ƏLİ İldirimoğlu daş yağan gün Redaktor: Nadir Məmmədli
Yüklə 10,49 Kb. Pdf görüntüsü
|
134 Ə li İld ırı m oğ lu eybəcər hala salırlar... Bu sözləri artırıbəskiltmədən, sənədlərdə qeyd edilən kimi deyirəm... Andranik onun sözünə qüvvət verib müsahibinə: – Atan rəhmətlik! Yaxşı ki, Andranik Ozanyanın göstərdiyi şücaətdən sən özün də xəbərdarsan, – de yib əlindəki qədəhi fəxrlə onun qədəhinə vurmaq istədi. Eduard Çeburdanidze əlini geri çəkib, öz qədəhini yerə qoydu. Müsahibinin əli havada qaldı və: – Niyə geri çəkildin, vurmaq istəmirsən? – Andra nik incikli soruşdu. – Yaxşı olar ki, başqa bir sağlıq deyəsiniz. – Eduard Çeburdanidze cavab verdi. – Nə üçün?! – Andranik pərt oldu. – Sizin qan qoxusu gələn, lakin fəxrlə dediyiniz fitnəkar sözlərinizə görə. – Eduard ona sərt cavab verdi. Andranik ittihamedici baxışları ilə Eduardı təqib edərək: – Ara, Eduard, məndən incimə, deyəsən zənnimdə yanılmışam. Sən ya gürcü deyilsən, ayrı dinə qulluq eləyirsən, ya da ki, bu əclaf türklərlə dostluğun və ya qohumluğun var. Yoxsa bizim başımızın tacı olan Andranikin sağlığına bir qədəh yox, bütün bu butul kanı başına çəkərdin. Eduard Çeburdanidze əsəbiləşən kimi oldu və: – Andranik Vazgenoviç, – dedi, – düzdür, atam gürcü, anam osetindir. Özüm də Qoridə yaşayıram. Lakin mən sizinlə nə türk, nə gürcü, nə osetin və ya erməni kimi danışmaq istəmirəm. Qəlbinizdə qaraltı qalmasın deyə onu da bilin ki, bir dinə qulluq etmə yi mizdən əlavə, ermənilərlə yaxın qohumam. Bəli! Bəli! Düzünü bilmək istəyirsinizsə, kiçik qardaşım erməni qızı ilə evlənib. Üç uşaqları da var. Hamısı da mənə əmi deyir. Bacım da Moskvada oxuyanda erməniyə 135 Daş y ağan gün ərə gedib. Öz tələbə yoldaşına. Hazırda Yerevanda yaşayırlar. Hər ikisi də tikinti mühəndisidir. Bunları deməkdə məqsədim odur ki, ermənilərlə qaynayıb qovuşmuş adamam. Lakin mən qərəzli hisslərimin əsi rinə çevrilib, vicdanıma xəyanət edə bilmərəm. Nəyinsə xatirinə həqiqəti danmaq, ağa qara, şirinə acı demək təbiətimə yaddır. Dünyaya insan kimi gəl mi şəm. Həmişə, hər yerdə sözümü insan kimi demişəm və indi də deyirəm. Onu da bilin ki, əvvəllər bir çox yüksək vəzifələrdə olmuşam. Həmişə də düz danış mağımın bəlasına gəlmişəm. Elmi dərəcəm olsa da, haqqı dediyimə görə məni vəzifədən qovub, arxivdə kiçik bir işə göndəriblər. Hansı kitabdasa oxumuşam ki, həqiqət vəfalı köpək kimidir. Onu daim kötəkləyib it damına salırlar. Əl tulasını isə tumarlayıb ocağın başına keçirirlər. O da yavaşyavaş evin havasını kor layır. Yəqin nə demək istədiyimi anlaya bilirsən. Yu xarıdan aşağı düşmüş bir adamam. Əlimin üstündə əl yox idi. Hamı da mənə baş əyirdi. Əlbəttə, vəzifəmə görə. Hazırda arxiv siçanları kimi saralıbsolmuş köhnə kağızkuğuzların arasında əlləşirəm. Buna da əsla peşman deyiləm. Ədalətsizliklə ixtiyarimtiyaz sahibi olub eyşişrətlə yaşamaqdansa, düzlüklə arxiv kağızlarının arasında eşələnib, bir loğma yavan çörək tapmaq mənə xoşdur. Odur ki, üzdə olmayan kiçik bir işdə çalışmağıma heç də təəssüflənmirəm. Sizinlə söhbətimdə də bədnam millətçilik mövqeyindən yox, insani mövqedən danışmalıyam. Bu, mənim üçün vic dan, həm də insanlıq borcudur. Hərçənd ki, dedik lərimlə, deyəcəklərim sizin ürəyinizcə olmayacaq. Bu, sizi əsəbiləşdirə də bilər. Əlbəttə, düz söz həmişə acı olur. Lakin şirin yalandansa acı həqiqət yaxşıdır. 