148
Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM
N
t
İP
Ə
KYOLU N
ƏŞ
R
İYY
AT
I
mənə qarşı müdafiə etdilər. Onlara sülh bağlamış olan di gər şə hər-
lərin xristian və yəhudi əhalisi də eyni şəkildə hərəkət etdilər və:
“Əgər Rumlar və onlara tabe olanlar müsəlmanlara qa
lib
gələrsə, biz yenə əvvəlki zülmkar və zorakı dövrə qayıda caq, bö yük
məşəqqətlərə düçar olacağıq. Qoy Müsəlmanlar qalib gəl sin və biz
də əvvəlki raılaşmamız əsasında yenə onlarla birlikdə olaq” de di lər.
Allah-Təala Rumları məğlubiyyətə düçar edib müsəlman la-
ra zəfər bəxş etdikdə, xristianlar şəhərlərini müsəlmanlara aç dı lar,
rəqqaslarını çıxarıb sevinclərini nümayiş etdirdilər və vergiləri ni ödə-
di lər.
(Bəlazuri, Fütuhul Büldən, səh. 187)
İslam ordusu bu tətbiqatı yalnız Humusda deyil, əvvəlcə fəth
edib sonra çəkilmək məcburiyyətində qaldığı bütün bölgələrdə tət-
biq et mişdir. Məsələn, Plevnə əldən verildiyi zaman Qazi Osman
Pa şa xris tian xalqdan onları mühafizə etmək müqabilində aldığı
cizyələ ri ge ri qaytarmışdır.
Mohaç Döyüşündə (1528) Türklərə əsir düşən və qurtulduq dan
son ra gördüklərini ölkəsində “Türklərin adət-ənənələri” adlı ki ta bın-
da toplayan macar əsilli Barthalomaus Georgieviç, Osmanlı nın əda-
lət anlayışı ilə əlaqədar olaraq belə deyir:
“Türklər və xristianların hakimləri eynidir. Müsəlmanlar ara sın da
seçilən hakimlər fərq qoymazlar, hər kəsə eyni ədaləti tət biq edər-
lər. öldürülən öldürər. Yol kəsib qəsbkarlıq edən və ya zorla bir şey
alan asılır. Hətta bazarda südünü satan bir qadının südünü içən
və pulunu ödəməyən bir əsgərə (osmanlı əsgəri) də eyni qayda-
nı tət biq etdilər. Mən buna Şamda şahid oldum”.
(O. B. Kula, Alman
Mədəniyyətində Türk İmgesi, səh. 165)
Görüldüyü kimi İslam, ədalətdə əsla güzəştə getməmiş, onun
bu üstün halını, dost-düşmən hər kəs təqdir etmək məcburiyyətin də
qal mışdır.
7. İnsanların Bir-birinə qarşı Üstünlüyü Təqva İlədir
İslam heç bir irq, din, cins, cəmiyyət və zümrə ayrıseçki-
li yi etmədən bütün insanları ilahi vəhyin müxatəbi və eyni in san-
lıq ailəsinin fərdləri olaraq qəbul edir. İnsanlara eyni ana- ata dan
gəldiklərini bildirərək aralarındakı bəzi fərqlilikləri düşmən lik sə bə-
bi deyil, qarşılıqlı yaxşı münasibətlərə bir vəsilə olaraq qə bul edil-
məsini təlqin edir. İnsanların fərqli irqlərdən gəlmələri və ay rı cə miy-
149
N
o
İP
Ə
KYOLU N
ƏŞ
R
İYY
AT
I
yətlər təşkil etmələri, onlara verilən nemətlər xüsusunda bir im ta-
han, insanlığın ortaq ideal və hədəfləri üçün bir xeyirdə yarışma və
əmək daşlıq vəsiləsi olaraq görülür.
114
İslama görə insanlar arasında üstünlük, irq, rəng və millət ki mi
ya radılışdan gələn və ixtiyar xaricində olan bir tale məsələsi ilə de-
yil, insanın iradə və çalışması ilə əldə etdiyi Allah-Təalaya yaxın lıq,
fə zilət və təqva dərəcəsi ilə ölçülür. Allah nəzdində Onun əmr və
qa dağalarına daha çox həssaslıq göstərən, yer üzündə öhdəsi nə
gö türdüyü bəşəri məsuliyyəti ən yaxşı şəkildə yerinə yetirən mö min,
be lə olmayanlardan daha üstündür. İrq, yalnız fani olan cəsədə aid
bir keyfiyyətdir. Cəsəd ruha geyindirilmiş bir qılıfdan ibarətdir. Ruh
isə əbədidir və onun irqi də yoxdur. Çünki bütün ruhlar Allah dan gəl-
miş dir.
115
Qurani-Kərimdə belə buyurulur:
“Ey insanlar! Biz sizi bir kişi və bir qadından (Adəm və
Həv vadan) yaratdıq. Sonra bir-birinizi tanıyasınız (kimli yi ni zi
biləsiniz) deyə, sizi xalqlara və qəbilələrə ayırdıq. Al lah ya nın da
ən hörmətli olanınız Allahdan ən çox qorxanınızdır (pis əməl-
lərdən ən çox çəkinəninizdir). Həqiqətən, Allah (hər şe yi) bi ləndir,
(hər şeydən) xəbərdardır”.
