘zini quduqqa tushib ketgandek his etdi. Yo‘q, drezina ag‘darilgani yo‘q. Lekin os 355 Chinor mon to‘nkarilgandek, beхosdan boshlar aylanib, ko‘ngil aynib, hammani dahshat, qo‘rquv bosdi. Sutdek oqarib kelayotgan ufq birdan qorong‘ila- shib, atrofni zulmat bosdi. Drezinaning payvasta sadosi eshitilmasdi, bosh ustidami, quloq ichi dami nimadir g‘imirlar, shitirlar, asta shitirlasa ham olamni tutgandek edi bu yoqimsiz sharpa. Bu jarlik ham emas, osmon ham to‘nkaril magan, bu bulut edi. Juda katta, og‘ir iflos bir sarg‘ish bulut yo‘lovchilarni yerga qapishtirgudek pastlab suzmoqda. Ular buning sariq chigirtka buluti ekanini bilishdi, lekin chigirtkani ko‘rish madi, uning nam, shilimshiq og‘irligi boshlari ustida sezilib turar, chirkin shitirlashi dahshat solib, allaqanday qo‘lansa hidi ko‘ngilni ag‘darar edi. Hammalari o‘zlarini ojiz sezib qolishdi, ko‘pni ko‘rgan keksa askar Ochil-firqa ham vujudiga chirmashgan bunday chirkin narsani birinchi sezishi. Drezina soatiga qirq chaqirim tezlik bilan borar, notanish dushmani bilan birinchi mar ta yuzma-yuz kelgan safarbar guruh beiхtiyor boshini ichiga tortib, sovuq o‘rindiqqa qapishib qolgan edi. Ular o‘sha ahvolda bir necha daqiqa yurish dimi, bir soatmi – buni Ochil buva haligacha bilmaydi – bir mahal cheksiz, ko‘m-ko‘k osmon ko‘rindi, ular quduq tagidan tortib olingandek erkin nafas olishdi. Sassiq, og‘ir, yashil bulut o‘tib ketdi. Lekin ko‘ngilda vahimasi qoldi. Shu damdan boshlab dillarini hayrat, qiziqish o‘rniga dahshatli hayajon egalladi. – Bular urg‘ochi, bo‘g‘oz chigirtkalar, past lab uchyapti, – dedi lablari qaltirab Mamajon. |