136 Ə li İld ırı m oğ lu Andranik gördü ki, müsahibi din qardaşı olsa da, onun döşünə yatan adama oxşamır və tamam ayrı hava çalır. Ona görə də Eduardın sözünü yarımçıq kəsərək: – Eduard, canım, ciyərim, mənə belə baxma, – dedi. – Təsəvvür etdiyiniz qədər də avam, kəmsavad adam deyiləm. Mən özüm də bir neçə məktəb oxumu şam. Ancaq başım türklərlə müharibəyə qarışdığı üçün ali təhsilimi tamamlaya bilməmişəm. Radi boqa, Andranikin sağlığına içmirsən içmə, gəl söhbəti qəlizləşdirib qanımızı qaraltmayaq. Başqa məsələyə keçək. Xətrinizə dəyməsin, gürcü olsanız da, görünür, sizdə xristian qanı yoxdur. Ona görə də sizin kimilər Andranikin qədrini nə bilir?! Bu söz Eduard Çeburdanidzeni daha da hövsələdən çıxartdı: – Rica edirəm, sözümü kəsməyin, – dedi. – Bir hal da ki, söhbəti dərinləşdirdiniz, imkan verin fikrimi tamamlayım. Andranikin qoçaq, ütük adam olduğu na şübhə etmirəm. Lakin Andranikin faciəsi ondadır ki, malik olduğu gücü, bacarığı xeyrə yox, şərə sərf eləyib, türkləri, azərbaycanlıları qırdığı qədər də, bəlkə də ondan çox öz millətini qırğına verib. Mənsub olduğu xalqın dostlarının yox, düşmənlərinin sayını artırıb. Bu, çətin ki, gələcəkdə sizə ucuz başa gəlsin. Vaxt gələcək Andranik xislətli adamların övladları bunun əzabəziyyətini çəkməli olacaqlar. Sizin kimi oxumuş, təcrübəli din qardaşımın bunları dərk edə bilməməsi məndə acı təəssüf doğurur. Həm də ona təəssüflənirəm ki, şərəfinə badə qaldırmaq istədiyiniz qaniçən bir cəlladın barəsində fəxrlə danışırsınız. Bu azmış kimi, mənə də belə bir əqidəni təlqin etmək istəyirsiniz. Ancaq yanılırsınız. Çox yanılırsınız. 137 Daş y ağan gün İngiltərənin XVII əsrdə yaşayıbyaratmış ruhani şairi Con Donkun belə bir kəlamı var: “Kilsə zənginin ha rayını eşitsən, heç vaxt soruşma ki, dünyadan köçən kimdir. Sən özünsən dünyadan köçən”. Müsəlman şairlərdən biri bu barədə öz fikrini və arzusunu belə ifadə edir: Kəssə hər kəs tökülən qan izini, Qurtaran dahi odur yer üzünü. Sizin bayaqdan bəri mədh etdiyiniz və fəxrlə adını daşıdığınız Andranikin Qafqazda, xüsusilə müsəlman torpaqlarında tökdüyü qan izi hələ də getməyib. Bu, qəhrəmanlıq yox, rəzil qəddarlıqdır. İnsan qatilini təqdir edib onun şərəfinə badə qaldırmağı ağıldan kəm, dayaz düşüncəli adamların səfehliyi hesab edirəm. Siz saqqalınızın çal vaxtında nahaq yerə məni səfehlik səviyyəsinə enməyə vadar edirsiniz. Andranikin əlində əlac olsaydı, bu sözlərə görə elə indicə bıçağını çıxardıb Eduardın ürəyinin başına sancardı. Ancaq qəzəbini söndürmək üçün qədəhini başına çəkib müsahibinə etiraz mənasında üzünü əks tərəfə çevirdi və başını bulayabulaya çal bığlarını di dişdirdi. Eduard Çeburdanidze müsahibinin davranı şındakı qəzəbi hiss edib özünəməxsus ağayanalıqla gülümsəyərək: – Görürəm, dediklərim sizi əsəbiləşdirir. Ancaq nahaq yerə. Burada birbirimizi söymürük, döymü rük. Yol yoldaşı kimi adicə söhbət edirik. İnciməyinizə də elə bir əsas görmürəm. Biz həqiqəti danışmalıyıq. İnanıram ki, atanız Andranikin hansı yuvanın quşu olduğunu dərindən bilib dərk etsəydi, heç vaxt onun adını övladına qoymazdı. Mənim burada dediklərimin Yüklə 10,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|