Ebedi yol islam kohne indd

148

Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM

N

t

İP

Ə

KYOLU N

ƏŞ

R

İYY

AT

I

mənə qarşı müdafiə etdilər. Onlara sülh bağlamış olan di gər şə hər-

lərin xristian və yəhudi əhalisi də eyni şəkildə hərəkət etdilər və:

“Əgər Rumlar və onlara tabe olanlar müsəlmanlara qa 

lib 

gələrsə, biz yenə əvvəlki zülmkar və zorakı dövrə qayıda caq, bö yük 

məşəqqətlərə düçar olacağıq. Qoy Müsəlmanlar qalib gəl sin və biz 

də  əvvəlki raılaşmamız əsasında yenə onlarla birlikdə olaq” de di lər.

Allah-Təala Rumları  məğlubiyyətə düçar edib müsəlman la-

ra zəfər bəxş etdikdə, xristianlar şəhərlərini müsəlmanlara aç dı lar, 

rəqqaslarını çıxarıb sevinclərini nümayiş etdirdilər və vergiləri ni ödə-

di lər. 

(Bəlazuri, Fütuhul Büldən, səh. 187)

İslam ordusu bu tətbiqatı yalnız Humusda deyil, əvvəlcə  fəth 

edib sonra çəkilmək məcburiyyətində qaldığı bütün bölgələrdə tət-

biq et mişdir. Məsələn, Plevnə  əldən verildiyi zaman Qazi Osman 

Pa şa xris tian xalqdan onları mühafizə etmək müqabilində aldığı 

cizyələ ri ge ri qaytarmışdır.

Mohaç Döyüşündə (1528) Türklərə əsir düşən və qurtulduq dan 

son ra gördüklərini ölkəsində  “Türklərin adət-ənənələri” adlı ki ta bın-

da toplayan macar əsilli Barthalomaus Georgieviç, Osmanlı nın əda-

lət anlayışı ilə əlaqədar olaraq belə deyir:

“Türklər və xristianların hakimləri eynidir. Müsəlmanlar ara sın da 

seçilən hakimlər fərq qoymazlar, hər kəsə eyni ədaləti tət biq edər-

lər. öldürülən öldürər. Yol kəsib qəsbkarlıq edən və ya zorla bir şey 

alan asılır. Hətta bazarda südünü satan bir qadının südünü içən 

və pulunu ödəməyən bir əsgərə (osmanlı  əsgəri) də eyni qayda-

nı  tət biq etdilər. Mən buna Şamda  şahid oldum”. 

(O. B. Kula, Alman 

Mədəniyyətində Türk İmgesi, səh. 165)

Görüldüyü kimi İslam,  ədalətdə  əsla güzəştə getməmiş, onun 

bu üstün halını, dost-düşmən hər kəs təqdir etmək məcburiyyətin də 

qal mışdır.

7. İnsanların Bir-birinə qarşı Üstünlüyü Təqva İlədir

İslam heç bir irq, din, cins, cəmiyyət və zümrə ayrıseçki-

li yi etmədən bütün insanları ilahi vəhyin müxatəbi və eyni in san-

lıq ailəsinin fərdləri olaraq qəbul edir. İnsanlara eyni ana- ata dan 

gəldiklərini bildirərək aralarındakı bəzi fərqlilikləri düşmən lik sə bə-

bi deyil, qarşılıqlı yaxşı münasibətlərə bir vəsilə olaraq qə bul edil-

məsini təlqin edir. İnsanların fərqli irqlərdən gəlmələri və ay rı cə miy-

---

149

N

o

İP

Ə

KYOLU N

ƏŞ

R

İYY

AT

I

yətlər təşkil etmələri, onlara verilən nemətlər xüsusunda bir im ta-

han, insanlığın ortaq ideal və hədəfləri üçün bir xeyirdə yarışma və 

əmək daşlıq vəsiləsi olaraq görülür.

114

İslama görə insanlar arasında üstünlük, irq, rəng və millət ki mi 

ya radılışdan gələn və ixtiyar xaricində olan bir tale məsələsi ilə de-

yil, insanın iradə və çalışması ilə əldə etdiyi Allah-Təalaya yaxın lıq, 

fə zilət və  təqva dərəcəsi ilə ölçülür. Allah nəzdində Onun əmr və 

qa dağalarına daha çox həssaslıq göstərən, yer üzündə öhdəsi nə 

gö türdüyü bəşəri məsuliyyəti ən yaxşı şəkildə yerinə yetirən mö min, 

be lə olmayanlardan daha üstündür. İrq, yalnız fani olan cəsədə aid 

bir keyfiyyətdir. Cəsəd ruha geyindirilmiş bir qılıfdan ibarətdir. Ruh 

isə əbədidir və onun irqi də yoxdur. Çünki bütün ruhlar Allah dan gəl-

miş dir.

115

 Qurani-Kərimdə belə buyurulur:

“Ey insanlar! Biz sizi bir kişi və bir qadından  (Adəm və 

Həv vadan) yaratdıq. Sonra bir-birinizi tanıyasınız  (kimli yi ni zi 

biləsiniz) deyə, sizi xalqlara və qəbilələrə ayırdıq. Al lah ya nın da 

ən hörmətli olanınız Allahdan ən çox qorxanınızdır  (pis  əməl-

lərdən ən çox çəkinəninizdir). Həqiqətən, Allah (hər şe yi) bi ləndir, 

(hər şeydən) xəbərdardır”. 