(əl-Hucurat, 13)
Allah Rəsulu (s.ə.s) də belə buyurur:
“Əməlinin özünü geridə qoyduğu insanı, nəsəbi irəli keçi rə bil məz”.
(Müslim, Zikr, 38; İbn Macə, Müqəddimə, 17)
Yuxarıdakı ayənin nazil olmasına səbəb olan və Həz rət Pey-
ğəm bərin insanlara baxış tərzini göstərən bu hadisə çox ibrətli dir.
Al lah Rəsulu (s.ə.s) bir gün Mədineyi-Münəvvərədəki bazarlar dan
bi rinə getmişdi. Bazarda qaradərili bir kölə satılırdı kölə:
“Məni alacaq olan adama bir şərtim var”, deyirdi. Alıcılar dan bi-
risi:
“Nədir o şərt?” deyə soruşdu. Kölə:
“Mənim fərz namazlarımı Allah Rəsulunun arxasında qılma ğı-
ma mane olmasın”, dedi.
O da bu şərti qəbul edib köləni satın aldı. Rəsulullahin (s.ə.s)
hər namazda gözü həmin köləni axtarardı. Bir gün yenə göz gəz dir-
di, ancaq onu görə bilmədi. Sahibinə:
“Kölə haradadır?” deyə soruşdu. Sahibi:
114
əl-Maidə, 48; əl-Bəqərə, 148.
115
əl-Hicr, 29; əs-Səcdə, 9; Sad, 72; əl-Ənbiya, 91; ət-Təhrim, 12.
İslamin Başlıca Xüsusiyyətləri
150
Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM
N
t
İP
Ə
KYOLU N
ƏŞ
R
İYY
AT
I
“Ey Allah Rəsulu, o humma (yüksək qızdırmalı bir xəstə lik) xəs-
təliyinə tutulub” dedi. Rəsuli-Əkrəm Əfəndimiz əshabına:
“Qalxın gedək ona baş çəkək”, buyurdu. Birlikdə qalxdılar və
zən ci kölənin yanına gedib xəstə ziyarət etdilər. Bir neçə gün son ra
Al lah Rəsulu (s.ə.s) kölənin sahibinə:
“Kölənin vəziyyəti necədir?” deyə soruşdu. Sahibi də:
“Ey Allahın Rəsulu, onun ölümünə az qalıb” dedi. Bu ca vab
qarşılığında Peyğəmbərimiz dərhal qalxıb kölənin yanı na get
di
və ölüm anında ikən yanına getdi. Kölə o əsnada vəfat et di. Pey-
ğəm bər (s.ə.s) onun yuyulması və kəfənlənməsi işi ilə şəx sən özü
maraqlandı. Əshabi-kiram bu hadisəyə çox təəccüb etdi lər. Mü ha-
cir lər:
“Biz vətənimizi, mallarımızı, ailələrimizi tərk edib burala ra gəl-
dik. Heç birimiz bu kölənin Rəsulullahdan gördüyü hörməti və eti-
ba rı nə sağlığında, nə də xəstəliyində, nə də ölümündə, görmə dik”
de di lər. Ənsar da:
“Allah Rəsuluna qucaq açdıq, yardım etdik və mallarımızı onu
dəs təkləmək üçün sərf etdik amma həbəşli bir köləni bizdən üs tün
tut du” deyə düşündülər. Məhz bunun ardınca yuxarıda qeyd olu nan,
Hu curat surəsinin 13-cü ayəsi nazil edildi. Onlara bütün in san la rın
eyni ana-atanın övladları olduğunu xatırladaraq, fəzilətin yal nız təq-
va ilə olduğu bəyan edildi”
(Vahidi, səh., 411-412)
Həzrət Peyğəmbər Məkkəni fəth edib ən böyük düşmənlər ini
əli nə keçirdiyi gün onlara belə xitab etmişdi:
“Ey insanlar,Allah-Təala sizə cahiliyyə təkəbbürünü və atala rı-
nız ilə öyünməyi qadağan etmişdir. İnsanlar iki sinifdir: Bir, yaxşı lıq
və təqva sahibi olub, Allahın dəyər verdiyi kimsələr; bir də günah kar,
pis və Allah nəzdində qiyməti olmayan kimsələr. bütün insnalar Hz.
Adə min övladlarıdır. Allah-Təala isə Adəmi torpaqdan yaratmışdır”
(Tirmizi, Təfsir, 49/3270, Əbu Davud, Ədəb, 110-111/5116)
Vida xütbəsində isə (s.ə.s) belə buyurmuşdur:
“Ey insanlar! Diqqət edin: Rəbbiniz birdir, atanız (Adəm) bir dir.
Diqqət edin! Ərəbin ərəb olmayana, Ərəb olmayanın da Ərə bə, qır-
mı zı dərilinin qara dariliyə, qara dərilinin də qırmızı dəriliyə heç bir
üs tünlüyü yoxdur. Bunlar bir-birinə qarşı ancaq təqva ilə üstün ola
bi lərlər”.
(Əhməd, V, 411)
Dostları ilə paylaş: |