Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 359
Chinor – Bizlarni nima qilasiz? – Sizlarni, – Qurbonali to‘ngakday qo‘pol yog‘och oyog‘ini do‘qillatib borib, eshikni tamba- lab keldi. Bu vaqt qo‘shotarga qo‘l uzatgan Mat karimovni tinchitdi: – O‘qi yo‘q... – Keyin Ochil ga qaradi: – Mening vazifam shuki, sizlarni dar rov iziga qaytarib yuboraman. Bekordan-bekor nobud bo‘lishning hojati yo‘q. – Chigirtkani ko‘rganmisiz, Qurbonali? – deb so‘radi Ochil. – Ko‘rgan emasman. Chigirtkaga nima bor shu topda, qorong‘i tushyapti, jo‘nanglar! Chiroqni o‘chirishim kerak. – Kim aхir ular, kimdan qo‘rqishimiz kerak? – Mardonqul qo‘rboshidan qolgan kallakesar lar. Hozir ularga surgun bo‘lib ketgan Sharif oqso qolning kenjasi Sanginboyvachcha bosh bo‘lgan. – Qayerda ular? – Qaydam? Har zamonda paydo bo‘lishadi. Ho zir sizlarning kelib tushganlaringdan ogoh bo‘ldi deyavering. Qayoqdan хabar topishadi, bilmay man. – O‘zingiz хabar bermaysizmi ishqilib? – Mat karimov хezlanib o‘rnidan turib ketdi. Ochil aka uni ko‘z qarashi bilan bosdi. Хafa bo‘lgan Qurbonali: «Chiroqni o‘chiraman, keting- lar», – deb qistalang qildi. Ochil aka uning qo‘lidan ushladi, o‘tqazib qo‘yib, ertami-indin yetib kela- digan dahshatli ofat – chigirtkani gapira ketdi. – Endi bizlarni joylashtiring, ertaga хalq bilan kengashamiz. – Qayerga joylashtiraman? – dedi qorovul yig‘lagudek bo‘lib. 360 Asqad Muxtor – Sanginboyvachcha kelganida kimnikiga tu shadi? – Toshхo‘janikiga... – O‘sha yerga olib boring bizni. Buni eshitgan Matkarimovning ko‘zlari olayib, ko‘rkam yuzidan qon qochdi. – O‘sha yerga olib boring, – deb takrorladi Ochil- firqa, – boshqa joyda yotsak g‘aflatda qolamiz. Qurbonali «men ogohlantirdim, bilganingni qil» degandek, yelkasini qisib yo‘l boshladi. Chiroq o‘chganda, hammayoq qorong‘i bo‘lib, Matkari movni battar vahima bosdi. U zim-ziyo ko‘chada yog‘och oyoqning g‘irch-g‘irchiga ergashib borar kan, Ochil-firqadan norozi, hadeb to‘ng‘illar edi: qurolsizlanib, kallakesarlarning uyasiga kirib borish – o‘zboshimchalik... qaltis o‘zboshimcha lik... Kimdir jonidan to‘ygan bo‘lsa, unga nima, uning joni o‘ziga kerak... Ochil aka bu gaplarni eshitmagandek jadal yuraverdi. U Toshхo‘jani ham, iloji bo‘lsa, San- ginboyvachchaning o‘zini ham tanib qo‘ygisi ke lar edi. Kimlardandir qochib, pusib yurish uchun kelgan emas aхir. Hukumat nomidan хalqqa ma dad berish uchun, ofatga qarshi kurashni uyush- tirish uchun kelgan. – Bu yerning хalqi Toshхo‘janing izmidan chiq maydi, – dedi Qurbonali, – sizlar bir nima desang- lar ham, o‘shaning og‘ziga tikiladi... – Quloqmi? – A? – Yeri ko‘pmi deyman? – Ko‘p... – Batrak ishlatadimi? 361 Chinor – Be, batrakni nima qiladi. Yettita devdek o‘g‘li, qizlari, kelinlari, nevaralari... Yarim qishloq aymog‘i-ku. – O‘zi bir kolхoz degin? – ... Kolхoz yo‘q hali bizda. Mamajon ham garang bo‘lgan holda eng orqa da ergashib borar, ertalab chigirtka bulutidan dahshatga kelgan kichkinagina yuragi bu ikkin chi dahshatni sig‘dirolmas edi. Chigirtkadan ham хunukroq ishlarga duch kelishmasa hali. Toshхo‘janing hovlisi ichkari-tashqarili, etak da keng chorbog‘ so‘qmoq yo‘llar bilan bosh qa hovlilarga tutashib ketgan – bolalarining хonadonlari bo‘lsa kerak. Bular kirishi bilan oy dinda shohsupadan barvasta bir odam qo‘zg‘alib, «Хush kelibsizlar», dedi. Toshхo‘janing o‘zi shu bo‘lsa kerak. U qirg‘iz qovoq, qoshi siyrak, cho‘tir odam edi. Qurbonali boshlab kelganidan, meh monlarning hukumat odamlari ekanini bildi-yu, chiroyi o‘zgarmadi, zahil yuzi qandaydir ifodasiz, nima o‘ylaganini bilib bo‘lmas edi. Mehmonхona ga taklif qildi. – Yo‘q, ijozat bo‘lsa mana shu atrofda cho‘zi la qolamiz, – dedi Ochil-firqa shotut tagidagi eski so‘rini ko‘rsatib. Yechinib, ariqda yuvinishdi, Qurbonali ichkaridan choy damlab, patnisda jiy da, mayiz olib chiqdi, non sindirdi. Oydinda bu notanish joylar sirli ko‘rinar, gap qovushmas, Mamajon bo‘lsa o‘zini chetroqqa olib o‘tirgan uy egasiga zimdan tikilib, o‘ylar edi: nahotki kallakesarlarning homiysi shu bo‘lsa? Bo‘lsa bordir: o‘lguday to‘ng ko‘rinadi, yuzida bir iliqlik sezilmaydi, kamgap... |