(əl-Hucurat, 13)

Allah Rəsulu (s.ə.s) də belə buyurur:

“Əməlinin özünü geridə qoyduğu insanı, nəsəbi irəli keçi rə bil məz”.

 

(Müslim, Zikr, 38; İbn Macə, Müqəddimə, 17)

Yuxarıdakı ayənin nazil olmasına səbəb olan və  Həz rət Pey-

ğəm bərin insanlara baxış  tərzini göstərən bu hadisə çox ibrətli dir. 

Al lah Rəsulu (s.ə.s) bir gün Mədineyi-Münəvvərədəki bazarlar dan 

bi rinə getmişdi. Bazarda qaradərili bir kölə satılırdı kölə:

“Məni alacaq olan adama bir şərtim var”, deyirdi. Alıcılar dan bi-

risi:

“Nədir o şərt?” deyə soruşdu. Kölə:

“Mənim fərz namazlarımı Allah Rəsulunun arxasında qılma ğı-

ma mane olmasın”, dedi.

O da bu şərti qəbul edib köləni satın aldı. Rəsulullahin (s.ə.s) 

hər namazda gözü həmin köləni axtarardı. Bir gün yenə göz gəz dir-

di, ancaq onu görə bilmədi. Sahibinə:

“Kölə haradadır?” deyə soruşdu. Sahibi:

114 

əl-Maidə, 48; əl-Bəqərə, 148.

115 

əl-Hicr, 29; əs-Səcdə, 9; Sad, 72; əl-Ənbiya, 91; ət-Təhrim, 12.

İslamin Başlıca Xüsusiyyətləri

---

150

Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM

N

t

İP

Ə

KYOLU N

ƏŞ

R

İYY

AT

I

“Ey Allah Rəsulu, o humma (yüksək qızdırmalı bir xəstə lik) xəs-

təliyinə tutulub” dedi. Rəsuli-Əkrəm Əfəndimiz əshabına:

“Qalxın gedək ona baş  çəkək”, buyurdu. Birlikdə qalxdılar və 

zən ci kölənin yanına gedib xəstə ziyarət etdilər. Bir neçə gün son ra 

Al lah Rəsulu (s.ə.s) kölənin sahibinə:

“Kölənin vəziyyəti necədir?” deyə soruşdu. Sahibi də:

“Ey Allahın Rəsulu, onun ölümünə az qalıb” dedi. Bu ca vab 

qarşılığında Peyğəmbərimiz dərhal qalxıb kölənin yanı  na get 

di 

və ölüm anında ikən yanına getdi. Kölə o əsnada vəfat et di. Pey-

ğəm bər (s.ə.s) onun yuyulması və kəfənlənməsi işi ilə şəx  sən özü 

maraqlandı. Əshabi-kiram bu hadisəyə çox təəccüb etdi lər. Mü ha-

cir lər:

“Biz vətənimizi, mallarımızı, ailələrimizi tərk edib burala ra gəl-

dik. Heç birimiz bu kölənin Rəsulullahdan gördüyü hörməti və eti-

ba rı nə sağlığında, nə də xəstəliyində, nə də ölümündə, görmə dik” 

de di lər. Ənsar da:

“Allah Rəsuluna qucaq açdıq, yardım etdik və mallarımızı onu 

dəs təkləmək üçün sərf etdik amma həbəşli bir köləni bizdən üs tün 

tut du” deyə düşündülər. Məhz bunun ardınca yuxarıda qeyd olu nan, 

Hu curat surəsinin 13-cü ayəsi nazil edildi. Onlara bütün in  san la rın 

eyni ana-atanın övladları olduğunu xatırladaraq, fəzilətin yal nız təq-

va ilə olduğu bəyan edildi” 

(Vahidi, səh., 411-412)

Həzrət Peyğəmbər Məkkəni fəth edib ən böyük düşmənlər ini 

əli nə keçirdiyi gün onlara belə xitab etmişdi:

“Ey insanlar,Allah-Təala sizə cahiliyyə təkəbbürünü və atala rı-

nız ilə öyünməyi qadağan etmişdir. İnsanlar iki sinifdir: Bir, yaxşı lıq 

və təqva sahibi olub, Allahın dəyər verdiyi kimsələr; bir də günah kar, 

pis və Allah nəzdində qiyməti olmayan kimsələr. bütün insnalar Hz. 

Adə min övladlarıdır. Allah-Təala isə Adəmi torpaqdan yaratmışdır” 

(Tirmizi, Təfsir, 49/3270, Əbu Davud, Ədəb, 110-111/5116)

Vida xütbəsində isə (s.ə.s) belə buyurmuşdur:

“Ey insanlar! Diqqət edin: Rəbbiniz birdir, atanız (Adəm) bir dir. 

Diqqət edin! Ərəbin ərəb olmayana, Ərəb olmayanın da Ərə bə, qır-

mı zı dərilinin qara dariliyə, qara dərilinin də qırmızı dəriliyə heç bir 

üs tünlüyü yoxdur. Bunlar bir-birinə qarşı ancaq təqva ilə üstün ola 

bi lərlər”.

 (Əhməd, V, 411)

---